Sadrazamdan Abdurrahim Efendi’nin oğludur. Doğum tarihi 1040’dır. Mirza Mustafa Efendi, Sultan İbrahim zamanında Sarayı hümayuna / Padişah sarayına intisap etti, mensup oldu. Devrinin faziletlilerinden Mirza Muhammed Efendi’nin irfan halkasına dâhil oldu. Sonra Şeyhülislam Minkari zade Yahya Efendi’nin stajyeri oldu.
Minkari zade Yahya Efendi’nin damadı Mustafa Efendi Anadolu kazaskeri iken Mirza Mustafa Efendi tezkireciliğini (biyograficiliğini ) ifa etti. Köprülü zade Fazıl Ahmed Paşa’nın Kamaniçe (*) muzafferiyeti sonunda sorumluluğuna kadılık sunuldu. Sonra Yenişehir (h:1086), Mısır (h.1092), Mekke-i Mükerreme (h. 1097) ve İstanbul Kadılıklarına nail oldu. H. 1099’da tekrar İstanbul kadısı oldu ise de Sultan IV. Muhammed’in halli ile neticelenen isyan esnasında azledilmiş olarak Kıbrıs’a sürgün edildi. Affını müteakip Rumeli Kazaskerliği’ne (h.1106), azlinden sonra ikinci defa söz konusu Kazaskerliğe nail oldu.
Mirza Mustafa Efendi, Sultan II. Mustafa devrinde Sinop’a sürgün edildi ise de Sultan III. Ahmed’in cülusunda affedildi (h.1115). Beş sene sonra üçüncü defa olarak Rumeli Kazaskerliği’ne (h.1120), altı sene sonra (h. 1126)’ da Meşihat / Şeyhülislamlık makamına yükseldi. Bir sene kadar fetva makamında bulundu. Nihayet rakiplerinin desisesiyle / oyunlarıyla azl belasına duçar oldu (h. 1127). Bir müddet Trabzon’da sürgün hayatı geçirdi. Affını müteakip Mirgün’de (**) yalı evinde ikamet ettiği esnada vefat etti.
Kabri Kalender hane civarındaki mektebi sahasındadır. Fetva müddeti beş ay kadardır. Sure-i Nebe Cüzü Haşiyesi, Türkçe İrşat Saat Risalesi, Şah Hüseyin Haşiyesi vardır. İlim ve kemal ile temeyyüz etmiş / seçilmiş bir şeyhülislam idi.
………………………….
* Kamaniçe, Kamaniçe Eyaleti Osmanlının Podolya Eyaleti'nin başka bir adı. Kamniçe, Podolya Eyaleti’nin idarî merkezi (günümüzde Ukrayna’nın Kamyanets-Podilski şehridir. ** Mirgün, Emirgan’ın eski adıdır. Emirgân, İstanbul'un Sarıyer ilçesine bağlı, Boğaziçi’nde bir semttir.
Şeyhülislam ve Müftilenam -55-
Münteşi zade Abdurrahim Efendi
Bursalı mahkeme başı kâtibi Muhammed Efendi’nin oğludur. Abdurrahim Efendi gençliğini Bursa’da öğrenim ile geçirdi. İstanbul’a geldiği zaman Şeyhülislam Minkari zade Yahya Efendi’ye intisap etti, mensup oldu. Evvela Yenişehir, ondan sonra Sultan II. Ahmed devrinde Edirne Kadılığı’na tayin olundu (h. 1105).
Sultan II. Mustafa’nın cülusunda / tahta çıkışında Şeyhülislam Feyzullah Efendi’nin himayesiyle Kanunun hilafına Üsküdar Kadılığı’na, üç sene sonra da Mısır Kadılığı’na nail oldu. H. 1117’de İstanbul rütbesini kazanan Abdurrahim Efendi, birbirini müteakip Anadolu Kazaskerliği’ni (h.1120), Rumeli Kazaskerliği’ni (h.1123) kazandı. Azlinden iki sene sonra ikinci defa, 1127 senesinde üçüncü defa Rumeli Kazaskerliği’ni yürüttü. Aynı senede fetva makamını kazandı ise de iki sene kadar meşihatı yürüterek eceli mevudiyle yani tabii olarak gelen eceliyle vefat etti (h.1128). Kabri Edirne’dir. Fetva müddeti Sultan III. Ahmet devrinde bir sene sekiz ayıdır.
Kaynak
İlmiyye salnamesi, S:503–505
Minkari zade Yahya Efendi’nin damadı Mustafa Efendi Anadolu kazaskeri iken Mirza Mustafa Efendi tezkireciliğini (biyograficiliğini ) ifa etti. Köprülü zade Fazıl Ahmed Paşa’nın Kamaniçe (*) muzafferiyeti sonunda sorumluluğuna kadılık sunuldu. Sonra Yenişehir (h:1086), Mısır (h.1092), Mekke-i Mükerreme (h. 1097) ve İstanbul Kadılıklarına nail oldu. H. 1099’da tekrar İstanbul kadısı oldu ise de Sultan IV. Muhammed’in halli ile neticelenen isyan esnasında azledilmiş olarak Kıbrıs’a sürgün edildi. Affını müteakip Rumeli Kazaskerliği’ne (h.1106), azlinden sonra ikinci defa söz konusu Kazaskerliğe nail oldu.
Mirza Mustafa Efendi, Sultan II. Mustafa devrinde Sinop’a sürgün edildi ise de Sultan III. Ahmed’in cülusunda affedildi (h.1115). Beş sene sonra üçüncü defa olarak Rumeli Kazaskerliği’ne (h.1120), altı sene sonra (h. 1126)’ da Meşihat / Şeyhülislamlık makamına yükseldi. Bir sene kadar fetva makamında bulundu. Nihayet rakiplerinin desisesiyle / oyunlarıyla azl belasına duçar oldu (h. 1127). Bir müddet Trabzon’da sürgün hayatı geçirdi. Affını müteakip Mirgün’de (**) yalı evinde ikamet ettiği esnada vefat etti.
Kabri Kalender hane civarındaki mektebi sahasındadır. Fetva müddeti beş ay kadardır. Sure-i Nebe Cüzü Haşiyesi, Türkçe İrşat Saat Risalesi, Şah Hüseyin Haşiyesi vardır. İlim ve kemal ile temeyyüz etmiş / seçilmiş bir şeyhülislam idi.
………………………….
* Kamaniçe, Kamaniçe Eyaleti Osmanlının Podolya Eyaleti'nin başka bir adı. Kamniçe, Podolya Eyaleti’nin idarî merkezi (günümüzde Ukrayna’nın Kamyanets-Podilski şehridir. ** Mirgün, Emirgan’ın eski adıdır. Emirgân, İstanbul'un Sarıyer ilçesine bağlı, Boğaziçi’nde bir semttir.
Şeyhülislam ve Müftilenam -55-
Münteşi zade Abdurrahim Efendi
Bursalı mahkeme başı kâtibi Muhammed Efendi’nin oğludur. Abdurrahim Efendi gençliğini Bursa’da öğrenim ile geçirdi. İstanbul’a geldiği zaman Şeyhülislam Minkari zade Yahya Efendi’ye intisap etti, mensup oldu. Evvela Yenişehir, ondan sonra Sultan II. Ahmed devrinde Edirne Kadılığı’na tayin olundu (h. 1105).
Sultan II. Mustafa’nın cülusunda / tahta çıkışında Şeyhülislam Feyzullah Efendi’nin himayesiyle Kanunun hilafına Üsküdar Kadılığı’na, üç sene sonra da Mısır Kadılığı’na nail oldu. H. 1117’de İstanbul rütbesini kazanan Abdurrahim Efendi, birbirini müteakip Anadolu Kazaskerliği’ni (h.1120), Rumeli Kazaskerliği’ni (h.1123) kazandı. Azlinden iki sene sonra ikinci defa, 1127 senesinde üçüncü defa Rumeli Kazaskerliği’ni yürüttü. Aynı senede fetva makamını kazandı ise de iki sene kadar meşihatı yürüterek eceli mevudiyle yani tabii olarak gelen eceliyle vefat etti (h.1128). Kabri Edirne’dir. Fetva müddeti Sultan III. Ahmet devrinde bir sene sekiz ayıdır.
Kaynak
İlmiyye salnamesi, S:503–505