Rusya'nın, dünyanın önde gelen ve Avrupa'nın "ekmek sepeti" olarak bilinen Ukrayna'ya yönelik askeri müdahalesiyle emtia fiyatlarındaki yükseliş ivme kazanırken, buğday fiyatları 9,34 dolarla 9,5 yılın zirvesine tırmandı. İşgalle birlikte, Rusya ve Ukrayna'nın üretimdeki ağırlığı nedeniyle buğday, emtia piyasalarında ana aktör oldu. Rusya ve Ukrayna'nın dünya buğday ihracatında önemli bir role sahip olduğunu vurgulayarak, iki ülke arasındaki çatışmanın buğday arzını olumsuz etkileyebileceği, fiyatlardaki yukarı yönlü baskının sürebileceği söylendi. Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, “Rusya Ukrayna krizi Türk tarımı için büyük risk” derken, Ulusal Hububat Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Özkan Taşpınar da “Sıkıntı olmaz, yeterli stoğumuz var” dedi
PİYASAYA MÜDAHALE EDECEK STOĞUMUZ VAR
Ulusal Hububat Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Özkan Taşpınar, “Türkiye buğday konusunda kendi kendine yeten bir ülkedir. Ülke genelinde buğdayla ilgili kesinlikle bir sıkıntımız olmaz” dedi. Türkiye'de iç pazar için yıllık ortalama 20 milyon ton buğdaya ihtiyacın olduğuna dikkat çeken Taşpınar, “Bu da ülkemizde üretiliyor” şeklinde konuştu. Taşpınar, konuşmasına şöyle devam etti: “Dolayısıyla Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan gerginlik Türkiye'de iç pazarda buğday arzında sıkıntı yaratmaz. Fırıncı gibi esnaflarımız başta olmak üzere, sektörde kesinti meydana geleceğini düşünmüyorum. Türkiye dünyada en fazla un ihracatı yapan ülke. Bulgur ihracatında da birinci sıradayız. Makarna ihracatında İtalya'dan sonra ikinciyiz. İhraç ettiğimiz bu ürünleri ithal ettiğimiz buğdaydan üretiyoruz. Sektörümüzde ihracat yapan firmalarımızın da buğday stoklarının olduğunu biliyoruz. İhracat ürünlerinde kullanılacak buğdayda bir sıkıntı yaşanması durumda Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) de piyasaya müdahale edebilecek stokları bulunuyor. Bu kriz bizlere bir kez daha göstermiştir ki, enerjinin yanında tarımın da dünyayı şekillendirecek bir sektör olduğudur. Türkiye olarak gelecek politikalarımızın bunun üzerinde şekillendirilmesi hayati bir önem kazanmaktadır. Dünyada olduğu gibi bölgemizde de bir savaş istemiyoruz. Ukrayna Rusya geriliminden coğrafyamızda kazanan olmaz. Türkiye'nin sağduyusu süreçte çok değerlidir.”
RUSYA UKRAYNA KRİZİ TÜRK TARIMI İÇİN BÜYÜK RİSK!
Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, Türkiye'nin Rusya’dan aldığı buğdayın önemli bir bölümünü un ihracatında değerlendirdiğini dile getirdi. “Ambargo nedeniyle Türkiye'nin buğday ithalatı yapamazsa veya buğday fiyatı artarsa un ihracatı olumsuz etkilenebilir” diyen Yıldırım, şunları kaydetti: “Ayrıca, buğdayın bir bölümü de içerde ekmek üretiminde kullanılıyor. Un fiyatının artması nedeniyle ekmek fiyatlarının yükselmesi gündeme gelebilir. Un ihracatının yanı sıra arpa, mısır gibi ürünlerin ithalatında sorun yaşanması durumunda yem sektörü dolayısıyla hayvancılık sektörü olumsuz etkilenebilir. Ayçiçeği ithalatında sıkıntı yaşanırsa yağ fiyatlarının artmasına neden olabilir. Rusya, Ukrayna ve Kazakistan'ı içine alan "Karadeniz Bölgesi" dünya tahıl üretimi ve ihracatında çok büyük öneme sahip. Bazı ürünlerde iki ülkenin payı dikkate alındığında dünya ticaretinde dengeleri değiştirecek güce sahip. Dünya genelinde toplamda 120 milyon tonu aşan hububat ihracatı ile dünya piyasalarını etkileyecek bir bölge burası. Bu nedenle buradaki bir olumsuzluk dünya piyasalarını doğrudan etkileyecektir. En nemli risk dünya buğday, arpa, mısır, ayçiçeği fiyatlarının artmasına yol açabilir. Bu ürünlerin hepsinde ithalatçı olan Türkiye'nin ithalat faturası kabaracaktır. Rusya ve Ukrayna Türkiye'nin tarım dış ticaretinde çok önemli iki ülke. Buradaki kriz, gerginlik, savaş, Türkiye'yi iki yönlü, hem ithalat hem de ihracat bakımından olumsuz etkileyecektir. Rusya'ya ait bir savaş uçağının 2015 yılında Türkiye sınırında düşürülmesinden sonra bu ülkenin 24 tarım ürünümüze uyguladığı ambargonun olumsuz etkileri hala yaşanıyor. Türkiye, Rusya'dan, Ukrayna'dan ithal ettiği ürünlerin tamamında kendine yeterli üretimi yapacak potansiyele sahip. Un ihracatında dünya birincisi olmakla övünen Türkiye'nin, bu ihracatı Rus buğdayı ile gerçekleştirmesi her zaman büyük risktir. Kendi buğdayı ile un ihracatı yapması ülkeye hem katma değer sağlar hem de böyle zamanlarda riskleri ortadan kaldırır.”
EMRE ÖZGÜL