Salihlerden (iyi ve erdemli kimselerden) olmak, İslam ahlakında önemli bir hedeftir. Salih bir insan, hem Allah'a karşı olan sorumluluklarını yerine getirir hem de diğer insanlara karşı dürüst, adil ve merhametli davranır. Salihler zümresinde olabilmek için yapılması gereken bazı davranışlar şunlardır:
1. İman ve İbadet:
- Allah'a iman: Salih bir kişi, Allah'a tam bir imanla bağlanır ve yalnızca O'na güvenerek yaşar. Her davranışında O’nun rızasını gözetir. Başına hangi felaket gelirse gelsin Allah’tan ümidini kesmez. Çünkü onlar bilirler ki Allah hiçbir zaman kulunu yalnız bırakmaz.
- Namaz: Beş vakit namazı düzenli olarak kılmak, Allah'a olan bağlılığın ve itaatin göstergesidir.
- Oruç: Ramazan ayında oruç tutmak, nefsin terbiyesi ve Allah'a yakınlaşmak için önemlidir. Kul, heva ve heveslerini bir kenara bırakıp Rabbinin rızasını kazanmanın peşine düşer. Aç ve susuz kalarak her gün aç kalan, sağlıklı su içemeyen suyla buluşamayan insanların varlığından haberdar olup onların derdine derman olabilmek için daha çok çalışır.
- Zekat ve Sadaka: Malını, ihtiyacı olanlarla paylaşmak ve zekat vermek, salih bir insan olmanın gereklerinden biridir. Kişi sosyal çevresinde olup bitene şahit olup bunu düzeltmek adına elinden geleni yapmaya gayret eder.
- Hac: İmkan bulundukça hacca gitmek ve bu ibadeti yerine getirmek.
⁃ Kurban: Mümin, İmkan buldukça Rabbinin rızasını gözetmek için feda eder.
⁃ Cihad: Mümin yaşadığı hayat boyunca iyiliği emredip, kötülükten alıkoymaya çalışır. Hayatını buna adamalıdır.
2. Kur’an ve Sünnet’e Uygun Yaşamak:
Salihlerden olmak isteyen bir kişi, Kur’an'ın emir ve yasaklarına uyar.
- Peygamberimizin (s.a.v.) sünnetine uygun hareket eder ve Peygamber Efendimizin (s.a.v) ahlakını ve yaşam tarzını örnek alır.
3. Ahlaki Erdemler:
Salihlerden olmak isteyen kişi doğruluk ve dürüstlüğü kendisine şiar edinir. Onun hayatında Yalan söylemek, aldatmak yoktur. O her daim dürüst olmak zorundadır.
Salihler her durumda adil davranmak zorundadırlar. Bir kavme veya bir kişiye olan kinleri onu haktan ayırmamalı ve adaleti sarsmamalıdır. Onlar adalete riayet eder ve haksızlık yapmaktan korkarlar.
Salih kimseler sabırlıdırlar. Zorluklar karşısında sabırlı olurlar ve Allah’a tevekkül ederler. Salihler mütevazi kişilerdir. Hadlerini bilirler ve alçakgönüllü olurlar. Başarının Allah’tan geldiğini, malı ve mülkü Allah’ın verdiğini bilirler. Kendilerinin ne denli aciz olduğunun da farkındadırlar. Kibirden uzak dururlar ve noksanlıklarının farkındadırlar.
Salih olanlar, İnsanlara ve diğer canlılara karşı merhametli ve şefkatli davranır. Onların sıkıntısını paylaşır ve gidermeye çalışır. İnsanlara eza verecek şeyleri ortadan kaldırmanın peşindedirler.
4. Başkalarının Haklarına Saygı:
Salihler, başkalarının haklarına saygı gösterir ve kimseye haksızlık yapmamak için gayret ederler.
Salih olanlar affedicidir. Kin tutmazlar, affedici ve hoşgörülüdürler.
5. İlmi ve İrfanı Geliştirmek:
Hem dini hem de dünyevi ilimleri öğrenmeye çalışıp, dünyada insanların işlerini kolaylaştırmaya çalışırlar. Ahiret için de yol gösterici olup insanları ateşe gitmemeleri hususunda uyarıcı vazifesini üstlenirler.
Öğrendiği bilgileri hayata geçirerek ve başkalarıyla paylaşarak tüm insanlığın saadeti için çalışırlar.
6. Nefis Terbiyesi:
Nefislerinin isteklerini kontrol altına alıp, dünyevi arzuların peşinde koşmaktan sakınırlar.
Hatasız kul olmaz. Her insan günah işler. Efendimiz (s.a.v)’in buyurduğu üzere “Her insan hata eder, hata edenlerin en hayırlısı tövbe edenlerdir” (Tirmizi, Kıyamet, 49/2499.) hadisini bilirler ve hata ettiklerinde derhal tövbe edip bir daha o hataya düşmemek için gayret ederler.
Salih bir insan olma yolunda bu hususlara dikkat etmek, kişinin hem bu dünyada hem de ahirette huzurlu ve mutlu bir yaşam sürmesini sağlar. Sonucu da Allah’ın izniyle kurtuluş ve ebedi huzur olur.
Gününüz hayırlı, bereketli olsun.