Halk arasında fitre diye bilinen fıtır sadakası (sadaka-i fıtır); insan olarak yaratılmanın ve Ramazan orucunu tutup bayrama ulaşmanın bir şükrü olarak; dinen zengin olup Ramazan ayının sonuna yetişen Müslümanın, belirli kimselere vermesi vacip olan bir sadaka. Diyanet İşleri Başkanlığı bu yıl fitrelerin deprem bölgesine verilmesi için vatandaşlara tavsiyede bulundu Fitrenin hedefi, bir fakirin içinde yaşadığı toplumun hayat standardına göre bir günlük yiyeceğinin karşılanması, böylece bayram sevincine iştirak etmesine katkıda bulunyor. Fitre bedeli bu yıl Diyanet İşleri tarafından 70 lira olarak belirlendi. Kişi, kendisinin ve küçük çocuklarının fitrelerini vermekle yükümlüdür. Hz. Peygamber, köle-hür, büyük-küçük, kadın-erkek her Müslümana fitrenin gerektiğini ifade etmiştir (Ebû Dâvûd, Zekât, 20). Fıtır sadakasının vacip olma zamanı Ramazan bayramının birinci günü olmakla birlikte, bayramdan önce de verilebilir. Hatta bu daha faziletlidir. Bununla birlikte, bayram günü veya daha sonra da verilebilir. Ancak, bayram namazından önce verilmesi tavsiye ediliyor.
RAMAZAN HER HALİYLE MÜSLÜMANLAR İÇİN NİMETTİR
Fitre sadakasının önemi hakkında gazetemize açıklamalarda bulunan Konya İl Müftü Yardımcısı Abdullah Yalman, “Ramazan ayı Müslümanlar için çok önemli bir aydır. 11 ayın sultanıdır. Her yönden önemli. İnsanları ruhen, bedenen, imanen, itikaden eğiten bir zaman dilimidir İktisaden de, ekonomik olarak da eğiten bir zaman dilimidir. Çünkü Allah bize verdiği nimetleri nasıl kullanacağımızın ölçülerini ortaya koymuş, onları nasıl kazanacağımızı ve nasıl harcayacağımızı, nereye harcayacağımızın ölçüleri belirlemiş, ona göre harcamayı bize emretmiş. Bununla ilgili de verdiği nimetlere şükür olması bakımından Allah bize bir zekâtı farz kılmış, zengin olanlara zekâtı farz kılmış, bir de yani tam zekat şartlarıyla eşit olmakla beraber Ramazan ayına girdiği zaman yanında bir miktar parası olan her insana vacip hükmü verilen fitre emredilmiş. Fitre ne demektir? Baş sadakası demiş atalarımız. Ramazan'a eriştiğimiz için sağlık, sıhhatle eriştiğimiz için ona şükür manasında. Fitre bir insanı bir gün boyunca iftarda ve sahurda doyuracak miktarda bir ücretin verilmesidir. Asgari olarak Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşi Yüksek Kurulu tarafından Bu sene filtre yetmiş 70 TL olarak belirlendi dolayısıyla asgari 70 TL her bir Müslüman'ın daha doğrusu şartları tutan her bir Müslüman'ın fakir olan Müslümanlara vermesi gerekir. Fitre sadece insana verilir” ifadelerini kullandı
FİTRE SADECE İNSANA VERİLİR
Cami, okul, köprü, yol vb. yerlere temlik söz konusu olmayacağından fıtır sadakası verilemeyeceğini belirten Yalman sözlerine şöyle devam etti: “Fitre insana verilir. Her ibadetin olduğu gibi bu ibadetin de kuralları vardır ve kurallara uyarak bu ibadeti yerine getirmeliyiz. Fitre de anneler, babalar yani evin büyükleri çocuklarının fitresini de verir. Beşikte de olsa Yanında olan çocukların fitresinde anneler babalar verirler. Bu fitreler kime verilir? Bu filtreler zekât verilen insanların hepsine verilir. Bakara suresinde zekât verilecek kimseler zikredilir orada sayılan o sekiz sınıfın hepsine verilir. Tabii ki zekât, fitre ve fidye sadece insana verilir. Yani binaya, yola, camiye, kursa, hastane gibi bina inşaatına verilmez. Fidye de öyle, zekât da öyle sadece insana verilir. Fidye de oruç tutamayanların verdiği miktardır. Dolayısıyla bu manada en muhtaç olandan başlamak lazım. En yakınından ve en muhtaç olandan fitrelerimizi vermemiz gerekir. Her türlü hayır hasenatı yaparken fitre ve zekâtlarımızı verirken de yakınlarımızdaki fakirlerden başlamalıyız.”
FİTRELERİN DEPREM BÖLGESİNE GÖNDERİN TAVSİYESİ
Tüm Türkiye’yi derinden etkileyen deprem sonrası zor durumda kalan vatandaşlara yardım etmek için fitrelerin deprem bölgesine gönderilmesi gerektiğini belirten Yalman, “Özellikle bu sene depremde mağdur olan ihtiyaçlı duruma düşen depremzede kardeşlerimizi öncelememiz lazım. Vatandaşlarımız kardeşlerimiz deprem dolayısı ile çok acı çektiler. İnsanlar sadece üzerindeki elbiselerle çıkıp geldiler. Evleri yıkılan hiçbir şey kalmayan insanlar var. Dolayısıyla bu insanlar şu anda fitre alabilecek durumdadırlar. Dolayısıyla biz zekâtlarımızı, fitrelerimizi hatta fidyelerimizi depremzedelere verilmesini öncelemeyi tavsiye ediyoruz. Öncelikle verilmesini tavsiye ediyoruz. Bu sene deprem olduğundan dolayı Ramazan başlamadan önce de filtreler verilebilir diye Din İşleri Yüksek Kurulumuz fetva verdi. O yüzden birçok insanımız hemen o ilk anda lazım olduğu zamanda fitrelerini verdiler. Ama şunu da ilave etmemiz lazım. Hayır, hasenat sadece zekât, fitre, fidyeyle değil, onun dışında da hayır hasenatı, infakı, sadakayı yaşatmak lazım. Çünkü o insanların ihtiyaçları devam ediyor” şeklinde konuştu.
FİTRE KİMLERE VERİLEBİLİR, KİMLERE VERİLEMEZ?
Fıtır sadakası, kişinin bakmakla yükümlü olmadığı yoksul Müslümanlara verilir. FıtIR sadakası ve oruç fidyesini vermek durumunda olan kimsenin bunlardan doğrudan ya da dolaylı olarak yararlanmaması esastır. Zekât için de aynı kural geçerlidir. Bu sebeple bir kimse zekâtını, fıtır sadakasını ve fidyesini kendi usûl ve fürûuna veremez. (Usûl, bir kimsenin anası, babası, dede ve nineleri; fürûu ise; çocukları, torunları ve onların çocuklarıdır.) Ayrıca eşler de birbirlerine zekât, fitre ve fidye veremez.
Hanefilere göre aşağıda sayılanlara fitre verilmez:
a) Ana, baba, büyük ana ve büyük babalara,
b) Oğul, oğlun çocukları, kız, kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklara,
c) Eşine,
d) Zengine yani aslî ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişiye,
e) Babası zengin olan ergen olmamış çocuğa (Merğinânî, el-Hidâye, II, 223-228).
HAMDİ BUĞUR