Murat Hüdavendigar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mesut Aydıner, Osmanlı Padişahı 1. Mahmut döneminin ihmal edildiğini belirterek son zamanlarda öneminin ortaya çıktığını söyledi. İran'la ilgili söylemeleri değerlendire Prof. Dr. Mesut Aydıner, “İran’ın tekrardan ön plana çıkmaya başlaması, Ortadoğu’daki ilişkiler özellikle de Balkanlardaki ilişkiler 1. Mahmut dönemini ele almayı zaruri kıldı ve önemini ortaya koydu." dedi.
Prof. Dr. Hatice Aynur, Prof. Dr. Mesut Aydıner, Prof. Dr. Zeren Tanındı tarafından Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde 'Lâlenin ve İsyanın Gölgelediği Yıllar: 1. Mahmut Dönemi' (1730-1754) konulu 2 gün sürecek bir sempozyum düzenlendi. Vefâtının 260 yılı anısına 1. Mahmut ve dönemi yapılan toplantı ile ilk kez tartışmaya açıldı. Program hakkına görüşlerini aktaran Prof. Aydıner, 1. Mahmut döneminin, daha çok Lale Devri, Patrona Halil İsyanı ve 2. Mahmut gibi önemli padişahın gölgesinde kalmış bir dönem olduğunu söyledi. Aydıner, “Aslında Osmanlı döneminin son parlak dönemidir. Osmanlı Devleti'nin son ihtişamlı dönemidir. Osmanlıyı bir dünya devleti olarak düşünürsek doğuda ve batıda Osmanlı Devleti'nin son barış antlaşmasını muzaffer bir şekilde imzaladığı çok önemli bir dönem. 1730-1750 yılları arasında hüküm sürmüş bir padişah 1. Mahmut. İstanbul’u Osmanlı coğrafyasını imar etmiş olarak bilinen, gerçekten sanata bilgiye önem veren ilim adamlarına önem veren bir padişah. İstanbul’un hemen hemen her tarafını sanat eserleriyle donatan çok önemli bir devlet adamı. Şimdiye kadar üzerinde çalışmalar çok azdı.” diye konuştu.
Son zamanlarda 1. Mahmut'un öneminin arttığını belirten Aydıner, “Özellikle Lale Devri, Patrona Halil İsyanı, İran ile olan ilişkiler. Özellikle son dönemde İran’ın tekrardan ön plana çıkmaya başlaması Ortadoğu’daki ilişkiler yine özellikle de Balkanlardaki ilişkiler 1. Mahmut dönemini ele almayı zaruri kıldı.” ifadelerini kullandı.
1. Mahmut dönemindeki olaylarla ilgili Mesut Aydıner, “1. Mahmut zorlu bir isyandan sonra başa geçen ve devleti kısa sürede derleyen toparlayan Avusturya ve Rusya gibi güçlü iki devlete karşı Osmanlı Devletinin çok başarılı mücadele verip nihayetinde Belgrat anlaşması gibi Osmanlının son büyük barış anlaşmasının imzalandığı çok önemli bir dönem. Yine Ortadoğu’da ortaya çıkan isyanlar açısından çok önemli Vahabi hareketinin ilk ortaya çıktığı bugün Sudi Arabistan'ın siyasal açıdan merkez olarak ele aldığı Vahabi anlayışının ortaya çıktığı çok önemli bir dönem. İran'da Safevi Devletinin yıkıldığı ve özellikle İran ile ilişkilerin Osmanlı devletini 24 yıl meşgul ettiği çok ilginç bir dönem. Bu açıdan 1. Mahmut ve dönemi ele alınmalıydı. Gecikmiş bir ilgiydi bu. Uluslararasında bu konuda üzerine çalışmış ve isim yapmış hocalarımız da ilgi gösterdiler. Harvard Üniversitesi'nden, Hollanda’dan, Japonya’dan dünyanın değişik yerlerinden uzman hocalarımız burada. 1. Mahmut dönemini ele alıyoruz.” dedi.
1. Mahmut, Osmanlı Devleti için oldukça kritik sayılabilecek bir dönem olan 1730 isyanının sıcak günlerinde tahta geçmiş, dönemin en güçlü devletleri olan Avusturya-Rusya ve İran ile pek çok cephede gerçekleşen savaşların ve peşi sıra gelen son büyük barış antlaşmasının güçlüklerinden yüzakı ile sıyrılabilmiş bir padişah olarak biliniyor. Lâle Devri’nin pekçok alanda devam ettiği dönemin son büyük hükümdârı ve 'beldeler imâr eden padişah' olarak anılıyor.
CİHAN