İl Halk Kütüphanesi Salonundaki programın konuşmacısı eğitimci Dr. Mehmet Çiftçi, “Osmanlı’nın denizlerde egemen olduğu bir dönem vardır ama öncesinde deniz aşırı yerlere çok elini uzatamamıştır. Endülüs iki defa yardım isteğinde Osmanlı’nın başı sıkışıktı. Birinde, Cem Sultan Batı’nın elinde rehindi ve bu yüzden umulduğu kadar yardım gönderememişti. Diğerinde batılılar Kıbrıs’ı kuşatmış, Osmanlı bizzat savaşa girmek üzereydi. Yardım edildi ama Osmanlıdan umulduğu gibi değildi” diye konuştu.
DİNLERİNİ YAŞAMALARINA İZİN VERİLMEDİ
1031’deki parçalanmadan sonra Endülüs’ün 1492’ye kadar yine de kendinden söz ettirdiğine işaret eden Çiftçi, “756’da Vizigotların fethiyle Endülüs devri başladı. 929’da Eyyamu’l Arus, Hilafet ile gelişme çağı yaşadı. Sonra Murabıt, Muvahhit, Gırnata, Müceddenler ve Moriskolar dönemleri yaşandı. 1492’de zorunlu anlaşmadan sonra büyük baskılara maruz kaldılar. Dinlerini yaşamalarına izin verilmedi. Müslüman isimleri yasak edildi, Cuma saatlerinde evlerin kapılarının açık tutulması emredildi. Önce din değiştirmeye, sonra göç etmeye zorlandılar. İspanya Kralı 3. Felipe 1609’da Müceddenleri İspanya’dan kovdu. Osmanlı Sultanı 1. Ahmet İngiltere Kralı, Fransa Kral naibesi ve Venedik doçuna mektup yazarak ülkelerine gelen Moriskolara iyi davranılmasını, Osmanlı topraklarına sevk edilmelerinin sağlanmasını istedi. Endülüs devleti İspanya topraklarına dünyanın en önemli kültür varlıklarını hazine olarak bıraktı. Bugün bile oraya gidenler nazire olması için inşa edilenlere değil, Endülüs eseri El Hamra Sarayını hayranlıkla incelemektedir. Müslümanla gidince İspanya’nın yıldızı da söndü” diye konuştu.
Program sonunda Aydınlar Ocağı Başkanı Dr. Mustafa Güçlü ve yazar Abdullah Uçar, konuşmacı Dr. Mustafa Çiftçi’ye kitap takdim etti.
MUSTAFA ÜNÜVAR