Müslümanlar misafir ağırlamayı ibadet gibi görüp değerlendirdiği için bu güzel hasleti îfâ ederken ihlâsla davranmaya çalışır ve ihsân sırrını gözetirler. Bu vesileyle misafiri nimet ve ganimet görürler. Elbette her nimetin bir külfeti vardır. Misafirin bazı zahmetleri olabilir. Onun sıkıntılarına yüksünmeden katlanmalı, misafire lütufla, güler yüzle, yumuşaklıkla ve hoşça hizmet etmelidir. Hânelere hep misafir istenmelidir.
“Misafir girmeyen eve melek girmez.” denmiştir. Yine büyükler; “Misafirle yenilen yemekten sorgu-suâl olmaz.” derler. İmâm-ı Gazâlî Hazretleri de; “Kişi, dostlarla yediği yemekten hesâba çekilmez.” buyurur. Bir karşılık beklemeden misafire yapılan ikrâmın ecri ve sevâbı, şüphesiz dünyâda da âhirette de kişinin karşısına çıkar. Meselâ, misafirin ev sahibine yaptığı duâ, hâne sahibine büyük bir nimettir. Misafirine hizmet edene sevaplar vardır. Hazret-i İbrahim -aleyhisselâm-, Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- ile Efendimizin güzîde sahâbîleri hep misafirlerine bizzat ikram ve hizmet etmeye çalışmışlardır.
Cimrilik duygusuyla misafir ağırlamaktan kaçınmamak gerekir. Zira misafir, kendi rızkıyla gelir. Unutulmamalıdır ki, misafir, eve bereket getirir. Atalarımız; “Misafir on kısmetle gelir. Birini yer, dokuzunu bırakır.” demişlerdir.
Hadîs-i şerîfte buyrulduğu üzere: “Misafir rızkını getirir ve (evdeki) topluluğun günahını (bağışlatıp) götürür.” (Feyzü’l-Kadîr, IV, s: 261) Misafire ikram etmek ve onu en hâlisâne şekilde ağırlamak gerekir. Yedirilecek şeyleri bolca yapmalı, misafiri Hakk’ın kendisine aziz bir emâneti bilmelidir. Taberânî’de, “Sofra misafirin önünde olduğu müddetçe, melekler ev sahibi için istiğfar ederler.” diye geçer.
Misafiri darıltmamalı, ona hoşça, muhabbetle muâmele etmelidir. Misafiri gücendiren Rabbini gücendirmiş olur. Misafiri güzel sözlerle uğurlamalı, duâsını ganimet bilmelidir.
Eskiden Anadolu’muzun köylerinde, kasabalarında, şehirlerinde dışarıdan gelen misafirleri ağırlamaya yönelik “selâmlık” denilen “misafir odaları” şimdiki tâbirle “konuk evleri” vardı. Buralarda sadece misafir değil, onun binit olarak kullandığı hayvanı da bakıma alınarak yemlenir, istirahat ettirilirdi. Ecdâdımız bu ihtiyaç için hanlar, hamamlar, kervansaraylar, hatta hastahâneler inşa ettirmiş; orada yolcuların, misafirlerin her türlü ihtiyâcı üç gün ücretsiz olarak karşılanmıştır.
Şanlı tarihimiz bu konuda iftihar edilecek bir mâziye sâhiptir. Bugün bunun izleri her ne kadar devam ediyor olsa da eskiyle kıyas dahî edilemez. Eskiler, misafire “Tanrı misafiri” gözüyle bakar, evlerinin en kıymetli yerlerini misafirlere tahsis eder, onun istirahati için hiçbir fedakârlıktan kaçınmazlardı. Misafiri memnun etmek için her türlü yorgunluğa seve seve katlanılırdı.
Eskileri yâd ederken misafirliğin bugüne bakan tarafını da mütâlaa etmek gerekir. Bugün de evlerimizin en seçkin ve en güzel odası “misafir odası” olarak muhafaza edilir. Orası özel günlerde konuklara açılır, tertemiz tutulur. Misafir için hazırlanan sofralarda, evde her zaman pişmeyen, özel yöresel yemekler, tatlılar sunulur. Misafir bir yere götürülse, ona para harcatılmaz. Hattâ, “Burada senin paran geçmez!” latîfesi yapılır. Bir adres sorulsa, yakînen ilgilenilir, gerekirse oraya kadar eşlik edilir. Yani misafire nezâket ve hassasiyetle davranılır.
Ancak günümüzde bütün mânevî değerlerde bir kayıp söz konusu olduğundan, hâne halkının rahatı bozulacak diye evlerde artık misafir istenmez olmuştur. İnsanlar bırakın hiç tanımadığı yabancı bir misafiri ağırlamayı, “bencillik” yüzünden, akrabasını, komşusunu dahî evine misafir olarak kabul etmek istemiyor. Misafire eski sıcak ilgi ve alâka kalmadı. Bu insânî bir tutum değildir. İnsanlar arası muhabbetin artması, kardeşliğin gerçekleşmesi, evlerin bereketi için; dînî, millî ve mânevî değerlerimizin muhafazası şarttır. Misafirperverlik, bize şanlı medeniyetimizin güzel bir mîrasıdır.
Yine de ümitliyiz. Milletimizin, devletimizin Sûriyeli mültecileri ağırlanmasındaki ciddiyeti, samimiyeti ve fedâkârlığı 1400 küsur yıl önceki Ensâr-Muhâcir kardeşliğinin hâlâ yaşıyor olduğunu gösteriyor. Kilis, Şanlıurfa, Gaziantep gibi bazı şehirlerimiz, bu hususta öncü olmuş durumda... Cenâb-ı Hak bizlere kendi rızâsı için misafir ağırlamayı ve misafiri sevdirsin. Böylece evlerimize Halil İbrahim bereketi, gönüllerimize bütün peygamberlerin ve bilhassa Halîlullah ve Habîbullah -aleyhimüsselâm- Efendilerimizin misafir muhabbetini ihsân eylesin. Bizleri engin cömertlikle, ihlâsla yapılmış ikrâm ve ihsanlarla rızâsına eren mü’min kulları arasına dâhil eylesin. Âmin.