Kadri ve şanı yüce bir gecedir. Bu gece Kur’an’ın nazil olduğu veya sabahında Bedir zaferinin vuku’ bulduğu gecedir. Bu gece ümmet için paha biçilmez bir gecedir. Yani bu gece günahların affedildiği bir gecedir. Hz. Aişe şöyle diyor: “Ya Resulallah! Leyle-i Kadire rastlarsam ne diyeyim? Şöyle buyurdu: “Allahümme inneke afuvvun tuhibbul afve fa’fu anni= Allah’ım sen affedensin, affı seversin beni affet de.” Bu gece ibadet, tâat, zikir ve dua ile elde edilecek hayır-sevap, onsuz bin ay ile kazanılacak olan hayır- sevaptan daha çok daha hayırlıdır.
Bu gecenin önemini anlatan Kadr Süresi’nin meali şu şekildedir: “Biz onu (Kur’an’ı Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sana haber veren oldu mu? Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır. O gecede, her iş için Rablerinin izniyle melekler ve Ruh yere iner durur. O gece, selamettir, esenliktir, fecrin doğuşuna kadar.”
“Biz onu (Kur’an’ı Kadir gecesinde indirdik.” Yani bu gecede indirdiğimiz şanı yüce olan Kur’an-ı Kerim’i oku ve yalnız bize ibadet et, kullukta bulun ve secde et. Çünkü onu bu gecede indiren şan ve azametimizle biziz. Biz indirdik onu. O bütün kemali câmidir. Dolayısıyla bize ve ona tazimde bulun.
Kur’an-ı Kerim, bu gecede bir defada topluca dünya semasına indirilmiştir. Oradan ihtiyaç hâsıl oldukça, azamet, kudret ve celal sahibi Allah, diledikçe peyderpey inzâl etmiştir.
Bir defada topluca nâzil olmamasının sebebi hakkında şöyle buyrulur: “İnkâr edenler: “Kur’an ona bir defada topluca indirilmeli değil miydi? dediler. Biz onu senin kalbine iyice yerleştirmek için böyle yaptık (parça parça ) indirdik) ve onu tane tane (ayırarak) okuduk.” (Furkân:32)
Diğer kitaplar; Tevrat, İncil, Zebur, bir defada topluca nâzil olduğu halde Kur’an-ı Kerim, bu sebepten dolayı parça parça, soru soruldukça, bir olay gerçekleştikçe ve Allah murad ettikçe nâzil olmuştur.
“Kadir gecesinin ne olduğunu sana haber veren oldu mu?” Yani nedir kadr ve şanı yüce olan bu kadir gecesi? Ey Resulüm! Leyle-i Kadrin önemini, kıymetini, kadrini, şanını kendi imkânınla kavraman mümkün mü? Kavrayabilir misin? Kavraman mümkün değil, kavrayamazsın. Kur’an-ı Keirm’i bu gecede biz indirdiğimiz için bu gecenin ne olduğunu da biz biliriz.
Kadir gecesinin ne olduğu şu şekilde izah edilmektedir: “Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır.” O gecede güzel ameller, ibadet, tâat, zikir ve tefekkür ile elde edilecek hayır- sevap onsuz bin ay ile kazanılacak olan hayır- sevaptan daha çok daha hayırlıdır.
Bu sûrenin nazil olmasının sebebi ile ilgili birkaç rivayet vardır. Biz burada iki rivayeti vermekle yetineceğiz.
Rivayete göre, Hazreti Peygamber (s.a.v.) Efendimiz, beni İsrail’den bir erin Allah yolunda bin ay silah kuşanmış olduğunu anlatmıştı. Sahabe-i kiram taaccüp ettiler ve amelleri kendilerine pek az göründü. Allah Teâlâ da bu sûreyi inzal buyurdu.
Diğer bir rivayete göre, Resulullah (s.a.v.) Efendimiz, beni İsrail’den dört kişinin seksen sene Allah’a ibadet edip göz açıp kapayıncaya kadar ma’siyette bulunmadıklarını anlatmış, Hz. Eyyyub’u, Hz. Zekeriya’yı, Hz. Hazkıyl ibni acûz’u, Hz. Yuşa’ ibni Nun’u zikretmişti. Arkadaşları buna hayret ettiler. Bunun üzerine Cibril gelip, “Ya Muhammed! Ümmetin o birkaç neferin seksen sene ibadetinden teaccüb ettiler. Allah Teâlâ sana ondan daha hayırlısını inzâl buyurdu,” diye Kadir Sûresi’ni okudu ve “İşte bu senin ve ümmetinin teaccüb ettiğinizden daha hayırlıdır,” dedi. Resulullah (s.a.v.) Efendimiz de mesrur oldu.
“O gecede, her iş için Rablerinin izniyle melekler ve Ruh yere iner durur.” Yani o gece bir sene içerisinde takdir edilecek ve hükmedilecek her emir için Allah’ın izniyle melekler ve Cebrail aleyhisselam yere iner durur.
Leyle-i kadirin hangi gece olduğu hakkında çeşitli görüşler vardır: Bir görüşe göre, bütün sene içinde gizli olup daha çok Ramazan ayında. Diğer bir görüşe göre, Ramazan ayının son on günüdür. Cumhur’un kavli ise yirmi yedinci veya sonuncu gecedir.
“O gece, selamettir, esenliktir, fecrin doğuşuna kadar.” Yani o gece tan yerinin ağarmasına kadar huzur ve güvenlik vardır. Melaike o gece müminlere selam verir dururlar, etrafını kuşatarak her türlü bela ve musibetten, korkulu şeylerden, şeytanın tasallutundan korurlar.
Kardeşlerim bu geceyi Kur’an okuyarak, dua ederek, namaz kılarak değerlendirelim ki, bütün geceleri leyle-i kadir bilme şuurunu kazanalım. Böylece çevremize faydalı olalım. Olmaz mı?
Leyle-i kadiriniz mübarek olsun. Bu âciz kardeşiniz için de dua buyurunuz.