Cemre, birer hafta arayla suya ve toprağa da düşecek. Arapça kökenli bir kelime olan cemre, ‘ateş parçası’, ‘ateş halindeki kömür’ anlamına geliyor ve ısınmayı ifade ediyor. Eskilerin, kasım (kış) ve hızır (yaz) olmak üzere yılı ikiye ayırdıkları, kasımın 180, hızırın 186 gün sürdüğü belirtiliyor. Kasım günlerinin 8 Kasımda başladığı, Kasımın 46’sında ‘kırk gün’ anlamına gelen “erbain”, 86’sında “50 gün” anlamına gelen “hamsin”in girdiği ve böylece kışın en soğuk zamanları sayılan 90 günün geçmiş olduğu kaydediliyor. Kasımın 105’inde (20 Şubat) birinci cemrenin havaya, 112’sinde (27 Şubat) ikinci cemrenin suya, 119’unda (6 Mart-Şubatın 29 çektiği dört senede bir 5 Martta) üçüncü cemrenin toprağa düştüğü, buna göre de önce havanın, sonra suyun, sonra da yerin ısındığı kabul ediliyor.
Şu an 30 Ocakta başlayan ‘hamsin’ döneminde olduğumuzu söyleyen Yazar Nail Bülbül, “20 şubatta ilk cemre havaya düşecek. Eskiden insanlar ilk cemre ile kar ve yağmurun yere indiğini söylerlerdi. İlk cemreden bir hafta sonra da suya iner, karlar erimeye başlar. En son olarak da yine bir hafta sonra cemre toprağa iner. Toprak ısınır, kabarır. Bitkiler yeşermeye başlar” dedi. Günümüzde kış mevsiminin zaten sıcak geçtiğini anlatan Bülbül, “Küresel ısınma ile birlikte, kış mevsiminde bile havalar çok sıcak geçiyor. Şubat ayındayız ve sanki bahar havası var dışarıda. Eskiden insanlar şubat soğuğunu vurgulamak için ‘Ocakta (ateşte) suyun donsun’ tabirini kullanırlardı. Yine cemrenin suya düşmesi ile karların erimeye başlaması gerekir. İki hafta sonra cemre suya inecek. Ama etrafta eriyecek kar yok. Halbuki eskiden martta bile havalar çok soğuk olurdu. Bunu da halkımız, ‘kork martın kışından, öküzü ayırır eşinden’ diyerek belirtmiştir” diye konuştu. Nail Bülbül, küresel ısınmadan dolayı kış yaşamadan baharın geldiğini söyleyerek, cemrenin artık eski anlamını yitirdiğini sözlerine ekledi.
UĞUR ELMAS