İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre en fazla uçuşun gerçekleştiği rotaların başında gelen Kuzey Atlantik’te 1979’da yıllık 17,7 saat olan şiddetli türbülans süresi, 2020’de 27,4 saate yükselerek yaklaşık yüzde 55 artış gösterdi. İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, “Türbülans ile küresel ısınma arasında bir bağ var. Son yıllarda sıcaklıklardaki artışa bağlı olarak türbülansların şiddetinde ve sıklığında bir artış görülüyor” dedi.
İngiltere’deki Reading Üniversitesinde bilim insanlarının yaptığı bir araştırma, iklim değişikliğiyle yıllar içinde artan hava sıcaklıklarının türbülans olasılığını tetiklediğini gösterdi. 1979-2020 yıllarına ait verilerin kullanıldığı araştırmada, mevcut yıllar arasında karbondioksit yoğunluğunda kaydedilen yüzde 30’luk artışla, aşırı hava sıcaklıklarının neden olduğu jet akımı rüzgârları (jet stream) arasındaki artış arasında paralellik olduğu belirlendi.
Araştırmaya göre dünyada en fazla uçuşun gerçekleştiği rotaların başında gelen Kuzey Atlantik’te 1979'da yıllık 17,7 saat olan şiddetli türbülans süresi, 2020’de 27,4 saate yükselerek yaklaşık yüzde 55 artış gösterdi. Orta şiddetli türbülanslarda ise bu süre 70 saatten 96 saate çıkarak yüzde 37 arttı. Avrupa, Orta Doğu ve Güney Atlantik’teki uçuş rotalarında meydana gelen türbülanslarda da 41 yıllık zaman diliminde değişen oranlarda artışlar görüldü.
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, uçak yolcuğu esnasındaki sıcaklık farkının türbülansa neden olduğunu söyledi. Toros, sabah saatlerinde İstanbul’dan Adana’ya gitmek için havalanan bir uçağın Toros Dağları’nın üzerinden geçtiği sırada, dağların eteklerinde biriken sıcak hava ile temas ederek sarsıntıya maruz kalabileceğini, bunun mevcut sıcaklık farkının bir yansıması olduğunu belirtti.
“ATMOSFERDEKİ TÜRBÜLANS HAVA DURUMUNUN BİR PARÇASIDIR”
Türbülansın, tıpkı yağmur ve kar gibi meteorolojik hadiselerden biri olduğunu vurgulayan Toros, “Dünya yüzeyinin düzensiz ısınması, atmosferde hava akımlarını oluşturur. Rüzgâr dağılımı, sıcaklık değişimleri ve fırtına gibi hava şartları, türbülansın oluşumunda ve yoğunluğunda önemli bir rol oynar” dedi.
Son yıllarda dünyada rekor sıcaklık seviyelerine ulaşıldığını hatırlatan Toros, “Daha fazla ısınma, daha fazla havanın hareketi anlamına geliyor. Türbülans ile küresel ısınma arasında bir bağ var. Son yıllarda sıcaklıklardaki artışa bağlı olarak türbülansların şiddetinde ve sıklığında bir artış görülüyor. Küresel iklim değişikliği direkt olarak türbülansları etkiliyor” değerlendirmesini yaptı.