'Köprü ve otoyollar bedavaya gidiyor' iddiası!
Köprü ve otoyollar için 25 yıllık işletme hakkı karşılığı teklif edilen 5 milyar 720 milyon dolar, az mı çok mu bir bakalım:
Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından açıklanan verilere göre köprü ve otoyollardan ocak ayı itibariyle 27 milyon 778 bin 479 araç geçti.
Ocak ayında köprülerden geçen 11 milyon 799 bin 552 araçtan 17 milyon 500 bin 454 lira gelir elde edildi. Otoyollardan geçen 15 milyon 978 bin 927 araçtan ise 40 milyon 477 bin 301 liralık kullanım bedeli geldi. Toplam gelir 57 milyon 977 bin 755 lira.
5,7 milyar $ aşılmalı
Yeni yıla 58 milyon lirayla girmek iyi. Gelirdeki hızlı artış, 5 milyar 720 milyon dolarlık teklifin ziyadesiyle düşük olarak algılanmasına yol açtı haliyle. Öncelikle belirtmeliyiz ki, 5 milyar 720 milyon doların bir miktar daha üzerine çıkılması gerektiğini düşünüyoruz. Böyle olmakla birlikte, 'Köprüler ve otoyollar 10 yıllık kârına satıldı!' söyleminin gerçekçi olmadığını da belirtmek durumundayız. Bu söylem, ya koyu bir ideolojik körlüğün ya da bilgi eksikliğinin ürünü! İdeolojik körlükten muzdaripler için yapılabilecek bir şey yok. Bilgi eksikliği çekenleri ise bilgilendirmek gerek.
Efendim; son 12 yılda 4 milyar 423 milyonu bulan köprü ve otoyol gelirleri brüttür. Bu rakamdan %18 KDV ile %10 belediye payını çıkartmak gerekecektir. Tabii bir de köprü ve otoyolların bakım onarım masraflarının düşülmesi lazım. Duruma bu açıdan bakıldığında teklif edilen 5 milyar 720 milyon dolarlık rakamın çok da düşük olmadığı ortaya çıkacaktır.
Araç sayısı artıyor
Evet, bunları belirttikten sonra gelelim madalyonun diğer yüzüne...
Yukarıda 5 milyar 720 milyon dolarlık rakamın biraz daha artırılması gerektiğini belirtmiştik. Evet öyle, zira araç sayımız hızla artıyor. Geride bıraktığımız 7 yılda ortalama %6,69 oranında artmış bizdeki araç sayısı. Bu trend devam edeceğinden, önümüzdeki yıllarda köprü ve otoyolları kullanan araç sayısı da hızla artacak demektir. Daha fazla araç, daha fazla gelir demektir ve bu durum da 5 milyar 720 milyon dolarlık teklifin sorgulanmasına sebep olmaktadır.
Dahası, özelleştirmeye otoyol kenarındaki tesislerin de dahil olması, tartışmalara bir de kira gelirleri boyutunu katmaktadır. Bugün itibariyle, otoyollarda hizmet veren benzin istasyonu, dinlenme tesisi, yeme içme mekanı gibi yaklaşık 74 tesisin bulunması ve bu tesislerden yılda yaklaşık 60 milyon liralık gelir elde edilmesi göz önünde bulundurulmalıdır.
‘Satıyor’ algısı yanlış
Edirne-İstanbul-Ankara, Pozantı-Tarsus-Mersin, Tarsus-Adana-Gaziantep, Toprakkale-İskenderun, Gaziantep-Şanlıurfa, İzmir-Çeşme, İzmir-Aydın otoyolları ve İzmir, Ankara ve İstanbul çevre yolları ile Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet köprülerini kapsayan özelleştirme ihalesinin, 'Devlet, otoyolları ve köprüleri satıyor!' şeklinde algılanması yanlıştır. Zira 25 yıllığına işletme hakkı verilen otoyol ve köprülerin mülkiyet hakkı yine devletimizde kalacaktır. İhalede teklif edilen 5 milyar 720 milyon dolarlık teklifin daha yüksek seviyelerde olması gerektiğini düşünsek de buradaki asıl önemli konu, özelleştirmeden elde edilen gelirle yeni yolların, köprülerin, hastanelerin ve okulların yapılacak, bunlara bağlı olarak da halkımızın yaşam kalitesinin artacak olmasıdır.
Ünsal Ban Bugün Gazetesi