AHMET AKMAN KİMDİR?
1961 Konya Sarayönü doğumludur. İlkokul ve ortaokulu Sarayönü ilçesinde tamamlayarak Konya İmam Hatip Lisesi’ni bitirdi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdikten sonra, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni de başarı ile tamamlayarak ikinci üniversitesinden mezun oldu. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde doktorasını yapan Akman, 1989–1990 yılları arasında Royal Instıtute of Public Administration (RIPA) Londra’da Kamu Yönetimi Teknikleri Eğitimi (İngiltere Kraliyet Kamu Yönetimi Enstitüsü) ve ardından 1993–1994 yıllarında Amman / Ürdün Üniversitesi Arapça Dil Eğitimi aldı.
Noterlik Belgesi, Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Ruhsatnamesi, Üniversitelerarası Kurul Merkezi Yabancı Dil Sınavı Başarı Belgesi, MEB Devlet Memurları Yabancı Diller Eğitim Merkezi İngilizce Dil Kursu bitirme sertifikasına sahip olan Dr. Ahmet Akman, 1986 yılında Başbakanlık Uzman Yardımcısı olarak 3 yıl görev yaptı. 1996 yılında 54. Hükümet döneminde Başbakanlık Bakanlar Kurulu Genel Sekreterliği görevini de başarı ile yürüten Akman 1998 yılında İttifak Holding Yönetim Kurulu Üyesi oldu. 2009 yılına kadar devam ettirdiğini görevini Mevlana Kalkınma Ajansı Genel Sekreterliğine atanması nedeni ile bıraktı. İngilizce ve Arapça bilen Akman evli ve iki çocuk babasıdır.
*Kalkınma ajansları Türkiye’de ne zaman kurulmaya başladı, genel amaçları nedir?
- Kalkınma Ajanları yeni bir olgu, düşüncesi eski ama realizasyonu yeni görünüyor. 2006 yılında kalkınma ajanslarıyla alakalık bir kanun çıkarıldı, 5449 sayılı kanun. Bu kanunda Türkiye düzey2 bölgesi adı altında 26 bölgeye ayrıldı. Birbirilerine benzeyen komşu vilayetleri bir şekilde sınıflandırarak bölgelere ayırıyorlar. Konya-Karaman da bu anlamda bazı yönleri benzerlik gösterdiği için bir bölgeyi teşkil ediyor. Bu konuda Bakanlar Kurulu yetkili. TR 52 denilen bu bölgede kurulmuş olan Mevlana Kalkınma Ajansı yeni bir ajans. Genel Sekreter olarak iki-üç aydan beri görevdeyim. Kalkınma Ajansları, bölgenin kalkınması açısından, kendi içerisinde bölgesel farklılıkları gidermek yönünden, bölgeyi cazibe merkezi haline getirmekle alakalı bütün aktörlerin çalışmalarını belli bir koordinasyon ile yatırımcılara aktarmak için kurulmuş. Devletin ve AB’nin verdiği finansmanı proje karşılığında yatırımcılara kullandırarak bölgesel kalkınmayı sağlamak amacını taşımaktadır. Kobiler, sosyal kuruluşlar ve benzeri hibe edilen bu kaynaklardan yararlanabilecektir.
*Mevlana Kalkınma Ajansı ne tür projeleri destekleyecek?
- Mevlana Kalkınma Ajansı her yıl devletin ve mahalli otoritelerin kendi bütçelerinden ayırdıkları ödeneklerden bütçe oluşturuyor. Bu çerçevede Kobilerden, sivil toplum kuruluşlarından gelen projeler, belediyelerin küçük alt yapı projeleri burada söz konusu olabilecek, bunun yanında biz bir tarım kentiyiz. Kırsal kalkınmayı göz ardı edemeyiz. Kırsal kalkınma alanında da destek verilebileceğini de düşünüyoruz. Ancak, bu destekler verilmeden önce Konya ve Karaman’da hangi alanların desteklenmesi gerektiğinin ortaya konulması gerekiyor. Bu anlamda bir plan çalışması yapılacak. Konya’nın bölgesel gelişme planı ortaya konulacak. Toplumsal taban oluşturularak hazırlanan bu plan Devlet Planlama Teşkilatı’na gönderilecek. Onaylandıktan sonra ajansın koordine ettiği bir bölgesel gelişme planı oluşturulacak. Amaçlar ve öncelikler belirlenecek ve bu amaçlar ile öncelikler çerçevesinde gelen finansal destek yatırımcılara kullandırılacak.
*Konya bölgesinde kalkınmasını istediğiniz özel bir yatırım alanı var mı?
- Biz Konya ve Karaman’ı birlikte düşünüyoruz. Gözlemlerimiz de hep bu doğrultuda oluyor. Konya’da sektörel kümelenmelerin desteklenmesi gerekiyor. Çünkü Konya’da hazırda bir altyapı var. Karaman’da girişimciliğin desteklenmesi söz konusu olabilir. Yani desteklenecek hareketin niteliği ve maliyeti itibariyle bir tasnif yapılabilir. Günümüzde ölçek ekonomisi baskın bir hal almış durumda. Ulusal ve uluslar arası rekabete göğüs gerebilmek için büyük ölçeklik olmanız gerekiyor. Bu ölçek ekonomisine uygun yapılanma oluşturulması için bir hareket tarzıdır kümelenme. Bu kümelenme daha istihdam sağlanması açısından da önemli bir konu olacak. Bölgenin svot analizini çıkarmamız gerekiyor. Bölgenin hangi sektörleri ve alanları gelişmiş. Hangi alanları fırsatları, hangi alanları tehditleri ihtiva ediyor. Fırsatlar konusunu önemsiyoruz. Yani belki cüzi bir destekle marjinal olarak farklı boyutta gelişmesini sürdürebilecek durumlar meydana gelebilecek. Destek mekanizmamız bağımsız değerlendiriciler marifetiyle yürüyecek. Bu da şöyle olacak, destek için hangi sektöre ne kadar destek ayırdıysak ilan edeceğiz. Bu ilan sonunda kişiler projelerini ajansa getirecek. Bu projeleri bağımsız değerlendiriciler değerlendirecek. Bir proje alakalı iki bağımsız değerlendirici farklı farklı ve birbirilerini görmeden not verecek. Bu notların arasındaki farklar mesela 15 puandan fazla olursa üçüncü bir bağımsız değerlendirici incelemede bulunacak. Tabi değerlendiriciler değerlendirme yaparken cep telefonlarını bile dışarıda bırakacak. Projeden bir fotokopi alamayacak. Projelerin kime ait olduğu anlaşılmayacak şekilde kendilerine sunulacak. Neticede ortaya bir projelerle ilgili verilmiş notlar çıkacak. Diyelim ki 100 lira dağıtacağız. Bu notlara bakarak sıralama yapacağız. Paranın yettiği kadar projeye destek sağlayacağız.
*Ajansın kuruluşundan bu yana yaptığı faaliyetler hakkında bilgi verebilir misiniz?
- Konya ile birlikte 8 farklı ajans kuruldu. Bu 8 ajans içerisinde bir Van’a, bir de Konya-Karaman bölgesine genel sekreter ataması yapıldı. Diğerleri ile ilgili süreç devam ediyor. Bu süreye kadar bir kurumsallaşma çalışması içerisinde olundu. 20 Mayıs itibariyle benim atandığım düşünülürse Mayıs ayından itibaren kurumsallaşma sürecimiz devam ediyor. En kısa sürede eksiklerimizi tamamlayarak kurumsallaşma sürecimizi tamamlamak istiyoruz.
*Mevlana Kalkınma Ajansı şu ana kadar hiç hibe alıp kullandırdı mı?
- Biz muhtemelen en erken bu yılın sonuna doğru bu yıla ait olan hibeyi kullandırmaya yönelik çalışıyoruz. Bunun için plan çalışmaları var. Personel alımı, eğitimi, plan çalışmaları gibi belirli merhalelerden geçmeden teklif çağrısına çıkamıyoruz. Bu sürecin yavaş yavaş olgunlaşması gerekiyor. Sürecin herhangi bir yerinde tabi ki merkezi bütçeden istediğimiz fonlar gelmiş olacak. Şu ana kadar böyle bir fon alımı gerçekleşmedi.
2006 yılında kuruldukları için şu ana kadar İzmir ve Çukurova Kalkına Ajansları verilen hibelerden yararlandı. Ne tür projelerin desteklendiği noktasında şunları söyleyebilirim, yumurta üretimi, paketleme ve depolama kapasite artırımı, plastik enjeksiyon tekniği ile damlama sulama, güneş enerjisi emaye tank üretimi, süt ve süt ürünleri işleme ve paketleme, süt soğutma tankı imalatı kapasite artırımı, ambalaj atıkları geri kazanım projesi gibi projelere destek verilmiş. Bunun dışında plastik enjeksiyon yöntemi ile toz maskesi imalatı desteklenmiş olarak görülüyor.
*Konya’ya istihdam ve kalkınma açısından ajans destek sağlayabilecek mi?
- Yapılan bir çok uygulama var bu kapsamda. Ajansın yapacağı faaliyet de bunlardan bir tanesi olacak. Ajans tek başına bölgenin bütün sorunlarını çözemeyeceği için belli bir alandaki açığı kapatacaktır diye düşünüyorum. Bu anlamda topluma proje hazırlama alışkanlığı kazandırması, yapılan işlere belli bir fizibilite mantığı içinde bakılması anlayışını yerleştireceğini düşünüyoruz. Eğer bu anlayış giderek toplumda yerleşirse özellikle AB fonlarından önümüzdeki dönemlerde daha çok istifade eden toplumsal taban meydana gelmiş olacak. Siz projeyi götürüp sunacaksınız, projeniz itibar görecek ve rasyonel bir zemin içerisinde projenize hibe desteği sunacaksınız.
*Ajansa kimler proje sunabilecek?
-Ajansa proje sunabilecek olanlar özellikle Kobiler, sivil toplum kuruluşları ve benzeri. Bu konuda biz bir rehber hazırlayacağız. Bu rehberde özellikle mevzuatın bize verdiği imkan çerçevesinde kapsama alanındaki bütün aktörleri kapsayan genişlikte bir yapılanmaya gideceğiz. Genel olarak söylersek kobiler, sivil toplum kuruluşları, tarımsal kalkınma birlikleri ve mahalli idareler bize proje sunabilecekler. Ajansın bölgemize faydalı olabileceğini umut ediyoruz. Önümüzdeki dönemlerde toplumu daha çok bilgilendirmek maksadıyla panel ve seminer gibi faaliyetler yapacağız.
1961 Konya Sarayönü doğumludur. İlkokul ve ortaokulu Sarayönü ilçesinde tamamlayarak Konya İmam Hatip Lisesi’ni bitirdi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdikten sonra, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni de başarı ile tamamlayarak ikinci üniversitesinden mezun oldu. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde doktorasını yapan Akman, 1989–1990 yılları arasında Royal Instıtute of Public Administration (RIPA) Londra’da Kamu Yönetimi Teknikleri Eğitimi (İngiltere Kraliyet Kamu Yönetimi Enstitüsü) ve ardından 1993–1994 yıllarında Amman / Ürdün Üniversitesi Arapça Dil Eğitimi aldı.
Noterlik Belgesi, Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Ruhsatnamesi, Üniversitelerarası Kurul Merkezi Yabancı Dil Sınavı Başarı Belgesi, MEB Devlet Memurları Yabancı Diller Eğitim Merkezi İngilizce Dil Kursu bitirme sertifikasına sahip olan Dr. Ahmet Akman, 1986 yılında Başbakanlık Uzman Yardımcısı olarak 3 yıl görev yaptı. 1996 yılında 54. Hükümet döneminde Başbakanlık Bakanlar Kurulu Genel Sekreterliği görevini de başarı ile yürüten Akman 1998 yılında İttifak Holding Yönetim Kurulu Üyesi oldu. 2009 yılına kadar devam ettirdiğini görevini Mevlana Kalkınma Ajansı Genel Sekreterliğine atanması nedeni ile bıraktı. İngilizce ve Arapça bilen Akman evli ve iki çocuk babasıdır.
*Kalkınma ajansları Türkiye’de ne zaman kurulmaya başladı, genel amaçları nedir?
- Kalkınma Ajanları yeni bir olgu, düşüncesi eski ama realizasyonu yeni görünüyor. 2006 yılında kalkınma ajanslarıyla alakalık bir kanun çıkarıldı, 5449 sayılı kanun. Bu kanunda Türkiye düzey2 bölgesi adı altında 26 bölgeye ayrıldı. Birbirilerine benzeyen komşu vilayetleri bir şekilde sınıflandırarak bölgelere ayırıyorlar. Konya-Karaman da bu anlamda bazı yönleri benzerlik gösterdiği için bir bölgeyi teşkil ediyor. Bu konuda Bakanlar Kurulu yetkili. TR 52 denilen bu bölgede kurulmuş olan Mevlana Kalkınma Ajansı yeni bir ajans. Genel Sekreter olarak iki-üç aydan beri görevdeyim. Kalkınma Ajansları, bölgenin kalkınması açısından, kendi içerisinde bölgesel farklılıkları gidermek yönünden, bölgeyi cazibe merkezi haline getirmekle alakalı bütün aktörlerin çalışmalarını belli bir koordinasyon ile yatırımcılara aktarmak için kurulmuş. Devletin ve AB’nin verdiği finansmanı proje karşılığında yatırımcılara kullandırarak bölgesel kalkınmayı sağlamak amacını taşımaktadır. Kobiler, sosyal kuruluşlar ve benzeri hibe edilen bu kaynaklardan yararlanabilecektir.
*Mevlana Kalkınma Ajansı ne tür projeleri destekleyecek?
- Mevlana Kalkınma Ajansı her yıl devletin ve mahalli otoritelerin kendi bütçelerinden ayırdıkları ödeneklerden bütçe oluşturuyor. Bu çerçevede Kobilerden, sivil toplum kuruluşlarından gelen projeler, belediyelerin küçük alt yapı projeleri burada söz konusu olabilecek, bunun yanında biz bir tarım kentiyiz. Kırsal kalkınmayı göz ardı edemeyiz. Kırsal kalkınma alanında da destek verilebileceğini de düşünüyoruz. Ancak, bu destekler verilmeden önce Konya ve Karaman’da hangi alanların desteklenmesi gerektiğinin ortaya konulması gerekiyor. Bu anlamda bir plan çalışması yapılacak. Konya’nın bölgesel gelişme planı ortaya konulacak. Toplumsal taban oluşturularak hazırlanan bu plan Devlet Planlama Teşkilatı’na gönderilecek. Onaylandıktan sonra ajansın koordine ettiği bir bölgesel gelişme planı oluşturulacak. Amaçlar ve öncelikler belirlenecek ve bu amaçlar ile öncelikler çerçevesinde gelen finansal destek yatırımcılara kullandırılacak.
*Konya bölgesinde kalkınmasını istediğiniz özel bir yatırım alanı var mı?
- Biz Konya ve Karaman’ı birlikte düşünüyoruz. Gözlemlerimiz de hep bu doğrultuda oluyor. Konya’da sektörel kümelenmelerin desteklenmesi gerekiyor. Çünkü Konya’da hazırda bir altyapı var. Karaman’da girişimciliğin desteklenmesi söz konusu olabilir. Yani desteklenecek hareketin niteliği ve maliyeti itibariyle bir tasnif yapılabilir. Günümüzde ölçek ekonomisi baskın bir hal almış durumda. Ulusal ve uluslar arası rekabete göğüs gerebilmek için büyük ölçeklik olmanız gerekiyor. Bu ölçek ekonomisine uygun yapılanma oluşturulması için bir hareket tarzıdır kümelenme. Bu kümelenme daha istihdam sağlanması açısından da önemli bir konu olacak. Bölgenin svot analizini çıkarmamız gerekiyor. Bölgenin hangi sektörleri ve alanları gelişmiş. Hangi alanları fırsatları, hangi alanları tehditleri ihtiva ediyor. Fırsatlar konusunu önemsiyoruz. Yani belki cüzi bir destekle marjinal olarak farklı boyutta gelişmesini sürdürebilecek durumlar meydana gelebilecek. Destek mekanizmamız bağımsız değerlendiriciler marifetiyle yürüyecek. Bu da şöyle olacak, destek için hangi sektöre ne kadar destek ayırdıysak ilan edeceğiz. Bu ilan sonunda kişiler projelerini ajansa getirecek. Bu projeleri bağımsız değerlendiriciler değerlendirecek. Bir proje alakalı iki bağımsız değerlendirici farklı farklı ve birbirilerini görmeden not verecek. Bu notların arasındaki farklar mesela 15 puandan fazla olursa üçüncü bir bağımsız değerlendirici incelemede bulunacak. Tabi değerlendiriciler değerlendirme yaparken cep telefonlarını bile dışarıda bırakacak. Projeden bir fotokopi alamayacak. Projelerin kime ait olduğu anlaşılmayacak şekilde kendilerine sunulacak. Neticede ortaya bir projelerle ilgili verilmiş notlar çıkacak. Diyelim ki 100 lira dağıtacağız. Bu notlara bakarak sıralama yapacağız. Paranın yettiği kadar projeye destek sağlayacağız.
*Ajansın kuruluşundan bu yana yaptığı faaliyetler hakkında bilgi verebilir misiniz?
- Konya ile birlikte 8 farklı ajans kuruldu. Bu 8 ajans içerisinde bir Van’a, bir de Konya-Karaman bölgesine genel sekreter ataması yapıldı. Diğerleri ile ilgili süreç devam ediyor. Bu süreye kadar bir kurumsallaşma çalışması içerisinde olundu. 20 Mayıs itibariyle benim atandığım düşünülürse Mayıs ayından itibaren kurumsallaşma sürecimiz devam ediyor. En kısa sürede eksiklerimizi tamamlayarak kurumsallaşma sürecimizi tamamlamak istiyoruz.
*Mevlana Kalkınma Ajansı şu ana kadar hiç hibe alıp kullandırdı mı?
- Biz muhtemelen en erken bu yılın sonuna doğru bu yıla ait olan hibeyi kullandırmaya yönelik çalışıyoruz. Bunun için plan çalışmaları var. Personel alımı, eğitimi, plan çalışmaları gibi belirli merhalelerden geçmeden teklif çağrısına çıkamıyoruz. Bu sürecin yavaş yavaş olgunlaşması gerekiyor. Sürecin herhangi bir yerinde tabi ki merkezi bütçeden istediğimiz fonlar gelmiş olacak. Şu ana kadar böyle bir fon alımı gerçekleşmedi.
2006 yılında kuruldukları için şu ana kadar İzmir ve Çukurova Kalkına Ajansları verilen hibelerden yararlandı. Ne tür projelerin desteklendiği noktasında şunları söyleyebilirim, yumurta üretimi, paketleme ve depolama kapasite artırımı, plastik enjeksiyon tekniği ile damlama sulama, güneş enerjisi emaye tank üretimi, süt ve süt ürünleri işleme ve paketleme, süt soğutma tankı imalatı kapasite artırımı, ambalaj atıkları geri kazanım projesi gibi projelere destek verilmiş. Bunun dışında plastik enjeksiyon yöntemi ile toz maskesi imalatı desteklenmiş olarak görülüyor.
*Konya’ya istihdam ve kalkınma açısından ajans destek sağlayabilecek mi?
- Yapılan bir çok uygulama var bu kapsamda. Ajansın yapacağı faaliyet de bunlardan bir tanesi olacak. Ajans tek başına bölgenin bütün sorunlarını çözemeyeceği için belli bir alandaki açığı kapatacaktır diye düşünüyorum. Bu anlamda topluma proje hazırlama alışkanlığı kazandırması, yapılan işlere belli bir fizibilite mantığı içinde bakılması anlayışını yerleştireceğini düşünüyoruz. Eğer bu anlayış giderek toplumda yerleşirse özellikle AB fonlarından önümüzdeki dönemlerde daha çok istifade eden toplumsal taban meydana gelmiş olacak. Siz projeyi götürüp sunacaksınız, projeniz itibar görecek ve rasyonel bir zemin içerisinde projenize hibe desteği sunacaksınız.
*Ajansa kimler proje sunabilecek?
-Ajansa proje sunabilecek olanlar özellikle Kobiler, sivil toplum kuruluşları ve benzeri. Bu konuda biz bir rehber hazırlayacağız. Bu rehberde özellikle mevzuatın bize verdiği imkan çerçevesinde kapsama alanındaki bütün aktörleri kapsayan genişlikte bir yapılanmaya gideceğiz. Genel olarak söylersek kobiler, sivil toplum kuruluşları, tarımsal kalkınma birlikleri ve mahalli idareler bize proje sunabilecekler. Ajansın bölgemize faydalı olabileceğini umut ediyoruz. Önümüzdeki dönemlerde toplumu daha çok bilgilendirmek maksadıyla panel ve seminer gibi faaliyetler yapacağız.
RASİM ATALAY