Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsüne ait 25 adet genotipten oluşan materyallerle kurulan denem üzerinden soya tarımı katılımcılara tanıtıldı. Programa Çumra İlçe Tarım Müdürü Fatih Demirci, Çumra Ziraat Odası Başkanı Mehmet Karadağ, Beta Tohumculuk Genel Müdürü Ahmet Özer, Konya ve Çumra Şeker Fabrikasından yetkililerinin yanı sıra özel sektör tohumculuk firmalarından temsilcileri katıldı.
SOYA FASULYESİ ALTERNATİF BİR BİTKİ OLDU
Selçuk Üniversitesi’nden Prof. Dr. S. Ahmet Bağcı, Prof. Dr. Kubilay Kurtuluş ve Dr. Öğr. Üyesi İrfan Özer tarafından soya fasulyesinin önemi, tarımı ve Konya bölgesi için önemli bir alternatif bitki olması konusunda katılımcılara bilgi verildi. Tanıtım toplantısında konuşan Prof. Dr. S. Ahmet Bağcı, Türkiye’nin her yıl yağlı tohumlar ve türevleri için 4 milyar dolar dolayında ithalat yaptığına dikkat çekerek, soya fasulyesinin önemli bir fırsat olduğunun altını çizdi. Prof.Dr. Bağcı, sözlerini söyledi: “Bununda 1.3 milyarlık kısmını 250’den fazla sanayi ürününde kullanılan, protein ve yağ deposu olan ve hayvancılık için vazgeçilmez bir bitki olan soya fasulyesi ithalatı oluşturmaktadır. Ülke ihtiyacının ancak yüzde 5’i yerli üretimle karşılanmakta ve geri kalan kısmı ithal ediliyor. Ülkemiz için önemli bir bitki olan soyanın üretimi ağırlıklı olarak yıllardır Çukurova bölgesinde hapsolmuş durumda. Bu bölgede çoğunlukla II. ürün olarak yetiştiriliyor. Toprak ıslahı açısından da önemli bir bitki olan soya fasulyesi Konya için iyi bir alternatif ürün olabileceği belirtilmektedir” dedi.
ÇİFTÇİ ÜRETİM KONUSUNDA DESTEKLENMELİ
Hükümetin soya fasulyesi yetiştiriciliğinin önünü açması gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Bağcı, sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Ülke genelinde soya fasulyesi yetiştiriciliğinin yeterince gelişmemesi ithal soyada gümrük vergisinin “0” olması ve dolayısı ile yerli üretimde dekara getirisinin ve verilen desteklerin yeterli olmaması neden olarak ortada durmaktadır. Konya bölgesinde ise son yıllarda yeraltı sularının hızla tüketen ve bölgede sulu tarım ürünlerinin geleceğini tehdit eden mısır bitkisinin dekardan elde edilen yüksek verimi münavebeye girecek bitkiler için önemli bir problem teşkil ediyor. Tarımda destekleme politikaları belirlenirken ithalata ödenen dövizin önemli bir kısmı soya gibi protein kaynağı olan bitkileri yetiştirenlere destek olarak verilmelidir. Gelecek nesiller için bölge ve ülkede sürdürülebilir bir tarımın yapılabilmesi için su kaynaklarını ve toprağı koruyan geliştiren ve mısıra alternatif olacak ürünlerin ekim nöbetine (münavebeye) mutlaka alınması gerekmektedir. Bu alternatif bitkilerden birisi danelerinde yüzde 18-24 yağ, yüzde 35-45 protein, yüzde 30 karbonhidrat ve yüzde 5 oranında da mineral, yüksek oranda omega-3 yağ asidi (Linolenik) ve çok sayıda vitamin ve değerli aminoasitler içeren soya fasulyesi olabilir.”
KONYA ŞARTLARI ÜRETİME ELVERİŞLİ
“Soya üretiminde birim alandan alınan verim açısından, Türkiye dünyada ilk sırada yer almaktadır” diyen Prof. Dr. Bağcı, şunları söyledi: “USDA verilerine göre, 2021/22 sezonunda, dünya soya üretimi 356 milyon tondur. Günümüzde soya üretiminde lider olan ülkelerin başında yüzde 36’lık üretimle Brezilya geliyor. Brezilya’yı, ABD (yüzde 34), Arjantin (yüzde 12) ve Çin (yüzde 5) takip ediyor. Bu ülkeler 2021/22 sezonunda gerçekleştirilen toplam soya üretiminin yüzde 87’sini gerçekleştirmiş bulunuyor. Soya, İç Anadolu’da özellikle Konya şartlarında şekerpancarı ve mısırdan daha az suya ihtiyaç duymaktadır. Soya bitkisi kuru fasulye kadar müşkülpesent bir bitki değildir. Ayrıca İç Anadolu da özellikle Konya şartlarında şekerpancarı ve mısırın su tüketimine yakın fakat onlardan daha az suya ihtiyaç duyuyor. Yapılan çalışmalar uygun çeşit seçimi ile soyanın İç Anadolu bölgesinde önemli bir alternatif ürün olabileceğini gösteriyor. Selçuk Üniversitesi Sarayönü Meslek Yüksekokulu arazisinde yapılan denemelerde dekara 365 kilogram ile 592 kilogram arasında dane verimi elde edilmiştir.”
İBRAHİM BÜYÜKEKEN