Konya’nın gastronomi kenti olduğunu dünya arenasında kanıtlayabilmek için şüphesiz en önemli adım UNESCO yaratıcı şehirler ağına 'Gastronomi Şehirleri' başlığında dâhil olmaktan geçiyor. Bu başlığa şu ana kadar sadece Gaziantep, Hatay ve Afyon dâhil olabilmiştir. Ancak bu ağa dâhil olabilmek içinde coğrafi işaretli ürün sayısının yüksek olması en önemli olmasa da önemli kriterler arasında yer almaktadır. Konya'da 1-3 Ekim tarihleri arasında düzenlenecek olan GastroFest ile Konya'nın yemek kültürü dünyaya tanıtılacak. Ünlü şefler Konya'ya gelecek, şehirde dolu dolu 2-3 gün geçirilecek.
COĞRAFİ İŞARETLİ 11 ÜRÜN BULUNUYOR
Gastronomik değerler açısından ülkenin önde gelen kentleri arasında gösterilen Konya'nın toplamda coğrafi işaretli 11 ürünü bulunuyor. Akçabelen (Çetmi) şeker fasulyesi, Akşehir kirazı, Akşehir tandır kebabı, Ereğli beyaz kirazı, Ereğli siyah havucu, Ereğli uzun kabağı, Kadınhanı tahinli pidesi, Konya etli düğün pilavı, Konya peynir şekeri, Etliekmek ve bamya çorbası şehrin coğrafi işaretli ürünleri arasında yer alıyor. İlerleyen yıllarda bu sayının artacağı tahmin ediliyor. Ayrıca Konya'nın bazı lezzetlerine farklı şehirler sahip çıkmak istiyor.
ETLİEKMEK DEYİNCE AKLA KONYA GELİYOR
Necmettin Erbakan Üniversitesi (NEÜ) Turizm Fakültesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yılmaz Seçim, Türkiye'nin zengin kültürel çeşitliliği ve coğrafi yapısı dolayısıyla pek çok ürüne sahip olduğunu ifade etti. “Bu ürünlere ben sahibim bana ait demekle olay bitmiyor” diyen Seçim, “Bu ürünlerin herkes tarafından size ait olduğu kabul edilmelidir. Günümüzde bir kalite ve kabul belgesi olarak görülen coğrafi işaret belgeleri her geçen gün önemini artırmaktadır. Bu belgelerin alınması belirlenen üründe adeta kenti bir marka haline getirmektedir. Örnek vermek gerekirse sarımsak deyince Kastamonu, portakal deyince Antalya (Finike) ve tabi Etliekmek deyince akla Konya gelmektedir. Peki, coğrafi tescil öncesinde bu ürünler yine bu kentlere ait değil miydi? Evet, bu kentlerindi ama hak iddia eden de yok değildi” şeklinde konuştu.
ETLİEKMEĞE SAHİP ÇIKAN BİRÇOK KENT OLDU
Etliekmek özelinde konunun ele alınması gerektiğini aktaran Seçim, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Konya dışında Karaman, Sivas, Kayseri, Niğde, Aksaray gibi pek çok kentte Etliekmeğe sahip çıkıyordu. Bu kentler hala en iyi Etliekmeği yaptığını iddia etse de 2017 yılında Konya Lokantacılar Odası tarafından alınan coğrafi işaret belgesi Etliekmeğin Konya’ya ait olduğunu resmi olarak da kanıtlanmış oldu. Coğrafi işaret, kısaca Türkiye Patent Enstitüsü tarafından 'Tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleri ile coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite işaretidir' şeklinde tanımlamıştır. Bir ürünün Coğrafi işaret tescilinin yapılması ürünün gelenekselliği, kalitesi, yöre halkı tarafından elde edilen hammadde ile yörenin niteliklerine bağlı bir ürün eldesinin gerçekleşmesini sağlamaktadır.”
KONYA'NIN UNESCO YARATICI ŞEHİRLER AĞINA DAHİL OLMASI GEREKİR
Konya'nın gastronomik değerler açısından ülkenin önde gelen kentleri arasında gösterildiğini dile getiren (NEÜ) Turizm Fakültesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yılmaz Seçim, şunları kaydetti: “Ancak herkesin bu görüşe katıldığını söylemek mümkün değil. Konya’nın gastronomi kenti olduğunu dünya arenasında kanıtlayabilmek için şüphesiz en önemli adım UNESCO yaratıcı şehirler ağına 'Gastronomi Şehirleri' başlığında dâhil olmaktan geçiyor. Bu başlığa şu ana kadar sadece Gaziantep, Hatay ve Afyon dâhil olabilmiştir. Ancak bu ağa dâhil olabilmek içinde coğrafi işaretli ürün sayısının yüksek olması en önemli olmasa da önemli kriterler arasında yer almaktadır. Hatta daha güçlü olabilmek için coğrafi işaret başvurusu Avrupa Birliğine yapılmalıdır. Avrupa Birliğine yapılan başvuru sonucunda alınan coğrafi işaret Türkiye dışında ürünün dünyanın her yerinde kabul görmüş ürün haline gelmesini sağlamaktadır. Avrupa birliği coğrafi işaret başvurusu için ise 2012/1151 sayılı Tarım ürünleri ve Gıda Maddeleri Hakkında Kalite Tasarısı isimli Avrupa Komisyonuna başvuru yapılmaktadır. Avrupa birliği coğrafi işaret belgesine sahip olan Türkiye’de 5 ürün bulunmaktadır. Bu ürünler Antep baklavası, Malatya kayısısı, Aydın kestanesi, Aydın inciri, ve Milas zeytinyağıdır. Bu ürünler arasına Konya’dan da en az birkaç ürünün yakın zamanda ekleneceğine inanıyorum.”
TOPLAMDA 11 ÜRÜN COĞRAFİ İŞARET ALDI
Konya'nın henüz bir Avrupa Birliği coğrafi işaretine sahip olmasa da, 2005-2021 yılları arasında toplamda 11 ürününün coğrafi işaret aldığını söyleyen Seçim, “Alınan coğrafi işaretler arasında Akçabelen (Çetmi) şeker fasulyesi, Akşehir kirazı, Akşehir tandır kebabı, Ereğli beyaz kirazı, Ereğli siyah havucu, Ereğli uzun kabağı, Kadınhanı tahinli pidesi, Konya etli düğün pilavı, Konya peynir şekeri, Etliekmek ve en son tescili alınan bamya çorbası vardır. Genel olarak ürünlere göz atıldığında artık kentimiz ile özdeşleşmiş ürünler olduğu görülmektedir. Peki, bu kadar coğrafi işaret yeterli mi derseniz? Medeniyetlere başkentlik etmiş, birçok medeniyetin gelişip serpildiği bir lokasyon olan Konya için yetersiz derim. Son dönemde Konya Büyükşehir Belediyemizin destekleri ile Konya adına 50’den fazla ürün için coğrafi işaret başvurusunda bulunulmuştur. Yakın zamanda Konya’nın enfes lezzetleri ve ürünleri kalitesini ve kent aidiyetini kanıtlayacaktır” dedi.
EMRE ÖZGÜL