Doğu Akdeniz’den çıkarılan gazın Kıbrıs-Türkiye yerine Mısır’dan Avrupa’ya iletilmesi seçeneği tartışmaların odağında. Ancak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Başbakanı Özkan Yorgancıoğlu'na göre Mısır seçeneği ekonomik olmadığı için pek mümkün değil. Doğalgazın Kıbrıs’tan değil de Mısır’dan Avrupa’ya gönderilmesinin maliyetli olacağını iddia eden Yorgancıoğlu, “Mısır’dan Avrupa’ya doğalgazı yollamak için deniz altına konulacak boruların 200-300 kilometreyi geçtiğini biliyoruz. Ama Doğu Akdeniz gazının Kıbrıs’a 80 kilometre, Kıbrıs’ın da Türkiye’ye 40 kilometre olduğunu yani toplamda 120 kilometreye vardığını da biliyoruz. Yani 350 kilometre nerede, 120 kilometre nerede.” ifadelerini kullandı.
KIBSİAD’ın davetlisi olarak İstanbul’da bulunan Yorgancıoğlu, The Marmara Otel’de ekonomi muhabirleri ve editörleri ile bir araya geldi. Buluşmada KKTC’nin ekonomik durumuna ve yatırımlara dair açıklamalarda bulunan Yorgancıoğlu, ülkenin gelirlerinin önem oranda arttığına işaret etti. Yorgancıoğlu, 2013 ilk 6 ayında yüzde 72 olan yerel gelirlerin giderleri karşılama oranının 2014’ün aynı döneminde yüzde 78’i bulduğunu bildirdi. Bu artıştan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
İhracatın ilk 6 ayda geçen seneye göre yüzde 17 arttığına temas eden Yorgancıoğlu, “Ülkemizin rakamları küçük ama 72 milyon dolar ihracatımız 84-85 milyon dolara çıktı.” dedi. KKTC’nin yatırım alanlarına değinen Özkan Yorgancıoğlu, şöyle devam etti:
“Bundan böyle tarımsal sanayi, turizm ve enerjinin önemli yatırımlar alacağını öngörüyoruz. Ülkemizin konumu itibari ile yenilenebilir enerjinin yatırıma açılması önemlidir. Yasalar ile yenilenebilir enerji hem evler hem fabrikalar için mümkün kılınmıştır. Yakında 20 megawatt değerinde yenilenebilir enerji ihalesine gideceğiz. Bu bizim ölçeğimizde uluslararası standartların üst sınırıdır, Avrupa Birliği’nin öngördüğü yüzdelik sınırının en üstüdür. Yine muhtemelen katı atıktan enerji elde etme adına Ekim ayında ihaleye gidilecek. Kıbrıs’ta çözümün olacağını göz önünde bulundurduğumuzda ülkemizin yeni yatırım alanlarına açık olduğu ortadadır.”
KKTC Başbakanı, yatırım için teşviklerin ve ithalat muafiyetlerinin uygulanacağını da duyurdu.
Bir gazeteci İsrail doğalgazının KKTC ve Türkiye kanalı ile Avrupa’ya gönderimini öngören projede son durumu sorunca Özkan Yorgancıoğlu, şunları kaydetti:
“Biz bu olayı tek İsrail gazı, Kuzey Kıbrıs gazı ya da Güney Kıbrıs gazı olarak ele almıyoruz. Biz dünyanın gerek duyduğu gazı, üretenlerin ve tüketenlerin miktarını ele alıyoruz. Gazın en kısa yoldan ve en uygun fiyatla gönderimini ele alıyoruz. Riskler ve fiyatlar nelerdir, ona bakıyoruz. Avrupa’nın Rusya gazı ile beslendiğini, fiyatların pahalı olduğunu, Kafkasya’da olan bitenlerin riskleri ve bedelleri artırdığını görüyoruz. Muhakkak Türkiye ve İsrail arasında sürtüşme var. Ama ekonomik olarak Kıbrıs’a ait gaz ile ele aldığımızda bunun Kıbrıs’tan Türkiye’ye, Türkiye’den Avrupa’ya gönderilmesinin en akılcı yol olduğunu görüyoruz. Tabii bunun Avrupa’nın Rusya’ya karşı rekabet gücünü artıracağını biliyoruz. Ama bunun bir sorunların aşılmasına katkı yapmasına imkân tanımalıyız. Bunu siyasiler yapmalı. Burada bizim, Güney Kıbrıs’a, Yunanistan’ın, Türkiye ve İsrail’in görevi büyük. Burada yarar elde etmeliyiz. Böyle olduğu takdirde uygun fiyatlı tüketim olacak, ülkelerin sorunları hallolacak, ortak yarar elde edilecek. Sorunlara rağmen bunu başarmamız gerek, bölge halklarının mutluluğu, refahı için.”
“Avrupa’ya yollanacak gazda Kıbrıs yerine Mısır seçeneğinden söz ediliyor. Böyle bir şey mümkün mü?” sorusunu Yorgancıoğlu, şöyle cevapladı:
“Bir kere bilinmeli, denizinden doğalgaz çıkan 3-4 ülke var, Mısır bunlardan biri değil. Yine Güney Kıbrıs’ın Kıbrıs’ın bütününe ait olan gazı çıkarmada kullandığı aygıt Amerikan şirketlerine ait. Bu anlamda bile Amerika’nın menfaatleri İsrail-Kıbrıs-Türkiye hattının kullanılması. En uygun yol bu. Mısır’dan Avrupa’ya doğalgazı yollamak için deniz altına konulacak boruların 200-300 kilometreyi geçtiğini biliyoruz. Böyle bir yola başvurulduğunda maliyetler ve fiyat artacaktır. Ama Doğu Akdeniz gazının Kıbrıs’a 80 kilometre, Kıbrıs’ın da Türkiye’ye 40 kilometre olduğunu yani toplamda 120 kilometreye vardığını da biliyoruz. Yani 350 kilometre nerede, 120 kilometre nerede. Bunlar pazarlık gücünü artırmak için ortaya konulan görüşlerdir. Nihayetinde yatırımcı ekonomik olana, akılcı olana bakar. “
“Turizmde durum nedir?” sorusuna ise Yorgancıoğlu, şu karşılığı verdi:
“Kıbrıs’a her sene 120 bin giriş var. İtalya, İsveç ve Rusya’dan gelişler var. Ama eğitim ile turizmin bir birine uyumlu ilerlediği belirtilebilir. Eğitimin bizim için önemi var. Yeni izin almış, faaliyetlerini yürütüyorlar. Güneyden gelen turistleri sayıyoruz. Çünkü onlar çarşının içine girip alışveriş yapıyorlar. Ekonomik getiri olarak iyi bir getirisi var. Ama itiraf edeyim Güney Kıbrıs’a gelişin nedeni doğrudan uçuşların müddet ve fiyatı aşağı çekmesidir. Memnun edici bir şey daha o da KKTC’ye gelen uçak sayısı. Yine 2013 2014 6 ayı karşılaştırıldığında olumlu artış var, bu da iyi.”
KIBSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sertaç Özinal da Kıbrıslı yatırımcıların pek çok ülkede faaliyet yürüttüğünü belirtti. Özinal, Türkiye ve KKTC’nin karşılıklı yatırımların artırması temennisinde bulundu.
CİHAN