Kirada oturanlar yönteme dikkat

Gerçek ya da götürü gider yönteminden birini seçmek için aşağıdaki örneğe dikkatlice bakalım:

Seher Teyzenin durumu

Seher Teyzenin Kastamonu'da bir dairesi vardır. Ancak oğluna daha yakın oturmak için bu evini kiraya verir ve Ankara'dan bir ev kiralar. Kastamonu'daki evden 2012'de 25 bin lira kira elde eder. Oturduğu ev içinse 12 bin lira öder. Seher Teyzenin beyana tabi başka geliri yoktur. Aynı yıl Kızılay'a 5 bin lira bağışlar. Seher Teyze oğlunun tavsiyesine uyup gerçek gider yöntemini seçer. Gelir vergisi beyanı şu şekilde:

İndirime dikkat edilmeli

* 25.000-3.000= 22.000 lira istisna sonrası kira geliri,

* Ancak Seher Teyzenin 3 bin liralık istisnaya isabet gerçek gideri indirim konusu yapmaması gerekir.

* Bu nedenle kira gelirinden indirilecek gerçek gider şöyle olmalı: İstisna sonrası kira (22.000) x gerçek gider (ödenen 12.000 TL kira)/ Kira geliri (25.000)= 10 bin 560 lira.

* İstisna sonrası kira geliri 22 bin lira,

* Gerçek gider 10 bin 560 lira,

* Beyana tabi kira geliri 11 bin 440 lira,

* Kızılay'a bağış 5 bin lira,

* Vergiye tabi gelir 6 bin 440 lira,

* Ödenecek vergi 966 lira.

Götürü gideri seçseydi

* Gayrisafi kira geliri 25 bin lira,

* Vergiden istisna 3 bin lira,

* İstisna sonrası 22 bin lira,

* Götürü gider 5 bin 500 lira,

* Beyana tabi kira geliri 16 bin 500 lira,

* Kızılay'a bağış 5 bin lira,

* Vergiye tabi gelir 11 bin 500 lira,

* Ödenecek Gelir Vergisi 1800 lira.

Osman Beyin konut giderleri

Osman Bey 2012 yılı başında 400 bin liraya krediyle iki daire almış ve 84 bin lira kira gelir elde etmiştir. Gerçek gideri seçen Osman Bey, bu daireler için şu giderleri yapmıştır:

* Aydınlatma, ısıtma, su ve asansör, onarım, aidat, emlak vergisi, sigorta 10 bin 850 lira,

* Faiz ve BSMV 26 bin 500 lira,

* Amortisman (400.000x % 2) 8 bin lira,

* Oturduğu evin kirası 10 bin lira,

* İlk 5 yıl için iktisap bedeli (400.000x % 5) 20 bin lira,

İstisna gider değil

* İstisna sonrası kira geliri (84.000-3.000) 81 bin lira. Ancak dikkate edilmesi gereken husus toplam gerçek gider olan (10.850+26.500+8.000+10.000+20.000=) 75 bin 350 liranın konut kira istisnası olan 3 liraya isabet eden kısmının gider olarak dikkate alınmamasıdır.

* Gerçek indirilecek tutar: Toplam kira(istisna düşülmüş) x toplam gerçek gider/ toplam kira yani 81.000x75.350/ 84.000= 72 bin 660 liradır. Osman Bey kira gelirleri nedeniyle (81.000-72.660) 8 bin 340 lira beyan edecek ve başka bir geliri olmaması halinde 1251 lira vergisi ödeyecek.

Bu hesaba dikkat

Mustafa Bey ve eşi Ayşe Hanım, 2012'de ayrı ayrı yüzde 50 hissesine sahip oldukları dairelerini konut olarak kiraya verip 20 bin lira kira almışlar. Ayşe Hanım ayrıca işyeri olarak kiraya verdiği gayrimenkulünden 15 bin lira brüt kira elde etmiştir. İşyeri için ödenen kira bedeli üzerinden 3 bin lira gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır.

Mustafa Bey ise aynı zamanda mali müşavirlikten dolayı 78 bin lira serbest meslek kazancı elde etmiş, yıl içinde bu nedenle 19 bin 500 lira tevkifat yapılmıştır. Her iki mükellef götürü gideri seçmiştir:

* Kiraya verilen konut hisseli olduğundan elde edilen kira gelirinin (20.000/2) ayrı ayrı beyan edilmesi gerekli.

Ayşe Hanımın durumu

* Ayşe Hanım'ın gelir vergisi tevkifatına tabi tutulan işyeri kira geliri 15 bin lira ile hissesine düşen konut kira gelirinin gelir vergisinden istisna tutarı aşan kısmı (10.000-3.000) 7 bin lira birlikte dikkate alındığında (15.000 + 7.000) 22 bin lira 2012 yılı için beyanname verme sınırı olan 25 bin lirayı aşmıyor.

* Bu nedenle işyeri kira geliri beyannameye dahil edilmeyecek olup, sadece hissesine düşen konut kira geliri beyan edilecek.

* Konut kira geliri 10 bin lira,

* İstisna 3 bin lira,

* Kalan (10.000-3.000) 7 bin lira,

* Götürü gider (7.000x% 25) 1750 lira,

* Vergiye tabi gelir (7.000-1.750) 5 bin 250 lira,

* Hesaplanan Gelir Vergisi 787,50 lira.

Mustafa Beyin durumu

Mustafa Bey ise kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda olduğu için 3 bin liralık konut kira geliri istisnasından yararlanamaz.

* Konut kira geliri 10 bin lira,

* Götürü gider (10.000x%25) 2 bin 500 lira,

* Toplam kira geliri (10.000-2.500) 7bin 500 lira,

* Serbest meslek kazancı 78 bin lira,

* Beyan edilen gelirler (78.000+7.500) 85 bin 500 lira,

* Hesaplanan Gelir Vergisi 23 bin 585 lira,

* Mahsup kesinti yoluyla ödenen vergi 19 bin 500 lira,

* Ödenecek Gelir Vergisi 4 bin 85 lira.

İSMAİL KÖKBULUT - BUGÜN GAZETESİ