Müslüman memleketler İslam'dan uzaklaştıkça tembelleşmiştir, İslam'dan uzaklaştıkça gerilemiştir.
Hz. Muhammed(s.a.v) 632 yılında vefat ettikten sonra onun askerleri 100 yıl içinde 732 yılında poitiers savaşıyla Paris'in kapılarına dayanmıştı. Gittikleri memleketleri barışı ve huzuru temin etmişler, yıkıcı ve yağmalayıcı değil, yapıcı onarıcı olmuşlardı. 634, 635 yollarında Suriye Sam Ktesifon fethedildi. 641 yılına kadar Hindistan ve Mısır'a ulaşıldı. İspanya 710 yılında fethedildi, 732 yılında Müslümanlar Fransa'da durduruldu.
667 yılında Muaviye İstanbul'u kuşattı, İslam devleti İspanya'dan Çin'e kadar toprakların hâkimi idi.
Müslümanlar hiçbir yerde zarar vermediler, buldukları bilgi ve becerileri zenginleştirdiler.
★★
Halife Memnun zamanında İslam devleti topraklarında 11.000 Hristiyan kilisesi, yüzlerce sinagog ve zoroastra vardı. Halife En nasir İbni Rüşt ile Aristo ve Platon tartışırken batıda aristokrat kesim okuma yazma bilmemekle övünüyordu. Emevi sultanı Hâkim 400.000 ciltlik kütüphaneye sahip iken, 300 yıl sonra bilgin lakaplı Fransa kralı 5.Şarl 1000 adetten fazla kitap sayısıyla övünüyordu.
Hollandalı bilim adamı Dozy, Avrupa'da okuma yazma sadece kilisenin sayılı adamlarına özgü iken, İslami dönem Endülüs’te yaşayan nüfusun hemen hemen tamamının okuma yazma bildiğini ifade eder. 850 yılında İslam devletinde 34 büyük hastane vardı, tıp tarihçisi Neugebauer "hastane organizasyonu İslam kültürünün en güzel icadıdır, der.
Saraybosna su şebekesine Viyana’dan 378, Londra'dan ise 148 yıl evvel kavuştu. Hamam kültürü İslam kültürünün bir özelliğiydi. 1965 de İtalyan gazetesi haberinde Paris’te evlerin yüzde 80’inde banyo olmadığı söyleniyordu. Paris nüfusunun yüzde onu Voltaire’nin "bütün Parisliler su şebekesine kavuşmalı”, dileğinin gerçekleşmesini bekliyordu.
Hayyam’ın takvimi 5000 yılda bir gün hata yaparken, Gregoryen takviminde bu hata 3300 yolda bir gündür. Müslüman bilim adamı El Heysem’in optik alanındaki çalışmaları Keplerin çalışmalarının temelini oluşturuyordu.
İlahi komedya yazarı Dante İslam'ın güçlü tesiri altındaydı. Cervantes Don Kişot’u Cezayir’de esirken ilk olarak Arapça yazmıştı. Daniel Defoe Robinson Crusoe’yi Arap felsefe yazarı İbni Tufeyl’in Hayy İbni Yekzan eserinden ilham almıştı.
★★
Hz. Ömer bütün müminleri emiri olduğu halde savaşa gidenlerin evlerine su taşıyacak kimseleri kalmadığından sırtında tulumlarla evlere şu taşıdı.
Hz. Ömer peygamberimizin neslinden biri gelip ihtiyacını bildirdiğinde 1000 altın verilmesini emretmiş, biraz sonra yanına kendi oğlu Abdullah geldiğinde bir dirhem vermişti. Oğlu bir dirhemi az görüp itiraz edecek olunca " ya Abdullah, evladı Resulün talep hakkı beytülmaldendir, Beytülmal hazinesi ise elhamdülillah zengindir senin hakkın ise yalnız babandan olup, babanın nesi var ki çok şey umuyorsun.
Emeviler döneminde Musa bin Nasir kuzey Afrika’yı boydan boya fethedip Atlas denizi kıyısına indiğinde, atını denize sürüp, at göğsüne kadar suya dalınca bayrağını çekmiş: işte Yarabbi, ötesi yok. Olsaydı senin ulu adını daha ileri götürürdüm, demişti.
Musa bin Nasir ordusunda bir kumandan olan Tarık bin Ziyad Cebelitarık’a dayanarak gemilerini yaktıktan sonra; iste arkanız denizdir, eğer sabır ve sebat edip yiğitlik gösterirseniz bu memleketi fethedersiniz. Ve eğer sebat etmezseniz hepiniz deryaya gömülürsünüz, diyerek kendi ordusundan kat kat üstün düşman kuvvetlerini yenmişti.