İş yaparken 'aç sicilime bak' dönemi

Uygulama, vadeli alacak ve verecek işlemlerinde kolaylık sağlayacak. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, “Beni ‘Ahmet’e, Mehmet’e sor’ diyebilir ama ‘aç sicilime bak, kendin karar ver’ diyecek.” ifadelerini kullandı.

Yasalardan çek borcuna hapis cezasının kaldırılmasından sonra ticarî hayatta ‘alacak riskinin yönetilmesine’ yönelik önemli bir adım atıldı. Yapılan düzenleme ile isteyen şirket, kendi çek-senet sicilini, vade istediği kişiyle paylaşabilecek. Vadeli satış yapan da karşı tarafın ticarî sicilini kontrol ederek ticaret yapabilecek.

Şirketlerin sicil bilgilerini reel sektöre açacak uygulamaya ilişkin Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile Kredi Kayıt Bürosu (KKB) arasında dün protokol imzalandı. İmza töreninde konuşan Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, “Bundan sonra yine beni ‘Ahmet’e sor, Mehmet’e sor’ diyebilir ama ‘benim aç sicilime bak, kendin karar ver’ diyecek. Tüm vatandaşlarımızın sadece çek raporu değil, bir de risk raporu var. Risk raporunda, banka ile olan bütün kredi ilişkisi görülebiliyor. Bunu da artık iş dünyamız görebilecek.” dedi. Bütün bilgilerin kişinin kendi izniyle üçüncü taraflarla paylaşılabileceğine dikkat çeken Babacan, sistemin dünyada ilk ve tek olduğunu ifade etti. Babacan, “Kredi sicil müessesesi dünyada var ama internet üzerinden saniyeler içerisinde ulaşılabilen bilgiler değil. Bunu şirketlere para karşılığında alabiliyorsunuz. Zaman ve sistem açısından çok farklı.” diye konuştu.

İş dünyasının önemli bir kısmının bu uygulamanın başladığından haberi olmadığını vurgulayan Başbakan Yardımcısı, TOBB ile yapılacak protokol sonrasında internet uygulamalarını kullanamayanların da sisteme ulaşmasının kolaylaşacağını belirtti. Yeni uygulamada şirketler, ihracatçılar ve esnaf, TOBB’da bir form doldurarak sisteme üye olabiliyor. Üyelik başvurusundan sonra telefona gelen onay mesajı ile sistemi kısa mesaj ve internet üzerinden kullanabilecek. Merkez Bankası’nın eskiden sadece negatif sicil tuttuğunu kaydeden Ali Babacan, “Bir kanun çıkarttık ve Merkez Bankası’ndan Türkiye Bankalar Birliği’ne kredi kayıt işini verdik. Bunu verirken de hem pozitif hem negatif sicilin tutulacağı bir sistemi öngördük. Şu anda sistemde sadece dönen çekler görülmüyor. Ne kadar çek ödediyse tutarıyla, adediyle o da tutuluyor.” bilgisini verdi. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ise bu protokolle 81 ildeki odaların kredi kayıt bürosu ile birlikte çalışabileceklerini söyledi.

Hisarcıklıoğlu, kredi ve çek sicilini görmek isteyen firmaların, odalar vasıtasıyla büroya başvuru işlemlerini tamamlayacaklarını ifade etti. Kredi Kayıt Bürosu Genel Müdürü Kasım Akdeniz de 2012 Nisan ayından bugüne üretilen çek raporu sayısının 1 milyon 121 bini aştığına işaret ederek, “Bugün aylık olarak ürettiğimiz çek raporu 250 bini aşmış durumda. 2013 yılında 3 milyonun üzerinde çek raporunu sadece bankacılık üzerinden üreteceğimizi düşünüyoruz.” dedi. Risk raporlarının çek raporlarına göre daha yeni olduğunu ifade eden Akdeniz, Eylül 2012’den bugüne 250 binden fazla risk raporu ürettiklerini açıkladı.

Hapis cezası kalkmasına rağmen dönen çek oranı artmadı

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, geçen yılki düzenlemeden sonra karşılıksız çeke hapis cezasının kalkmasıyla vadeli çek ve senet gibi işlemlere ilginin beklendiği gibi azalmadığını söyledi. Babacan, “Adalet Bakanlığı’mız bu düzenlemeyi yaptı. 2012 yılında 2011 yılına göre toplam kullanılan çek tutarı yüzde 18,9 arttı. Merkez Bankası’nda geçen sene toplam 350 milyar liralık çek işlem görmüştür.” dedi. Geçen yıl toplam 350 milyarlık çekin yani her gün 1 milyar liralık çekin işlem gördüğünü vurgulayan Babacan, dönen çeklerin yüzde 4,05, tutar olarak yüzde 4,63 olduğunu söyledi. 2009 krizinden önce hiçbir yıl dönen çeklerin oranı yüzde 5’in altına inmediğinin altını çizen Babacan, “Yine de 4,63 oranının makul bir oran olduğunu düşünüyoruz. Hapis cezası kalkmasına rağmen sonuçlar beklenenden daha iyi. Sonuçlara baktığınızda beklenenden daha iyi oldu. Dünyada çeki ödemeyeni hapse atan tek ülke bizdik. Modern hukuk düzeninde böyle bir uygulamanın yeri yoktu.” şeklinde konuştu. Babacan bu uygulamanın yerine ticari ilişkidekilerin birbirlerinin siciline ulaşabileceği bir sistem oluşturulduğunu kaydetti.