Hindistan Genel Seçimlerinin Teminatı, Hukukun Üstünlüğü (Haber - Analiz)

Hindistan'da 12 Mayıs’a kadar 9 aşamada tamamlanacak genel seçimlerinin 5. ayağında geçtiğimiz gün 12 eyalette yaklaşık 166 milyon seçmen sandığa gitti.

Hindistan’ın en büyük eyaletleri olan 200 milyon nüfuslu Uttar Pradeş, 113 milyon nüfuslu Maharastra, 104 milyon nüfuslu Bihar, 91 milyon nüfuslu Batı Bengal ve 85 milyon nüfusa sahip Andra Pradeş’te halkın yarısından fazlası sandık başına gitti.

DÜNYANIN EN BÜYÜK SEÇİM ORGANİZASYONU

Yaklaşık 815 milyon seçmenin oy kullanacağı Hindistan genel seçimlerinde, geride kalan 4 aşamada 111 milyon Hintli oyunu kullandı. 2009 genel seçimlerinden daha yüksek bir katılım oranı ile gerçekleşen bu seçimlerde öne çıkan en büyük faktör ise AAP (Avam Halk Partisi) gibi yolsuzluğa savaş açarak, sadece 6 önce yapılan Delhi eyalet seçimlerinde büyük başarı elde etmiş bir partinin şimdi genel seçimlerde boy göstermesi.

Hindistan’da son 10 yıldır hükümette olan Kongre Partisi (Congress) yolsuzluklar ve kötü giden ekonomiden dolayı ciddi derecede yıpranmış durumda. Son 10 yılın Hindistan Başbakanı Manmohan Singh bu gelişmeleri görmüş olmalı ki, partisi bu seçimlerde seçimi kazanmış olsa bile artık Başbakan olmayacağını aylar öncesinden duyurdu. Singh, kendisine alternatif olarak da Gandi ailesinin genç siyasetçisi parti başkan yardımcısı Rahul Gandi’yi aday gösterdi.

Kongre’nin bu seçimlerde en büyük rahibi hiç kuşkusuz Hindu milliyetçisi duruşu ile dikkat çeken aşırı sağcı BJP (Bharatiya Janata Partisi). BJP’nin en büyük kozu ise son 12 yılda büyük kalkınma gösteren Gujarat eyaletinin kimilerine göre şaibeli başbakanı Narendra Modi. Birçok seçim öncesi halk yoklamasına göre bu seçimlerde başbakan olmasına kesin gözüyle bakılan Modi agresif ekonomik atılımları ile Gujarat eyaletini Hindistan’ın en zengin eyaletlerinden biri yaptı. Modi’nin 2002 yılında eyaletindeki Hindu- Müslüman çatışmalarında tutunduğu pasif tutumu yüzünden kendisine özellikle liberaller, sosyal demokratlar ve tabiki Müslümanlar tarafından ön yargı ile bakılıyor. 2002 yılındaki çatışmalarda resmi rakamlara göre çoğu Müslüman bin, resmi olmayan rakamlara göre ise 3 bin kişi ölmüştü.

Halk arasında yapılan yoklamalarda Kongre hükümetindeki yolsuzluklarından Hint halkının bıktığı gözlenirken, buna rağmen milyonlarca Hintlinin Hindistan’ın kurucu partisi olan partiyi destekleyeceği gözleniyor. Mahatma Gandi öncülüğünde Hindistan’ın bağımsızlığında büyük rol oynayan Kongre partisi daha sonra Hindistan’ın ilk Başbakanı Jawaharlal Nehru ile büyümüş ve sonrasında Gandi ile sadece soyisim benzerliği olan Nehru’nun kızı İndira Gandi ile altın dönemlerini yaşamıştı. Bugün İndira Gandi’nin İtalyan asıllı gelini Sonia Gandi tarafından yönetilen ve Gandi hanedanlığı olarak da zikredilen Kongre Partisi yolsuzluklar, ekonomik zorluklardan çıkamaması ile en zor seçimlerinden birini yaşayacağa benziyor.

GELENEKSEL PARTİLERDEN BIKAN “AVAM HALK”TAN SÜRPRİZ BEKLENİYOR

Hindistan’ın 2014 genel seçimlerinin en büyük sürprizi hiç şüphesiz AAP’den bekleniyor. Daha 2 yıl öncesine kadar adı bile duyulmamış olan bu parti, geçtiğimiz yıl sonu yapılan Delhi eyalet seçimlerinden 2 . çıkarak büyük bir başarıya imza atmış, 49 gün eyalet hükümetini yöneterek de ilginç bir rekor kırmıştı. 45 yaşındaki eski bürokrat AAP lideri Arvind Kejriwal 2011 yılında Anna Hazare ile başlayan Hindistan geneli yolsuzluk protestolarında halk ve özellikle gençler arasında yolsuzluklara karşı duruşu, açlık grevleri ve protestoları ile birden popüler olurken, bir yıl sonra mücadelesine siyasette devam etmeyi seçti. İlk girdiği seçimde de Delhi eyaletinde 2. parti olarak büyük başarıya imza atan AAP, eyaletin hemen her bölgesinde Kongre Partisi'nin oylarını topladı. Delhi’de birinci olan BJP hükümeti kuracak çoğunluğu elde edemeyince AAP, Kongre desteği ile hükümeti kurdu ancak, Kejriwal’in protesto ruhu ancak 49 gün eyalet başbakanlığında kalmasına müsaade etti. Merkezi hükümetle ters düşen Kejriwal delhi polis teşkilatının kontrolü kendisine verilmeyince istifa ederek genel seçimler için çalışmalara başladı.

Bir çok analistin ve siyasetçinin AAP’nin siyasetteki tecrübesizliğini 49 günde ispat ettiğine inanmasına rağmen, özellikle Delhi ve çevresinde büyük ses getiren Kejriwal’in kısa sürede örgütlenip bütün Hindistan’a yayılması ve genel seçimlere hemen her yerden aday göstermesi de pozitif yorumlandı. Seçim öncesi halk yoklamaları AAP’ye Delhi ve çevresi dışında şans vermezken birçok uzman Hintli seçmenin öncelerde yaptığı gibi sürpriz yapabileceğini söylüyor.

FAKİR HALKIN GÜVENCESİ HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ

Dünyanın en kalabalık nüfusa sahip ikinci ülkesi olan Hindistan’da İstatistik Kurumunun 2011 rakamlarına göre halkın eğitim oranı yüzde 74 seviyesinde. Kırsal kesimin sadece yüzde 43’üne elektrik verilebilirken, bazı eyaletlerde bu rakam yüzde 16’ya kadar düşüyor. Dünya Bankasının 2010 rakamlarına göre ise Hindistan’ın yüzde 33’ü günde 1.25 dolar, yüzde 69’u da günde 2 dolar gelirin altında yaşıyor.

Bütün bu şartlara rağmen 2014 genel seçimlerinin ilk 4 ayağında yüzde 65’e varan katılım oranı ile 3. dünya ülkeleri arasında Hintli seçmenler sandığa gidiyor. Dünyanın en güçlü demokrasilerinden biri olan Hindistan’da nüfusun büyüklüğünden kaynaklanan bir devlet hantallığı göze çarpsa da Hint adaleti hala dünyanın en sağlam adalet sistemlerinin arasında geliyor. Bu yüzden Edelman’ın 2014 Güven Raporuna göre halktan sadece yüzde 53 güven alabilen devlet ve hükümete karşı halk kendi sesini yüzde 71 gibi bir güven oranı ile hukuk ve basınla duyurabileceğine inanıyor.

SEÇİMİN GÜVENCESİ TARAFSIZ HUKUK

Bu yüzden halk Hindistan Yüksek Mahkemesi’nin 2012 yılında verdiği Hindistan’ın 2004 yılında bütün ülkede kullanmaya başladığı elektronik oy kullanma makinelerinin güvenilirliği kararına güveniyor. Oylarının çalınıp, seçimlerin manipüle edilme ihtimaline hemen hemen sıfır ihtimal verilen Hindistan’da seçim komisyonu da çok güçlü. Komisyon geçen hafta verdiği bir kararla Uttar Pradeş eyaletinde nefret söylemi ile oy devşirmeye çalıştıklarına inandıkları biri Hindu biri Müslüman iki siyasetçiye propaganda yasağı getirdi. Seçim Komisyonunun; biri BJP’nin Başbakan adayı Modi’nin en önemli adamı, diğeri de eyaletin en önemli bakanlarından olan iki siyasetçinin yasağı delmeleri halinde tutuklanmalarına emretmesi Hindistan’da hukuk sisteminin kendine güvenini ve işlevselliğini gösteriyor. Kısmi parlamenter dokunulmazlığın olduğu Hindistan’da hakkında güçlü deliller bulunan herhangi bir parlamenter yüksek mahkemeler tarafından yargılanıp haklarında hüküm verilebiliyor. Bunun en yakın örneği İletişim ve Enformasyon Bakanı Andimuthu Raja’nın 2011 yılında bakanlık görevi yaparken ortaya çıkan 2G sertifikası yolsuzluk skandalından yargılanıp tutuklanması gösterilebilir.

UZMAN GÖRÜŞLERİ

545 sandalyeli Hindistan Parlamentosu'nun alt kanadı Lok Sabha’da şu an suça karışmış 162 milletvekili bulunuyor. Bunlardan 76’sı ise cinayet, tecavüz, insan kaçırma gibi ciddi iddialarla yargılanıyor. Halkın en büyük şikayetlerinin ve siyasete güvenmemelerinin başında da bu suçlu siyasilerin partiler eli ile meclise getirilmesi geliyor. 370 partinin yarıştığı bütün Hindistan’da BJP, Kongre Partisi gibi eski ve büyük partilerin bu sistemi değiştirmede gösterdikleri ahestelik halkı AAP gibi alternatif partilere ya da küçük yerel partilere oy vermeye yöneltiyor.

Hindistan’ın en önemli sosyal bilimler üniversitesi kabul edilen Jawaharlal Nehru Üniversitesi Siyasal Bilimler Okulu Profesörlerinden Kamal Mitra Chenoy halkın bu nüansı bu seçimde dikkate alarak Modi’nin kazanmasına kesin gözüyle bakanları hayal kırıklığına uğratacağına inanıyor. Profesör Chenoy, Kongre ve BJP gibi partilerin seçimi önde tamamlasalar bile hükümeti kurmak için gerekli 272 sandalyeye ulaşamayarak küçük partilerin ve grupların desteğine ihtiyaç duyacaklarına inanıyor.

ANKETLER HEP YANILTTI, HİNTLİ SEÇMEN SÜRPRİZİ SEVİYOR!

Hint medyasında zaman zaman halk oyu yoklaması yapılırken önemli haber kanallarından NDTV en son araştırmasında Modi liderliğindeki BJP’nin 259 sandalyeyi garantilediğini, koalisyon ortağı diğer partilerle 275 sandalyeye ulaşıp hükümeti kurabileceğini iddia etti. Bir çok yerel medya buna karşı çıkarken AAP’nin Hindistan genelinde nasıl bir sürpriz getireceği ise hala merak konusu olduğunu yazdı. Hindistan’daki son 2004 ve 2009 genel seçimleri öncesi yapılan tüm seçim öncesi anketler hep yanlış çıktı. 2004’de BJP’den Kongre’nin bayrağı devralmasını ve 2009’da Kongre’nin devam edeceğini tahmin edemeyen anketler bir kez daha halk tarafından yanıltılmaktan çekiniyor.

Hindistan’daki seçimlerde en hareketli eyaletlerden biri de şüphesiz Keşmir. Uzmanlar ve siyasi analistler bu eyalette gençlerin sandığa gidiş oranı ve çıkacak sonuçların yeni neslin Hindistan devletine bakışını hakkında büyük fikir vereceği yorumunu yapıyor. Hindistan yönetimindeki Keşmir eyaletinde sık sık güvenlik güçleri ve yerel halk karşı karşıya gelirken, yaşanan siyasi gerginlikler sebebi ile sokağa çıkma yasakları ilan ediliyor. Keşmir eyaletinde Hindistan’dan ayrı özerk bir Keşmir fikrini savunan ayrılıkçı partiler de siyasi parti olarak seçimlere katılıyor.

Hindistan’da 12 Mayıs'ta son aşamasının tamamlanacağı oy kullanma işleminin ardından ülke seçim komisyonu 16 Mayıs'ta bütün oyları saymaya başlayarak muhtemelen aynı gün resmi olmayan sonuçları ilan edecek. CİHAN