Bereketli bir kar yağışının ülkemizde etkisini sürdürdüğü bu haftalardan herkese selamlar. 2022 yılı üreticiler için sürprizlerle dolu olacak. Geçen aylarda denetlenemeyen gübre piyasasında oynaklıklar ve irili ufaklı vurgunlardan bahsetmiştik. Dövizde dalgalanmalar nispeten kesilmesine rağmen beklenen rahatlama halen yaşanmadı. Dünya piyasalarında yükselen gübre ve akaryakıt fiyatları eğer bir açıklama sayılırsa akıllara “hesap makinesi bürokratlarını” getiriyor.
***
Madem bu zor duruma hergün biraz daha sürüklenmenin açıklaması “dünya piyasası” olacaksa, o zaman günümüzde çok güzel yazılımlar var. Koca koca binalarda mesailere ve gereksiz maaşlara gerek yok. Yazılım sayesinde dünya piyasalarında emtia gidişatına göre dolar ve akaryakıt çarpılsın çıkan sonuç vatandaşa satılsın.
***
Söylediklerim ne kadar saçma değil mi? Bu saçmalık çaresizce ekonomi programlarında verilen dolar bazlı dünya piyasası göstergelerini “biz ne yapalım?” diyerek vatandaşın önüne getiren yetkililerin eseridir. Parlak mekanlarda havalı koltuklarda oturmak çeşmelerden petrol ve gübre akarken kolay olabilir. Ancak asıl marifet dünya piyasası bahanesinden ziyade ülke piyasasında girilen çıkmaza son verebilmek olacaktır.
***
Bugün rakamlar üzerinde defalarca yapılan desteklemeler üzerine konuşulabilir. Miting meydanlarında üreticilere aktarılan milyonlarca liralar anlatılabilir. Fakat sektörler kulağa gelen milyar liralık destek ödemeleri, alet ekipman hibeleri üzerinden maalesef ayağa kalkamıyor. Çünkü yapılan destek ödemesi ve hibe ekipmanlarının sektörün yüzde kaçına can suyu olabildiği bilinmiyor. Çıkıp buğday pazarı, hayvan pazarı, yem toptancıları turu yapmak sayıştay raporlarından daha etkili bilgileri biz tarım yazarlarına sağlıyor.
***
Çiftçilerin girdi maliyetlerinin yükseltilmesi elbette elde edilen ürünün pazar maliyetlerinin artması ile sonuçlanacaktır. Daha sonra ne olacak? Erkenden söylemek isterim. “hesap makinesi bürokratları” çıkacaklar ve ithal ürünü dolar bazından piyasaya sürecek ardından aradaki kur payını ithalatçı firmalarla hazineden sübvanse edecektir. Bunu daha şimdiden herkes görüyor. Görmekten ötesi yaşıyor. Rusya’nın en fazla tarımsal ürün ihraç ettiği ülke konumuna gelen ülkemiz bölgesel güç olma etkisini hergün biraz daha kaybediyor.
***
Ekonominin ileriye dönük umut verebilmesi kendi sözünü söyleyecek ve kendi topraklarından kaynak üretecek bürokratlara bağlıdır. Elinde hesap makinesiyle koşturanlarla ancak tarımsal ithalat rekorlarına kaldığımız yerden devam ederiz…