Havzalar arası su transferi

Abdullah Kaya

Havzalar arası su transferi; bir boru hattı veya kanalla herhangi bir havzadan bir başka havzaya suyun yapay yollarla taşınması  veya nakledilmesi olarak tanımlanmaktadır. Mevcut su kaynaklarının endüstriyel, tarımsal ve kentsel su ihtiyacını karşılayamaması, su

kaynaklarının restorasyonu, kuraklık, mevcut su temin sisteminin performansını ve esnekliğini artırmak, enerji üretimi, vb., gerekçelerle dünyanın bir çok bölgesinde su transfer projeleri hayata geçirilmiştir

**

Tatlı su ekosistemlerini koruyarak ve bu ekosistemlerin sundukları hizmetlerin devamlılığını sağlayarak artan nüfusa ve büyüyen ekonomilere yeterli miktarda su temin etmek giderek zorlaşıyor. Suyun bölgeler arasında daha adil dağılımının yollarını arayan hükümetlerin en yaygın uygulamalarından biri, suyun fazla olduğu alanlardan az olduğu alanlara transfer edilmesidir.

**

Türkiye’deki 25 akarsu havzasından biri olan Konya Kapalı Havzası, yaklaşık 5,5 milyon hektarlık yüzölçümü ile ülkemizin yaklaşık yüzde 7’sini teşkil eder. Havza, coğrafi konumu itibarıyla Türkiye’nin en az yağış alan bölgelerinden birisidir. Türkiye’de kullanılabilir yüzey su kaynağının sadece yüzde 2’si Konya Havzası’ndadır. Öte yandan, geniş bir kapalı havza olması nedeniyle ülkemizin yeraltı su potansiyelinin yaklaşık yüzde 17’sine sahiptir.

**

Havza’daki toplam yıllık kullanılabilir su kaynağı 4,365 milyar metreküp, yıllık su tüketimi ise 6,5 milyar metreküp seviyesindedir. Suyun yaklaşık yüzde 90’ı tarımsal sulama için kullanılmaktadır.

**

Havza’nın su bütçesinde yıllık 2 milyar m3’ü açık olduğu görülmektedir. Söz konusu su bütçesi açığının büyük bir kısmı, yeraltı suyu statik rezervlerinden karşılanmakta, bu nedenle yeraltı su depoları hızla tüketilmektedir. Bu durum, Havza’yı çevresel ve tarımsal sürdürülebilirlikten hızla uzaklaştırmaktadır.

**

Su bütçesindeki açığa rağmen su tüketimi yüksek ürünler olan yonca, mısır, patates ve ayçiçeği ekim alanlarında kayda değer artış gözlenmektedir. Dahası söz konusu ürünlerin sulamasında tam verimlilik sağlanabilmiş değildir.

**

Havza’daki tarım alanlarının çoğunluğu halen salma sulama sistemiyle sulanmakta, yüzey sulamalarında açık kanal iletim hatları kullanılmaktadır.

**

2012 sonu itibarıyla Havza’daki yeraltı su kuyusu sayısının 100 bini aştığı, DSİ envanteri kapsamı dışında kalanlarla birlikte 130 bini bulduğu tahmin edilmektedir. Bu kuyulardan 27 bin 140 tanesi ruhsatlı, geri kalanı ruhsatsızdır.

**

Konya Kapalı Havzası Yönetim Planı’nın su kaynaklarının korunması ve etkin kullanımı için bütün sektörel talep ve baskıları, bugünü ve yarını dikkate alarak katılımcı bir şekilde ivedilikle hazırlanması gerekmektedir. Konya bölgesinde hala vahşi sulama diye nitelendirdiğimiz salma sulama yöntemi kullanılmaktadır.

**

Havzada bu yöntemle ciddi su kayıpları oluşmaktadır.Yine sulama sistemleri, başta yağmurlama olmak üzere damlama sulama sistemlerine geçilmesi hibe ve destek oranlarının yükseltilmesi ile Su kaybı azaltılabilir.Bunun yanında sulama sabahın erken saatlerinde ve ikindini müteakip yapılması halinde ise buharlaşma göz önünde bulunduğunda sulama suyunda ciddi tasarruflar sağlanacaktır

Konya bölgesinde sulama suyu su kayıplarıda göz önünde bulundurularak,toplam sulama suyu ihtiyacı  2-3 milyar metreküp civarında değişiklik göstermektedir.İvedi bir şekilde hem su kaybının önlenmesi adına üreticilerin bilinçlendirilmesi ve akabinde damlama sulama sistemine geçiş sağlanmalıdır.

**

Havzalar arası su transferleri çevresel şartlarda göz önünde bulundurularak Konya kapalı havzasına su transferi gerçekleştirilmesi elzem hale gelmiştir.Konya ülkenin tarım üssü olup su transferi gerçekleştirildiğinde hem üretim artacak hemde  tarım ve hayvancılıkta ithalat kalmayacaktır.Başta  STK lar  ve Konya bürokratları bu işin üstüne ciddi anlamda gitmeli ve sahiplenmelidir

 

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.