Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) tarafından belirlenen takımların 2020-2021 harcama limitleri tartışıla dursun kamuoyunda gündeme gelen limitlere takılmama yöntemlerinin mercek altında olduğu öğrenildi. Futbolcu ve teknik heyete yönelik sembolik ücretler başta olmak üzere tüm olağan dışı yöntemlerin incelemeye alınması ile büyük cezaların da gündeme geleceği ifade ediliyor.
Kamuoyunda, bazı kulüplerin harcama limitlerini aşmak için “imza parası göstermemek, el altından para vermek, bonservis bedelini düşük göstermek, gizli anlaşmayla ekstra maaş vermek, primleri gizlemek, futbolcuların kiralama ve ulaşım gibi ekstra harcamalarını gizlemek gibi” yöntemlere başvurduğuna ilişkin haberler yer almıştı.
Diğer sektörlerde olduğu gibi futboldan elde edilen gelirler de vergiye tabi. Yıllık geliri 600 bin TL’nin üzerinde olan futbolcuların yüzde 40’a kadar gelir vergisi ödemesi gerekiyor.
Hürriyet gazetesinden Sefer Levent'in haberine göre, futbolcunun aldığı ücretin net olarak resmi evraklarda yer almaması durumunda iki ayaklı denetimin devreye gireceği, incelemeleri sonucunda ağır cezaların kulüplerin kapısını çalabileceği belirtiliyor. Böyle bir durumda iki ayaklı denetim mekanizması şu şekilde işleyecek:
1. SPK DENETİMİ
Kulüplerin çoğu halka açık olduğu için yaptıkları tüm işlemleri Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından titizlikle inceliyor. Özellikle halka açık şirketlerde belirtilen limitlerin üzerinde harcama yapmak, futbolcu ve teknik heyete ödenen bedellerin gizlenmesi yatırımcıyı yanıltmaya yönelik manipülasyonlar kapsamında değerlendiriliyor. Manipülasyon olarak kabul edilen işlemlere de ağır cezalar uygulanıyor. Limit aşma yöntemleri kapsamında atılan adımlar, aldatma yada manüplasyon olarak değerlendirirse hapis cezasına varan cezalar gündeme gelebilir.
2. VERGİ DENETİMİ
Sembolik ücret ya da farklı yöntemler limiti aşmak için kullanılırken vergi kaçırmayı da beraberinde getiriyor. Bu kapsamda milyonluk geliri olan futbolcuların vergiden kaçtığı tespit edilirse kulüplerin yanı sıra vergi denetim kurulu soruşturmaları ile futbolcuların da ağır cezalar alabileceği belirtiliyor.
TAKIM HARCAMA LİMİTİ NASIL HESAPLANIYOR?
Federasyonun açıklamasında limit hesaplamada iki yöntem kullanıldığına dikkat çekildi. 2019-2020 ve 2020/21 sezonlarında iki yöntem ile bulunan tutarların ortalaması alınıyor. Yöntemlerden birinde negatif sonuca ulaşılır ise, harcamanın negatif olması halinde diğer yöntem ile hesaplanan tutar ortalama için kullanılıyor. 2021/22 sezonunda ise iki hesaplamadan düşük olanın alındığı açıklandı.
BİRİNCİ YÖNTEM: Bir kulübün elde edeceği kesinleşmiş gelirler (naklen yayın, sponsorluk ve reklam, maç hasılatı vs gibi) ile giderler (kulüp personeli ücretleri, kiralar, seyahat vs. masraflar ile finansman giderleri) arasındaki fark hesaplanıyor. Bu hesaplamada, kulüplerin son 3 yılda elde ettikleri enflasyon düzeltmesi yapılmış gelirlerin ve giderlerin ortalaması kullanılıyor. Bu tutardan o sezona ait kredi anapara ödemeleri çıkartılıyor. Kalan tutar kulübün Takım Harcama Limiti’ni veriyor.
Amaç kulübün gelir ve gider dengesinin, kulübün finansal borçlarından kaynaklanan faiz giderlerini ve anapara ödemesini karşılaması.
İKİNCİ YÖNTEM: Yasal grup yapısındaki dernek, derneğe bağlı tüm iştirakler ve bağlı ortaklıkların ve spor ile iştigal eden anonim şirketin tüm iştirakleri ve bağlı ortaklıklarının konsolide edilmiş finansal tabloları üzerinden hesaplama yapılıyor.
Bu birleşik yapının toplam net geliri ile tüm yapının net borcu bulunarak, futbol faaliyet gelirinin ne kadarının takım harcamasında kullanılması gerektiği hesap ediliyor. İkinci yöntemin geliştirilmesindeki amaç daha kapsayıcı bir finansal yapının da göz önüne alınması...
TAKIM HARCAMA LİMİTİ NASIL ARTIRILIR?
İki yöntem kullanılarak hesaplanan limitlerini artırmak için kulüpler gelirlerini artırdıklarında (yeni reklam ve sponsorluk anlaşmaları, mal varlığı satışları gibi), sermayelerini güçlendirdiklerinde (sermaye artışı) bunları belgelendirerek artırım için başvuru yapabiliyorlar. Bu gelirlerin 1/3’ü limite ilave ediliyor. UEFA müsabakalarına katılacak olan kulüplerin kesinleşmiş gelirleri TFF tarafından başvuruya gerek olmadan 1/3’ü limite ilave ediliyor. Bir kulüp mevcut futbolcularını başka kulüplere transfer ederek tüm transfer faaliyetleri sonucunda gelir elde eder ise, bu gelirin 1/3’ü de limitine ekleniyor. Ayrıca, mevcut finansal borçlarının ödeme planlarını ve/veya faiz yükümlülüklerini değiştirerek ödeme ve gider dengesini değiştiren kulüpler de limitlerini artırmak için başvuru da bulunabiliyor. Bu durumda limitler yeniden hesaplanıyor.
TAKIM HARCAMA LİMİTİ NEYİ KAPSIYOR?
Federasyonun internet sitesinde yaptığı açıklamaya göre Takım Harcama Limiti’ne konu olan giderler, A Takımı futbolcularına ve teknik adamlarına verilen yıllık maaş ve primlerin toplamı ile transferlerden doğacak diğer futbol kulüplerine ve menajerlere ödenecek giderlerin toplamından oluşuyor. Her kulübün kendi gelir ve giderlerini ve mevcut borçlarını göz önüne alarak takıma has harcama limiti belirleniyor. Bu giderlerin limit altına alınması ile kulüplerin harcamaları kontrol ediliyor. Ancak altyapıya yapılan ödemeler bu giderlerin dışında tutuluyor.