S.1) Hocam; Ben ticaretle meşgul olan biriyim. Yeni bir arsa aldım. Bunun zekâtı varı mıdır? Açıklar mısınız?
C.1) Siz ticaret yapıyorsunuz, arsa almışsınız, bu arsayı ilerde satmak için almışsanız elinizdeki mevcut para ve altınlarınız varsa, bu aldığınızı arsanın zekâtını da vereceksiniz. Yok, eğer üzerine ev veya iş yeri yapmak için almışsanız ona zekât yoktur. Bunu siz biliyorsunuz. Biz size yol gösteriyoruz. Takdir, tatbikat size aittir.
S.2) Hocam; Ben inşaatçıyım, traktörüm ve kepçem var. Bunların zekâtı var mı? Nasıl vereceğiz? Açıklar mısınız?
C.2) Kepçe, traktör ve diğer aletler sizin geçiminizi sağlar. Yani kazancınızı bunlardan sağlıyorsunuz. Bunun için bunların zekâtı olmaz. Ancak kepçe ve traktörün ticaretini yapıyorsanız alıp satıyorsanız o zaman zekâtı değeri üzerinden verilecektir. Fabrikalardaki tornalar, firezeler, si ensi tezgâhları insanların geçimlerini sağladığı için bunların zekâtı yoktur. Amma ihtiyaç dışı olan aletlere zekât vardır. Örnek; 3 takımdan fazla elbise ihtiyaç dışı olduğu için zekât verilecektir.
S.3) Hocam; Biz arıcılık yapıyoruz. Arının zekâtı var mıdır? Açıklar mısınız?
C.3) Biz genelde cevaplarımızı Hanefi ve Şafii Mezheplerine göre veriyoruz.
Hanefi Mezhebine göre; Baldan öşür verilecektir. Öşür topraklarında arıcılık yapıldığı için 10/1 öşür verilecektir. (Kaynak: Fethül Kadir)
Şafii Mezhebine göre; Bal süte benzetilmektedir. Nasıl sütün zekâtı olmazsa, balında zekâtı yoktur der. Şafii Mezhebinde olanlar balın zekâtını vermezler.
S.4) Hocam; Fakir komşumuz var. Namaz kılmıyor, sigara da içiyor. Belki de oruçta tutmaz. Benim hanım onlara zekât veriyor. Bunlara zekât verebilir miyiz? Bunlara zekât vermesek mesul olur muyuz? Açıklar mısınız?
C.4) Bu hususta ihtilaf vardır. Bazı ulema namaz kılmayana kılması telkin edilir. Buna rağmen kılmazsa ona zekât verilmez. Bazı âlimler ise kumar, içki, sigara gibi haram olan şeyleri yapmazsa ona zekât verilir derler.
Yalnız şöyle bir algı var. Nasıl olsa bu Müslümanlar bize zekât verecek bizi besleyecekler diyenlerin olduğunu duyduk. O zaman bu tip adamlara zekât verilmez. Çünkü çalışmadan yemeye alışmışlar, tembeldirler.
S.5) Hocam; Biz sarrafız. Ulusal bir kanalda altını olan mutlaka altından zekât vermelidir diyor. Biz gelirlerimizi, altını hesap ediyor zekâtımızı TL’den ödüyoruz. Bunu gündeme getirir misiniz?
C.5)
Hanefi Mezhebine göre; siz isterseniz altından, isterseniz altının fiyatını bulup TL’den verebilirsiniz serbestsiniz. Her ikisinden de 40/1, yani yüzde 2,5 zekât vereceksiniz. Bunu ilmihal kitaplarından Mebsut, İbni Abidin gibi Ö. N. Bilmen B. İslam İlmihali kaynaklarda bulabilirsiniz.
Şafii Mezhebine göre; altın, gümüş yerine, gümüşte altın yerine verilemediği gibi kağıt parada altın ve gümüş yerine verilemez. Biz Hanefiler; altın ve gümüş yerine kağıt paradan zekât verebiliriz. (Kaynak: Fethül Kadir)
S.6) Hocam; Benim yetim, fakir torunlarım var. Ben zekâtlarımı onlara veriyorum. Komşular senin zekâtın olmaz, toruna verilmez diyorlar. Açıklar mısınız?
C.6) Zekât kimlere verilmez:
A)Usule verilmez: Usul bakmakla yükümlü olduğu babaya, anneye, dedeye, nineye verilmez.
B)Füruya verilmez: Furuğ dallar demektir. Oğlana, kıza, toruna, torunun torununa aşağı indikçe zekât verilemez.
Sizin vermiş olduğunuz zekâtların hiç biri olmamış. O verdikleriniz sadaka yerine geçer. Siz verdiğiniz zekâtlarınızı yeniden vereceksiniz.
Nerelere zekât verilmez: Dört mezhebe göre zekât Kur’an-ı Kerim’de geçen 8 sınıfa verilir.
- Cami inşaatına, Kur’an kursu inşaatına, demirbaş eşyalara zekât verilmez.
- Ölünün kefenine, teçhiz ve defin işlemlerine zekât verilmez.
- Köprü, yol, çeşme, su kuyusuna zekât verilmez.
- Devlete verilen vergiler zekâta mahsup edilemez. Yani vergi zekâta geçmez.
- Zenginlere zekât verilmez.
Şu kadar var ki vakıflar, dernekler aracı olarak zekât toplarlar. Kur’an-ı Kerim’de belirtilen 8 sınıfa zekâtı dağıtırlar. (Kaynak: Fetevai Hindiye)
S.7) Hocam; Konya dışından arıyorum. Bir arkadaş Ramazan Ayı’na yakın eski parayla bir trilyon üç bin TL’ye araba aldı. Bu arkadaş benim arabaya zekât düşmez diyor. Açıklama yapar mısınız?
C.7) İslam’ın ölçüsü vasattır. Bu arkadaş vasatı aşmış. Eğer niyetinde zekâttan kaçırmak varsa, kalpleri bilen Allah’tır. Onun cezasını çeker. Bu arkadaş israfa kaçtığı için bunun cezasını çeker. Ölçünün üzerinde olanın zekâtı verilecektir.
S.8) Hocam; Arkadaşım babasının evine Allah hakkı için, Kur’an hakkı için, Kâbe hakkı için girmeyeceğim dedi. Şimdi babası covid-19’dan yatıyor. Babasının evine girmesi gerekiyor ne yapması lazım açıklar mısınız?
C.8) İnsanlar bu kelimelerle yemin etmeye niyet etmiştir. Kur’an’dan maksat içindeki Allah’ın sözleridir. Kâbe’ye, Kur’an’a yemin ettiği zaman Üç büyük Fıkıh İmamlarından;
Hanefi İmamlarına göre; meşru yemindir ve yemin sayılır. Dürrul Muhtarda da bu yemin olarak kabul edilmiştir. Bir kimse Mushaf’a yemin ederse, Mushaf’a el sürerek yemin ederse o yemin sayılır. Bunun keffaretini verecek. O zaman babasının evine girebilir. Yemin keffareti orta halli bir yemekle 10 fakirin 2 öğün doyurmaktır. Ya da 10 fakire iki öğün yemek parasını dağıtmaktır.
S.9) Hocam; Öşür nedir? Türkiye topraklarında öşür var mıdır? Öşürün en az miktarı nedir? Ne kadar ürün çıkarsa öşür verilir? Açıklar mısınız?
C.9) Öşür; aşar 10 demektir. Yani mahsulün 10/1’ini zekât olarak vermek demektir. Bu tarladan çıkan mahsulün zekâtıdır. Bu hüküm ayet ve hadislerle sabittir. 1926 yılında çıkan bir kanunla devlet arazisini insanlara verdi. Tapu devri yaptı. Bunun için Türkiye topraklarından alınan mahsulün öşürü verilecektir farzdır.
Allah (C.C) Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurur:
Enam Suresinin 141. Ayet-i Kerimesinde “Hasat mevsiminde hasat günü ürünün hakkını verin.”
Bakara Suresinin 267. Ayet-i Kerimesinde: “Ey iman ederler! Kazandıklarınızın helal olanından, temiz olanından ve sizin için yerden çıkardıklarımızdan veriniz.”
Peygamber Efendimiz (S.A.V) Hadis-i Şeriflerinde şöyle buyurur:
“Yağmur ve kaynak suyu ile sulanan topraklardan çıkanlardan 10/1 öşür veriniz. Eğer deve ile emekle sulanıyorsa çıkan mahsulden 20/1 öşür verini.” Bu şekilde öşür verilmesi gerekmektedir.
İmamı Azam’a göre; çıkan mahsul ne olursa olsun yağmur veya kaynak suyu ile sulananlardan 10/1, emekle sulananlardan 20/1 öşür verilecektir.
İmamı Ebu Yusuf ve İmamı Şafii’ye göre; 5 vesak alında olursa çıkan mahsulden zekât ve öşür verilmez.
5 vesak = 953 kg’dır. Takriben 1 tondur. Daha aşağı çıkan mahsule zekât verilmez. Biz de bu görüşü tercih ediyoruz.
Allah (C.C) Kur’an-ı Kerim’de Zariyat Suresinin 19. Ayet-i Kerimesinde şöyle buyurulur:
“Onların (zenginlerin) mallarında fakirin, miskinin hakkı vardır.”
Zekâtı verilmeyen malın tümü harama döner, haram olur. Kur’an-ı Kerim’de en ağır Ayet-i Kerime zekâtla ilgili olan ayettir. Allah (C.C) Fussilet Suresinin 7. Ayet-i Kerimesinde şöyle buyurur: “Zekâtını vermeyen müşrikler (Allah’a eş ve ortak koşanlar) ki onlar ahireti de inkâr ederler.”
Bazı görüşlerde Buğdayda 653 kg altında olan mahsulde öşür yoktur der.
S.10) Hocam; Mahsul çıktıktan sonra öşrümüzü vermeden buğday veya arpayı satabilir miyiz? Açıklar mısınız?
C.10)
Hanefi Mezhebine göre; öşürü verilmeden mahsulü satmak haramdır. Öşürü ayrılır ve sonra satılır.
Şafii Mezhebine göre; Öşürü verilmeden çıkan mahsulü ambara koymak ve satmak caiz değildir. Çünkü çıkan mahsulde kul hakkı vardır. Onun için satılamaz. Öşürü verilir ondan sonra satılır.
Fi emanillah maas Selame
Dua ve Selamlar. 06.05.2021
Ali Galip DOĞAN/İrşad Vakfı Başkanı
İletişim-Tel:0332-3524213 veya 0505-7721593-94
Posta:aligalip-dogan@hotmail.com
Facebook: Ali Galip Doğan