Fıkıhı Soru ve Cevaplar

S.1) Hocam; çok ortaklı anonim (A.Ş) veya adi ortaklıklarda Zekat nasıl verilir? Çok önemli bir şirket müdürü bizim adımıza zekatı dağıtmış, haberimiz yok bu caiz midir. Zekat yerine geçer mi açıklarmısınız?
C.1) Bu tür çok ortaklı şirketlerde zekât miktarını muhasebeci veya genel müdürü hesaplar, dağıtıma gelince;
a-Hissedarlar hissesine düşen zekâtı miktarını alır, kendileri dağıtır.
b-Şirket adına dağıtılacaksa bir yetkili tarafından şirket ortaklarına bilgi verilir, onların görüşü alınır, onların görüşü alındıktan sonra dağıtımı yapılır.
c-İmamı Azam’a göre ortakların haberi olmadan şirket yetkilisi zekat dağıtamaz dağıtılan zekatta zekat sayılmaz. O para sadaka olur yeniden zekatın verilmesi gerekir.
d-Şafi mezhebine göre ise bir ortak diğer ortak adına haberi olmasa da zekat verebilir.

S.2) Hocam; Biz buğdayın öşrünü veriyoruz. Samanı da satıyoruz, onun da zekatını ayrıca verecek miyiz? Bu yıl saman buğdaydan daha fiyatlıydı, hatırlatmış olalım, açıklama bekliyoruz?
C.2) Buğdayın veya arpanın öşrünü verdikten sonra samanın artık zekatı olmaz. Bir malda iki zekat birleşmez, şu kadarı var ki satılan samanın parasının üzerinden bir yıl geçerse o zaman zekatı verilir. Örneğin; Ege ve Çukurova bölgesi zeytin yetiştiriyor, zeytinin onda bir veya motorla sulanıyorsa yirmide bir zekatını verir. Bu öşrü verdikten sonra alacağı zeytin yağından zekat vermez. Aynı maldan iki defa zekat alınmaz.

S.3) Hocam; her malın öşrü verilecek mi? Öşürü vermek için üzerinden bir yıl geçmesi şartmıdır. Açıklarmısınız
C.3) Bu konuda Hanefi ve Şafi mezhepleri ittifak halindedir. Öşrün üzerinden bir yıl geçme şartı yoktur, mahsul çıktıktan sonra öşrü ayrılıp verilmelidir.
İmamı Azam’a göre mahsullerin hepsinden zekât verilir, miktarı aranmaz. Ancak İmameyne göre 5 vesak yani bir ton olmadan zekât verilmez. 5 vesak 955 Kg. yaklaşık bir tondur.

S.4) Hocam; Biz harman zamanı gelene veriyoruz. Bizim verdiğimiz zekât yerine geçmezmiş doğrumudur. Ne yapmamız lazım açıklarmısınız?
C.4) Öşürünüzün ne kadar olduğunu hesap edersiniz. Diyelim ki 5 ton öşür var niyet edersin 5 ton dağıtırsın. Öşre niyet şarttır, rasgele verilmez. Öşürde de bir ciddiyet vardır. Hesabı yaparsın vereceğin kadar miktarı ayırıp benim öşürüm diye kalben niyet edersin o zaman tam olur.

S.5) Hocam; Biz umreye gidiyoruz, bir ay kalacağız 20 gün Mekke 10 gün Medine’de kalacağız. Biz oralarda misafir mi mukim mi oluruz. Namazlarımızı nasıl kılacağız. Fitrelerimizi Türkiye’ye göre mi yoksa oraya göre mi vereceğiz. Açıklarmısınız?
C.5) Mukim olabilmek için Hanefi mezhebine göre 90 km’den fazla uzaklıkta olması,15 günden fazla kalınması gerekir. Siz Mekke’de 20 gün kalacağınıza göre mukim olursunuz. Namazları kendiniz kılarsanız 4 rekâtlı farzları 4 rekât olarak kılacaksınız. Medine’de 10 gün kalacağınıza göre ise misafir olursunuz. Kendiniz kılarsanız, 4 rekâtlı farzları 2 rekât kılacaksınız.
Fitrelere gelince; Oranın raicine göre hesaplar verirsiniz.

S.6) Hocam; Şeker hastasıyım, eşim de Ramazan umresine yazdırdı, oruç tutamıyorum. Ne yapacağım açıklarmısınız?
C.6) Oruç farz olması için sıhhatli olma şartı var, bir deneyin oruç sıkıntı veriyorsa sağlığınız önemlidir. Oruç tutmaz yerine fitre verirsiniz.

S.7) Hocam; Birine bedel gidiyorum, ihram giyerken nasıl niyet etmem lazım. Açıklarmısınız?
C.7) Havaalanında Mekke’ye direk gidilecekse ihram giyer, 2 rekât namaz kıldıktan sonra niyet ettim Allah rızası için falancanın adına Umre yapmaya, Allah’ım kabul et ve bana kolay kıl denir. Tavaf yaparken de o zatın adına niyet edersin, vekil olduğun kişiye Allah (c.c) ne kadar vermişse size de aynı sevabı verir.

S.8) Hocam; Hacdan veya umreden gelenlerin ziyaretlerine gidiyoruz. Zemzem ikram ediliyor, zemzem içerken kimi ayağa, kimi de oturduğu yerden içiyor. Hangisi doğru açıklarmısınız.?
C.8) Zemzem veya abdest suyunu ayakta içmek sünnettir. Burada serbestsiniz. İster ayakta, isterseniz oturarak içebilirsiniz, ikisinden birini tercih edersiniz, serbestsiniz.

S.9) Hocam; Mayıs’ta umreye gittik, ihramlı iken kokulu sabunla banyoda yıkandım senin umren olmadı dediler. Ne dersiniz ne yapmam lazım açıklarmısınız?
C.9) Hanefi mezhebine göre vücudun dörtte birine koku sürülürse cezaya çarpmış olur, siz kokulu sabunla yıkanmışsınız, ceza olarak bir kurban kesmeniz lazım. Umreniz olmuştur. Allah kabul etsin. Umreye gidenlere kurban parası vereceksiniz, orada sizin adınıza kurban kesecekler çünkü kurbanın kesilmesi gereken yer Mekke harem bölgesidir. Oradan başka yerde bu kurban kesilemez.

S.10) Sihri bozmak için ne yapmalıyız? Ne tavsiye edersiniz, sihri yapanların Allah katında durumu nedir, açıklarmısınz?
C.10) Sihir yapmak veya yaptırmak haramdır, çok büyük günahtır. Efendimiz (S.A.V) şöyle buyururlar “Berat Kandili’nde Allah (c.c) birçok günahkârları affediyor, affedilmeyenlerin içinde sihir yapan ve yaptıranlarda var.”
Efendimiz (S.A.V) şöyle buyururlar “Cennetin kokusu beş yüz yıllık yerden alınır, (duyulur) ancak sihirbazlar, falcılar, büyücüler bu kokuyu alamazlar”
Anaya babaya asi olanlar, devamlı içki içenler, Allah’a eş ve ortak koşanlar, yaşlı olmasına rağmen zina eden, tövbe etmeden ölürlerse bunlar da cennete giremezler, cennetin kokusunu da alamazlar.
Büyüyü bozmak için biraz tuz veya şeker üzerine şunlar okunmalıdır; Fatiha 3 kez, Ayetel
Kürsü 7, Vedduha 71, İhlas 11, Nas 3, Felah 3 ve tekrar bir Fatiha, 33 defa Salavatı şerife okunup çay ve yemeklere karıştırarak yenmelidir.

S.11) Hocam; Öşür nedir öşrün dinen hükmü nedir, öşrün şartları kaça ayrılır, açıklarmısınız.?
C.11) Öşür; lügatta onda bir vermek, ıstılahta ise arazi mahsulünün olgunlaştığı zaman ürünlerden onda bir, yirmi de bir vermektir.
ÖŞÜRÜN HÜKMÜ: Farzdır, farz olması kitab, sünnet ve icma ile sabittir. “Hasat günü ürünün hakkını zekâtını verin” (Enam 141) Başka bir ayette ise; “Ey iman edenler kazandıklarınızın helal olanından ve sizin için yerden çıkardıklarımızdan veriniz” (Bakara 267) Ayetle sabit olduğunu görüyoruz.
Öşrün farz olmasının şartları;
a)Üründe aranan şartlar, öşür arazisi olmalı, arazi ekilmelidir.
İmameyne göre 5 Vesak 953 kg.veya 1 ton olmalıdır.
b)Sahibinde aranan şartlar;
1-Ürün sahibi Müslüman olmalı,
2-Ürün sahibi deli ve Çocuk olmamalıdır.

Selam ve Dualarımla,

aligalipdogan.blogspot.com - aligalipdogan@gmail.com
aligalipdogan@irsadvakfi.com - aligalip-dogan@hotmail.com

Ali Galip DOGAN/İrşad Vakfı Başkanı