Konya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından 8. gerçekleştirilen Mistik Müzik Festivali tüm heyecanıyla devam ediyor.
Farklı kültürlerin müziklerini bir araya getiren Mistik Müzik Festivali geçtiğimiz gün de Tacikistan’dan Felek Müziği’nin üstatlarından Davlatmand Kholov ve Bakhodur Yakhshiev, Dzhuma Radzhabov, Loikshoh Kholov, Ruzimad Kholov, Sangimad Kholov isimli sanatçılardan oluşan ekibini ağırladı. Yoğun ilginin olduğu etkinlikte dinleyicilerde zaman zaman alkışlarla müziğe tempo tuttu. Felek Müziği’nin eşsiz örneklerinin seslendirildiği etkinliğe Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi Müdürü Bekir Şahin, Mevlana’nın torunu Esin çelebi, kültür müdürlüğü yetkililerin yanı sıra Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi’nde eğitim alan Tacikistanlı misafirler de katıldı. Geleneksel kıyafetleriyle katılan ve dinleyicilerin yoğun ilgisi karşısında mutlu olan Tacikli müzik grubu, bundan sonraki etkinliklerde de Konya’ya gelmeye çalışacaklarını söyledi.
FELEK MÜZİĞİ’NİN GEÇMİŞİ
Özbekistan, Afganistan, Kırgızistan ve Çin’in kesişim yerinde, Pamir Dağları’nın gölgesinde, Farsça konuşulan bir ülke olan Tacikistan, geçmişten bugüne birçok kültürün etkisinde kalmıştır. Tacikistan’ın çeşitli bölgelerinin birbirinden farklı müzikal karakterleri vardır. Bu farklılıklar ritimler, melodik yapılar ve icrâ biçimlerinde görülebilir. Güney bölgesinde yapılan müzik, Felek Müziği olarak adlandırılır. Kelime anlamı “gökyüzü, âlem, dünyâ müziği” olan ve bu bölgede her türlü törende yaygın şekilde icrâ edilen bu müzik, felek-i deştî denilen sazsız ve serbest bir bölümle başlar. Daha sonra kısa bir saz bölümüyle birbirini takip eden üç sözlü bölüme geçilir. Bu sözlü bölümlerin her birinde iki ilâ beş rubâî okunur. Felek müziğinin diğer bir önemli parçası, adına “çark” denilen ve kadınlar tarafından dönerek yapılan danstır. Bu dansların benzerlerine Orta Asya, Pakistan, İran ve Mısır’ın çeşitli yerlerinde rastlanabilir.
DAVLATMAND EKİBİNİN ÇALDIĞI MÜZİK ALETLERİ İSE ŞÖYLE;
Rebab: Afganistan kökenli çok eski bir telli saz olan rebâbın birbirinden az ya da çok farklı çeşitleri bölgede yaygın olarak kullanılmaktadır. Rebâbın, ağaçtan yapılan gövdesinin ön yüzü keçi derisi ile kaplanmıştır. Mızrapla çalınan bu sazın, bölgelere göre değişmekle birlikte genel olarak üç ana, üç eşlik, 11 veya 12 tane de âhenk teli bulunur.
Dutar: Kedi bağırsağı veya naylondan yapılmış çoğunlukla iki, bazen üç teli bulunur. Başparmak ve işaret parmağı bir süreklilik içinde aşağı ve yukarı hareket ettirilerek çalınır.
Gıcak: Dikey pozisyonda çalınan yaylı bir saz olan gicakın gövdesi, çoğunlukla dut, kayısı gibi ağaçlardan oyularak veya bazen metalden şekillendirilerek yapılır. Gicak, sol bacağın üstüne yerleştirilir ve icrâ esnâsında kullanılacak tele göre çevrilerek çalınır.
Dilrûba: Asya’da çok yaygın olarak kullanılan telli ve uzun saplı bir sazdır. Gövdesi tek parça dut ağacından oyulur. Yaklaşık bir metre uzunluğundaki sapına kedi bağırsağından yapılmış perdeler düğümlenerek bağlanır. İcrâcı bu perdeleri çalacağı melodilere göre kaydırarak ayarlayabilir. Küçük bir mızrapla çalınan dilrubânın sapında biri çiftli, diğerleri tekli olarak gerilmiş toplam dört tel bulunur.
Deff: Ağaçtan yapılmış çenber bir kasnağın bir yüzüne kuzu ya da keçi derisi gerilerek yapılan deff, hemen tüm Asya’da kullanılan bir vurmalı sazdır. El ve parmak vuruşları ile çalınır.
DAVLATMAND KİMDİR?
Davlatmand Kholov, 1950 yılında Tacikistan’ın güneyindeki Katlan bölgesinin Kulâb şehrinde doğmuştur. Bu bölge, Felek müziğinin merkezi olarak tanınır. Küçük yaşlardan itibaren, usta bir müzisyen olan babasından gicak ve başta Hz. Mevlânâ olmak üzere mutasavvıf velîlerin söylediği manzûm sözleri öğrenmiştir. Felek müziğinde ve birçok sazın icrâsında usta olan Davlatmand, Özbekistan Duşanbe Konservatuarı’nda “şeş-makâm”, yani klâsik müzik eğitimi almıştır. Geniş bir repertuara sahip olmuştur. Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî gibi büyük mutasavvıf velîlerin manzûm sözlerini, müzikle seslendiren Davlatmand’ın icrâ ettiği Felek Müziği, bölgenin kültürel birliği için yapılan bir çağrıdır. Kendi kurduğu ve yönettiği, 30 kişiden oluşan Aile Müzik Topluluğu ile çalışmalarını sürdüren Davlatmand’e göre Hz. Mevlânâ, Orta Asya, Tacikistan, Afganistan, İran ve Türkiye için bir birlik sembolüdür.
MERHABA