Enflasyon fiyatlar genel seviyesinin yükselmesi, başka bir ifade ile paranın satın alma gücünün düşmesidir. Enflasyonda para değeri düşer ve fiyatlar yükselir.
Enflasyon kelime olarak halk dilinde günlük “fiyat yükselişi anlamını taşır. (1)
Enflasyon bir insanın, cüzdanına ve nakdine el sürmeden, belli başlı bir tertiple parasını sızdırıp götürmek…
Cüzdanında 100 lira bulunan her fert, bilmelidir ki, mevcut paranın bir misli basıldı mı, o yüz liradan 50 si çalınıp götürülmüş demektir. (2)
Enflasyon, cari fiyat seviyesinde toplam talebin toplam arzdan fazla olması halidir. (3)
Diğer bir tarife göre; enflasyon, mal ve hizmetler arzının üzerinde bir para ve kredi arzı ile oluşturulan fiyatlar genel seviyesindeki yükselişi ifade eder. (4)
Enflasyon olunca genel fiyatlar seviyesi yükselir ve paranın satın alma gücü düşer. Enflasyon, ekonomide fiyat artışları yolu ile ortaya çıkar.
Enflasyon neticesinde zengin daha zengin, fakir daha fakir duruma gelir. Enflasyonda orta sınıf ortadan kalkar. Toplum zengin ve fakir olmak üzere iki kısma ayrılır. Her türlü ihtiyaçlarını en iyi derecede karşılayan küçük bir azınlık zengin zümresi ile zaruri ihtiyaçlarını dahi karşılamaktan mahrum, toplumun büyük bir kesimini meydana getiren fakir çoğunluğun huzur içinde yaşaması mümkün değildir ve olamazda.
Enflasyon üç kısma ayrılır:
1) Gizli enflasyon
2) Açık enflasyon
3) Hiper Enflasyon (Paranın Çöküşü)
1) Gizli enflasyon: Bazı hallerde fiyatlarda herhangi bir artış görülmediği halde, ekonomide enflasyon görülür. Bu şekilde görülen enflasyona gizli enflasyon denir.
Gizli enflasyon kendisini, dükkan ve mağazalar önünde meydana gelen kuyruklar, bazı malların tüketiminde ve dağıtımında görülen kısıtlamalar, karaborsacılığın ortaya çıkması ve millî paranın karaborsada büyük değer kaybına uğraması şeklinde kendisini gösterir. (5)
2) Açık Enflasyon: Açık enflasyonu üç bölümde incelemek mümkündür.
a) Talep enflasyonu: tam istihdam seviyesinin sağlandığı bir ekonomide, toplam talebin toplam arza kıyasla daha yüksek seviyede seyretmesidir.
Talep enflasyonu neticesinde, talep edilen malın üretimini artırmak kısa zamanda mümkün olmadığından arz ve talep arasında boşluk meydana gelecektir. Ekonomilerde meydana gelen bu boşluk (daha çok kapitalist ekonomilerde) fiyat artışlarıyla kapatılır. (6)
b) Arz Enflasyonu: Toplam arzın, toplam talebe kıyasla daha yüksek seviyede seyretmesidir. Yani piyasaya sürülen malların talepten fazla olmasıdır.
c) Yapı Enflasyonu: Yapı enflasyonu daha ziyade gelişmekte olan ülkelerde görülür. Meselâ; şehirleşmenin meydana getirdiği hareketlilik, demire, çimentoya, inşaat malzemesine, arsaya karşı talebi arttırır. Talebe karşı fiyatlarda bir yükseliş görülür. Durum böyle olunca, üreticiler sermayelerini inşaat malzemesi üreten sahalara aktarır ve ekonominin diğer sahaları ihmal edilerek, darboğazlar meydana gelir.
3) Hiper Enflasyon (Paranın Çöküşü): Paranın daha çok gayrimenkul gibi ölü yatırımlara bağlanması olayına ekonomide “paranın çöküşü” veya “hiper enflasyon” adı verilir.
Eğer bir ekonomide;
1) Toptan eşya fiyatlarında büyük bir artış söz konusu ise,
2) Para değerinde devamlı bir azalma bekleniyorsa,
3) Faiz serbestisi varsa,
4) Küçük iş sahipleri piyasada gelir getirici imkânlarını yitirmiş ise,
5) Parayı elde tutanın fırsat maliyeti sürekli olarak artıyor ise,
Toplumda paradan kaçış başlayacaktır. Hiç kimse parayı elinde tutmak istemeyip, gayrimenkule ve altına bağlayacaktır. (7)
-----------------
(1) Dr. Halit Çöloğlu, Enflasyon ve Getirdikleri, Ankara, 1979, sh: 7
(2) Necip Fazıl Kısakürek, Türkiye’nin Manzarası, Büyük Doğu Yayınları, İstanbul, 1973, sh: 44
(3) Dr. Halit Çöloğlu, a.g.e. sh: 7
(4) Doç. Dr. İlhan Yücel, Ders Notları, Adana İ.T.İ.A. 1976
(5) Dr. Halit Çöloğlu, a.g.e. sh: 9
(6) A.g.e. sh: 11
(7) A.g.e. sh: 17
Enflasyon kelime olarak halk dilinde günlük “fiyat yükselişi anlamını taşır. (1)
Enflasyon bir insanın, cüzdanına ve nakdine el sürmeden, belli başlı bir tertiple parasını sızdırıp götürmek…
Cüzdanında 100 lira bulunan her fert, bilmelidir ki, mevcut paranın bir misli basıldı mı, o yüz liradan 50 si çalınıp götürülmüş demektir. (2)
Enflasyon, cari fiyat seviyesinde toplam talebin toplam arzdan fazla olması halidir. (3)
Diğer bir tarife göre; enflasyon, mal ve hizmetler arzının üzerinde bir para ve kredi arzı ile oluşturulan fiyatlar genel seviyesindeki yükselişi ifade eder. (4)
Enflasyon olunca genel fiyatlar seviyesi yükselir ve paranın satın alma gücü düşer. Enflasyon, ekonomide fiyat artışları yolu ile ortaya çıkar.
Enflasyon neticesinde zengin daha zengin, fakir daha fakir duruma gelir. Enflasyonda orta sınıf ortadan kalkar. Toplum zengin ve fakir olmak üzere iki kısma ayrılır. Her türlü ihtiyaçlarını en iyi derecede karşılayan küçük bir azınlık zengin zümresi ile zaruri ihtiyaçlarını dahi karşılamaktan mahrum, toplumun büyük bir kesimini meydana getiren fakir çoğunluğun huzur içinde yaşaması mümkün değildir ve olamazda.
Enflasyon üç kısma ayrılır:
1) Gizli enflasyon
2) Açık enflasyon
3) Hiper Enflasyon (Paranın Çöküşü)
1) Gizli enflasyon: Bazı hallerde fiyatlarda herhangi bir artış görülmediği halde, ekonomide enflasyon görülür. Bu şekilde görülen enflasyona gizli enflasyon denir.
Gizli enflasyon kendisini, dükkan ve mağazalar önünde meydana gelen kuyruklar, bazı malların tüketiminde ve dağıtımında görülen kısıtlamalar, karaborsacılığın ortaya çıkması ve millî paranın karaborsada büyük değer kaybına uğraması şeklinde kendisini gösterir. (5)
2) Açık Enflasyon: Açık enflasyonu üç bölümde incelemek mümkündür.
a) Talep enflasyonu: tam istihdam seviyesinin sağlandığı bir ekonomide, toplam talebin toplam arza kıyasla daha yüksek seviyede seyretmesidir.
Talep enflasyonu neticesinde, talep edilen malın üretimini artırmak kısa zamanda mümkün olmadığından arz ve talep arasında boşluk meydana gelecektir. Ekonomilerde meydana gelen bu boşluk (daha çok kapitalist ekonomilerde) fiyat artışlarıyla kapatılır. (6)
b) Arz Enflasyonu: Toplam arzın, toplam talebe kıyasla daha yüksek seviyede seyretmesidir. Yani piyasaya sürülen malların talepten fazla olmasıdır.
c) Yapı Enflasyonu: Yapı enflasyonu daha ziyade gelişmekte olan ülkelerde görülür. Meselâ; şehirleşmenin meydana getirdiği hareketlilik, demire, çimentoya, inşaat malzemesine, arsaya karşı talebi arttırır. Talebe karşı fiyatlarda bir yükseliş görülür. Durum böyle olunca, üreticiler sermayelerini inşaat malzemesi üreten sahalara aktarır ve ekonominin diğer sahaları ihmal edilerek, darboğazlar meydana gelir.
3) Hiper Enflasyon (Paranın Çöküşü): Paranın daha çok gayrimenkul gibi ölü yatırımlara bağlanması olayına ekonomide “paranın çöküşü” veya “hiper enflasyon” adı verilir.
Eğer bir ekonomide;
1) Toptan eşya fiyatlarında büyük bir artış söz konusu ise,
2) Para değerinde devamlı bir azalma bekleniyorsa,
3) Faiz serbestisi varsa,
4) Küçük iş sahipleri piyasada gelir getirici imkânlarını yitirmiş ise,
5) Parayı elde tutanın fırsat maliyeti sürekli olarak artıyor ise,
Toplumda paradan kaçış başlayacaktır. Hiç kimse parayı elinde tutmak istemeyip, gayrimenkule ve altına bağlayacaktır. (7)
-----------------
(1) Dr. Halit Çöloğlu, Enflasyon ve Getirdikleri, Ankara, 1979, sh: 7
(2) Necip Fazıl Kısakürek, Türkiye’nin Manzarası, Büyük Doğu Yayınları, İstanbul, 1973, sh: 44
(3) Dr. Halit Çöloğlu, a.g.e. sh: 7
(4) Doç. Dr. İlhan Yücel, Ders Notları, Adana İ.T.İ.A. 1976
(5) Dr. Halit Çöloğlu, a.g.e. sh: 9
(6) A.g.e. sh: 11
(7) A.g.e. sh: 17