Tarihe meydan okuyan antika halılarda ise zamanla solma, sökülme ve eskime görülüyor. Bu şekilde tahrip olan antika halılar ise usta ellerden geçerek restore ediliyor. Benzer renk ve dokular antika halılara itina ile işlenerek eski orijinal haline dönüştürülüyor.
HALI KÜLTÜRÜNÜ TÜRKLER DÜNYAYA KAZANDIRDI
1991 senesinde Aksaray'dan Konya'ya gelerek halı tamirciliğine başlayan Bilal Canlı, halı kültürünün tamamen Türk kültürü ile özdeşleştiğini belirterek, "Halı kültürü Türklerin Orta Asya topraklarından yaydıkları bir kültürdür. Anadolu taraflarına gelen Türkmenler halı kültürünü bu topraklara taşımıştır. Nitekim göçebe yaşamda halı ve kilimin önemi büyüktür” dedi. Halıların kimi zaman duvara asıldığını, kimi zaman seccade olarak ibadet amacı ile kullanıldığını hatta kimi zaman silah kılıfı olarak kullanıldığını ifade eden Bilal Canlı, “Bugün de bu kültürü yaşatmamız lazım. Özümüzden uzaklaştıkça yozlaşırız. Halı kültürümüze sahip çıkmalıyız” şeklinde konuştu.
FABRİKA HALILARI EL DOKUMA HALILARIN ÖNÜNE GEÇTİ
Günümüzde el dokuma halıların yerine fabrikalarda üretilen halıların tercih edildiğine dikkat çeken Bilal Canlı, “Bu kültür ülkemizde artık bitti. Yurtdışındaki koleksiyonculara kendi ülkemizden daha çok halı gönderiyoruz. Evlerde artık fabrika halıları tercih ediliyor” diye konuştu. Solan renkleri tekrar boyayarak canlandırdıklarını, sökülen yerlerin tamiratını yaparak ilaçlı yıkamalarla antika bir halıyı en iyi duruma getirdiklerini belirten Bilal Canlı, “Restorasyon çalışması bazen sıfırdan yapmadan daha uğraştırıcı olabiliyor. Bir halı nasıl ki uzun bir süre sonunda dokunabiliyor, biz de bir halı üzerinde uzun süren çalışmalar yapabiliyoruz” açıklamalarından bulundu.
DOKUMA HALI UZUN ÖMÜRLÜDÜR
Evlerde tüylü olduğu için dokuma halıların yerine fabrika halıların yer bulduğunun altını çizen Canlı, “Evlerde bayanlar da artık fabrika halılarını istiyor. Ben bu işin ustası olduğum halde eve bu halılardan seremiyorum. Antika halıların değeri artık göz ardı ediliyor. Oysa dokuma bir halı daha sağlıklıdır. Vücudun elektriğini de alan dokuma halılar naylon içerikli fabrika halıları ile kıyaslandığında elbette daha üstün konumda. Naylon bir halı üzerine bir şey döküldüğünde izi kalır ama dokuma halıda su durum farklıdır. Güzel bir temizlik sonrası antika bir dokuma halı temizlenebilir” dedi. Bilal Canlı, antika halı kültürü ile ilgili de şunları söyledi: “Konya'da bugün antika halı kültürünün tam olarak oturduğunu söylemek güç. İnsanlar ellerindeki halıları da getirip satıyor. Mesela bir adam 5 bin TL değerinde bir fabrika halısını alabiliyor. Oysa ben o halıdan daha değerli bir halıyı 4 bin TL değerinde sattığım halıya alıcı bulamıyorum. Hatta müşteriye istediği zaman aynı fiyattan satabileceğinin garantisini de veriyorum.”
HALI TAMİRİ TIPKI BİR BULMACAYA BENZER
Sökülmüş bir halının tamirini mozaik bir bulmacaya benzeten Bilal Canlı, “Aynı desenleri ve motifleri bire bir uygulamak gerçekten uzun bir uğraş istiyor. Sökük halıyı tamir ederken sanki mozaik desenlerden oluşmuş bir bulmacayı tamamlıyor gibi hissediyorum” dedi.
GÜVE ANTİKA BİR HALI İÇİN EN BÜYÜK DÜŞMANDIR
Antika bir halıya nelerin zarar verdiğini ve bu doğrultuda yapılması gerekenlerin neler olduğuna dikkat çeken Bilal Canlı, şunları kaydetti: “Dokuma halılar yün halılardır. Bir yün halı için ise en büyük tehlike güvedir. Halı kapalı bir ortamda uzun süre bırakıldığı vakit güvelenir. Bunun yanı sıra bir halı kullanıldıkça da eskir. Bir halınnın ömrünün uzaması için devamlı bir bakım da şarttır. Halıdaki güve giderilmezse eğer güvelenme devam eder. Bu da halıyı yıpratır.”
EYYÜB KARAKUZU