Disiplin

Nurten Selma Çevikoğlu

Kıymetli okuyucular bugünden itibâren sizlere uzun zamandır vermek istediğimiz bir yazı dizisi başlamak istiyoruz. Biliyorsunuz köşemizde insanın eğitimi ve nesil yetiştirmenin ehemmiyeti üzerinde genel ağırlıkta yazılar yazdık ve yazıyoruz. Hayattaki en zor iş insan eğitimidir. Hele günümüzde çocuk yetiştirmek ne kadar zorlaştı. Çevre bozuk, ahlâkî tüm problemler yanı başımızda âdeta kangren hâline geldi. Müslümanlar dâhi doğru düşünme özelliğini yitirdi. Teknoloji ve çağdaşlık bir moda oldu ve yaşlısı genci bunların esiri durumunda. Ne yapsak diye herkes bir arayış içinde. Ebeveynlerin bir nebzede olsa dertlerine derman olma niteliğinde olacak şu yazı dizisi inşallah sizleri tekrar şevke getirir diyerek başlıyoruz efendim. Yazı dizimiz çocuk terbiyesinde ehemmiyetli olan disiplin hususunda. Disiplin nedir? Tarifiyle başlayarak tüm boyutlarıyla hem sünnete muvâfık kaynaklardan hem de en son terbiyecilerin ortaya koydukları yöntemlerden bahisle sizlere bu yazı dizimizle yepyeni ufuklar açmasını istiyor ve Rabb’imizden niyaz ediyoruz. Sizleri bu keyifli yazı dizisiyle baş başa bırakıyoruz efendim.

“Disiplin sözlükte; eğitmek, yetiştirmek, doğruyu göstermek gibi anlamlara gelir. Ancak disiplin kelimesinin isim ve yüklem biçimleri bulunur ve aralarındaki farkı anlamak çok önemlidir. İsim olarak disiplin kelimesinden, çoğunlukla kural ve yönetmeliklere uygun sergilenen düzen ve gösterilen davranış anlaşılabileceği gibi eğitimle elde edilen davranışlar olarak da anlaşılır. Meselâ; sınıfta disiplin, iyi bir basketbol takımının disiplini. Yüklem olarak disiplin (Random House Sözlüğü’ne göre) ise, eğitim vererek ve denetim altında tutarak boyun eğdirmek ve düzene sokmak veya cezalandırmak, düzeltmek, dayakla yola getirmek anlamına gelir. Meselâ; çocuklar evde disipline sokulmazlarsa, öğretmenlerin başına dert olurlar. Fakat yüklem olarak kullanıldığında bile disiplinin birbirinden tümüyle farklı iki anlamı vardır. Birincisinin amacı denetlemektir; ikincisinin ise öğretmek, eğitmektir. İsim olarak disiplin sözlükte; uygulayarak eğitmek, bilgi vermek, ders vermek, aydınlatmak, ahlâkını düzeltmek, aşılamak, hazırlamak, bir şeyin esaslarını öğretmek, alıştırmak anlamındadır. Yüklem olarak disiplinin sözlükteki anlamları ise şu şekildedir; denetim altında tutmak, sınırlamak, frenlemek, bastırmak, dizginlemek, susturmak, zorlamak, cezalandırmak, şiddetle azarlamak, ayıplamak, sitem etmek, dayakla adam etmektir.
Terbiyeciler arasında ise, çocuğun terbiyeli olabilmesi için, yapılması gereken şeylerdir, şeklinde ifade edilir. Disiplin, çocuğu zihnî ve karakter açısından eğiterek topluma tutarlı ve yapıcı bir birey olarak kazandırmaktır. Toplumda herkes tarafından kabul görmüş ahlâkî erdemlerin, güzel ve ideal davranışların yerleştirilmesine de disiplin diyebiliriz. Çocuğa herkesçe beğenilen ve istenilen davranış ve alışkanlıkların öğretilmesi, onun kendi denetimini yâni iç denetimini yapabilmesini sağlamak da disiplindir. Bu bir ahlak eğitimidir. Dolayısıyla disipline çocuğa seçkin bir karakter oluşturma faaliyetidir desek sanki daha yerinde olacak. Disiplinden amaç, çocuklarımızın kendi davranışlarını kendisi kontrol edebilen, kendisi için en uygun seçimi yapabilen, sorumluluğunun bilincinde olmayı öğrenmiş yetişkinler olmalarını sağlamaktır.” (Thomas Gordon, Çocukta Dış Disiplin mi? İç Disiplin mi? (çev. Emel Aksay), İst,  2005, s.3-4-5)
Disiplin bir süreçtir. Kısa bir sürede olup biten bir şey değildir. Bu iş zaman ister, emek ister. Tutarlılık ve kararlılık ister. Bu iş bilgi ve beceriyi de beraberinde getirir. Ebeveynlerin bu sebeple, çocuk psikolojisi bilmelerinin yanı sıra çocukların farklı yaşlarda sergileyebilecekleri özellikleri de öğrenmeleri lâzımdır. Anne ve babaların çocuklarını eğitirken yanılgı ve hatalara düşmemeleri ve onlara iyi rehberlik yapabilmeleri için bu şarttır. Meselâ; ergen psikolojisini bilmediğinden çoğu ebeveyn çocuğuyla çatışabiliyor. Birbirlerini anlamamaktan kaynaklanan birçok olumsuz neticeler ortaya çıkıyor. Unutmayalım ki hatalı disiplin yöntemleri, kişilik gelişimini olumsuz etkiler. İnsan irâde ve karakter sâyesinde kişilik kazanır. Karakter ise kişinin irâdesiyle kendini gerçekleştirme hatta kendini aşma işidir. Anne baba çocuğa doğduğu andan itibaren iyi, güzel, müspet alışkanlıklar kazandırarak çocuğunun olumlu bir karakter oluşturmasına rehberlik eder. Bu işi becerirken disiplin yöntemlerinden faydalanır. Ebeveyn çocuğuna kendisi için en iyi olanı seçebilme irâde ve sorumluluğunu verebildiyse en ideal disiplin uygulamasını yapmış olur. İşte disiplinde ki gerçek hedefte budur.
Çocuk yetiştirmeyi ve disiplin sağlamayı, bir dizi kural ve yöntemler olarak düşünmek, yanılgıya sebep olur. Siz, ne kadar çok kural koyarsanız, o kadar çok çocuğunuzla çatışır ve disiplin problemi yaşarsınız. Şunu bilelim ki çocuklar emir verilmekten hoşlanmazlar. Onlara hep kendi istediklerimizi söylediğimizde, ergenlikten itibaren onlardan istemediklerimiz şeyleri işitebiliriz. Belli yöntemlerle çocuğun sağlıklı yetişmesi sağlansaydı, her anne baba çocuğunu en iyi şekilde yetiştirebilirdi.
Geçmiş miraç kandilinizi mübarek ediyor ve sizlere hayırlı günler diliyorum efendim.

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.