Depremde yıkılan binalarla ilgili yapılan analizlerde aynı sonuçlar çıktı.
Türkiye Ulusal Risk Kalkanı çalışma gruplarında yer alan Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Yapı Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık, Kahramanmaraş ve çevresinde büyük yıkıma neden olan depremler sonrasında üniversiteden 15 kişilik uzman ekiple bölgede incelemelerde bulundu.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının görevlendirmesiyle Gaziantep, Kahramanmaraş ve Hatayda 10 bine yakın binayı inceleyip hasar tespit raporu tutan uzmanlar, Cumhuriyet Başsavcılığının soruşturması için bölgedeki yapılardan karot örnekleri de topladı.
DAYANIKLILIK TESTİNİ GEÇEMEDİ
Üniversitenin Yapı Sağlığı İzleme Laboratuvarında 300’e yakın numunede deneyler yapan bilim insanları, beton basınç dayanımının, yönetmelikte şart koşulan değerlerin yarısından az olduğunu ortaya koydu. Karotların, laboratuvar incelemesinde deprem dayanıklılık testini geçemediği saptanırken, beton basınç dayanımı ise 10 Megapascal’ın altında ölçüldü.
ÇIKAN DEĞERLER 10’UN ALTINDA
Deprem bölgesinden karot örneği toplayıp incelediklerini söyleyen Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık, şunları söyledi:
*Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü bir soruşturma var. Eğer içerisinde hayatını kaybeden bir insanımızın olduğu bir bina varsa, Cumhuriyet Başsavcılığı otomatik olarak burada bir dava dosyası açıyor.
*Bu dosyada, binanın projesi olup olmadığına, projenin ilgili yıldaki yönetmeliğe göre düzgün yapılıp yapılmadığına, beton ve donatı değerlerinin ne durumda olduğuna bakıyor, zemin projesi var mı, herhangi biri bunu kontrol etmiş mi gibi birçok parametreyi alıp bu işin sorumlularını ortaya çıkarmaya çalışıyoruz.
* Buradaki en önemli parametrelerden bir tanesi de beton kalitesi. 2018 Türkiye Bina Yönetmeliğinde yani şu an yeni yapılacak bir bina için 25 Megapascal değerinde bir beton basınç dayanımı isteniyor. Elimizde 300’den fazla dosya var. Yıkılan bu binaların belirli bir kısmının deneyleri bitti. Çıkan değerler maalesef 10 Megapascal’ın altında. Bu da şu an yıkımların ana nedenlerinden bir tanesinin beton kalitesinin düşük olduğu anlamına geliyor.
2000 YILI ÖNCESİ YAPILAN BİNALAR TEHDİT
Bölgede örnek aldıkları yapılardaki değerlerin, Van depreminden sonra binalardan aldıkları örneklerin değerinden de düşük olduğunu anlatan Altunışık, şöyle konuştu:
*Bir betonu elinize alıp, sıkıp kırmaya çalışıyorsunuz. Eğer beton iyiyse kıramazsınız ama beton iyi değilse hemen kırabilirsiniz. İşte bu, betonun dayanımı anlamına geliyor.
*Bizim Van depreminden sonra yaptığımız incelemelerde oradaki değerler 10 ile 11 Megapascal civarındaydı. Buradaki değerlerimiz de 10’un altında, 9 civarlarında. Yalnız bu, sadece Van’a, bu bölgeye, Gaziantep’e, Maraş’a ait değil. Türkiye’nin karot ortalaması, beton dayanım ortalaması 8 ile 12 Megapascal arasında değişiyor. Bu da özellikle 2000 yılından önceki binaların bir tehdit haline geldiğini gösteriyor. Bunların acil olarak kentsel dönüşüme girmesi anlamına geliyor.
*Şu ana kadar 400’e yakın dosya üniversitemizde ve bunun yaklaşık yarısından fazlası deneylere tabi tutulmuş durumda.”