Danimarka’dan Helal Kesim Yöntemine Darbe

Danimarka’da Gıda Bakanlığı dini ritüellere göre kesim yapmaya sınırlama getirmeye hazırlanıyor. Geçtiğimiz günlerde hayvan kesimiyle ilgili bir kanun tasarısı hazırlayan bakanlık, bundan böyle kesilecek bütün hayvanların öncelikle ‘uyuşturulmasını’ şart koşuyor. Uyuşturma yapmadan İslam ya da Yahudi inancına göre kesim yapmanın ise önü kapatılıyor. Uyuşturulduktan sonra yapılacak dini kesimler ise önceden sipariş şartına bağlanıyor.

Danimarka’da Gıda Bakanlığı dini ritüellere göre kesim yapmaya sınırlama getirmeye hazırlanıyor. Geçtiğimiz günlerde hayvan kesimiyle ilgili bir kanun tasarısı hazırlayan bakanlık, bundan böyle kesilecek bütün hayvanların öncelikle ‘uyuşturulmasını’ şart koşuyor.

Konuyla ilgili hazırlanan kanun tasarısı bir süre önce görüşlerine başvurmak için ilgili sektör temsilcilerine ve dini kuruluşlara gönderildi. Tasarısı mevcut haliyle yasalaşması halinde 6 Şubat 2014 tarihinde yürürlüğe girecek ve Danimarka’da bundan böyle bütün hayvanlar önce uyuşturulacak sonra kesilecek.

HELAL KESİM TAMAMEN YASAKLANMIYOR

Bununla birlikte söz konusu yasayla birlikte Danimarka’da helal kesim’in tamamen yasaklanacağını söylemek mümkün değil. Zira başta Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı olmak üzere birçok İslami kuruluş belirli şartlara riayet edilmesi halinde uyuşturularak kesim yapılmasına cevaz veriyor. Gıda Bakanlığı’nın söz konusu tasarı ile ilgili görüşüne başvurduğu dini kuruluşlar arasında Danimarka Türk Diyanet Vakfı (DTDV) da var. Vakfın konuyla ilgili net görüşünü bu hafta Cuma günü bakanlığa bildireceği öğrenildi.

Danimarka’da halihazırda kanunlar hayvanların uyuşturulmadan kesilmesine müsaade etse de daha pahalı olduğu için mezbahaların hiçbiri bu yöntemi tercih etmiyor. Dolayısıyla bütün kesimler uyuşturma yöntemiyle yapılıyor. Bu çerçeveden bakıldığında; Gıda Bakanlığı hazırladığı tasarı ile bir taraftan mevcut durumu yasal hale getirmiş diğer yandan da ilerde uyuşturmadan kesim yapmak isteyebilecek mezbahaları şimdiden engellemiş olacak.

Tasarıda öne çıkan maddeler şöyle:

1- Bundan böyle bütün kesimler uyuşturma yöntemiyle yapılacak

2- Uyuşturma yöntemiyle olsa da dini ritüellere göre kesim yapabilmek için ön sipariş alınmış olması yada satış garantisinin olması gerekiyor

3- Söz konusu kurallar koyun ve keçi gibi küçükbaş hayvanlar için de geçerli olacak.

4- Uyuşturma işlemi özel olarak hazırlanan tabancalarla yapılacak.

5- Mevcut yasalara göre büyükbaş hayvanlarda 12 ay olan en küçük kesim yaşı 8 aya indirilecek.

6- Kesim işleminin hayvan uyuşturulduktan sonra tekrar kendisine gelmesine müsaade etmeden yapılması gerekiyor.

AB UYUŞTURMADAN KESİME MÜSAADE EDİYOR

Avrupa Birliği’nin, hayvanların korunmasıyla ilgili olarak yayınladığı 1099/2009 sayılı yönetmeliğinde genel kural olarak “uyuşturma yöntemiyle öldürme” desteklense de birliğe üye ülkelerin dini inançlara saygı göstererek bu konuda istisna tanımalarına yeşil ışık yakılıyor. Bu yüzden halihazırda Polonya dışında “uyuşturma yöntemiyle öldürme” dışındaki bütün yöntemleri yasaklayan ülke yok. Konuyla ilgili olarak geçtiğimiz dönemde çıkan tartışmaların akabinde sağlıktan ve tüketicinin korunmasından sorumlu AB Komiseri Tonio Borg, Avrupa Parlamentosu’nda helal kesimin yasaklanmasını isteyen bazı parlamenterlere verdiği cevapta, böyle bir yasağın AB Temel Haklar Sözleşmesi’nde güvence altına alınan din ve ibadet özgürlüğüne ters olacağını ifade etmişti. Halihazırda; Almanya, Fransa, İngiltere, Hollanda Belçika’da kanunlar ‘uyuşturmadan’ kesime müsaade ediyor. Yaklaşık 20 bin Müslümanın yaşadığı Polonya’da ise; uyuşturmadan kesim yapmak 2012 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından "hayvana eziyet ederek yaralamak" gerekçesiyle yasaklanmıştı.

UYUŞTURMA YÖNTEMİYLE KESİM NEDİR?

Günümüzde uyuşturma yöntemiyle kesimler farklı yöntemlerle yapılabiliyor. Bunlardan en yaygını tabanca ile uyuşturmak. Bu yöntemde hayvanın alın kemiğine dayanan tabancadan fırlayan takriben 15 santimetre uzunluğundaki ucu sivri bir demir çubuk, âniden hayvanın beynine girip çıkıyor, böylece beyin dokusunu zedeliyor. Hissin ve hareketin tamamen ortadan kaldırılması ve beyin fonksiyonlarının devre dışı kalmasını müteakip, kesim sırasında hayvanın acı duymasının engellendiği belirtiliyor. Solunumun düşmesi, göz bebeğinin büyümesi, göz kapağına dokunulduğunda gözün kırpılmaması, bayıltma işleminin kâfi seviyede olduğuna işaret. Danimarka’da halihazırda mezbahaların ciddi bir bölümü bu yöntemi tercih ediyor.

Diğer bir yöntem ise elektrik akımı vererek bayıltma yöntemi. Bu yöntemde ise hususiyetle koyun, keçi gibi hayvanlarda, boynuz kökleri ile gözler arasında kalan kısma elektrotlar yerleştiriyor ve takriben 8 saniye boyunca 70–80 volt ile 8 amperlik bir elektrik akımı tatbik ediliyor.

Kanatlı hayvanlarda da elektrik akımı ile bayıltma işlemi tatbik ediliyor. Hayvanlar yürüyen bir banta ayaklarından asılıyor ve askıdaki hayvanların kafaları elektrik verilmiş bir sudan geçirilerek bayıltma işlemi gerçekleştiriliyor. Her iki kesim yönteminde de en önemli noktalardan biri; hayvanın uyuşturma işlemi esnasında öldürülmemesine dikkat edilmesi. Eğer hayvan uyuşturma işlemi esnasında ölüyorsa bu hayvan İslami tabir ile 'mundar' oluyor ve hayvanın etinin yenilmesi de haram oluyor.

CİHAN