D vitamini yağda eriyen bir vitamindir. En önemli etkisi vücutta kalsiyum dengesi ve kemik sağlığı üzerinedir. İki şekilde bulunur. D2 diğer adıyla ergokalsiferol ve D3 diğer adıyla kolekalsiferoldur. D2 formu sadece besinlerden alınır. Besinlerden alınan formu D vitamini ihtiyacının %10’unu karşılar.
***
D3 formu ise cilt uv radyasyona maruz kaldığında ciltte 7-dehidrokolesterolden üretilir. Bu yolla D vitamini ihtiyacının % 90’ı karşılanır. Yani D vitamini için temel kaynak güneştir. Bireyler her gün 15-30 dk güneşte kalmalıdır.
***
Güneş ışınlarının eğik veya dik gelmesi, ten rengi, yaş herhangi bir hastalığın olup olmaması gibi faktörler bireyin D vitamininden yararlanmasını etkilemektedir. Yaş ilerledikçe bireyler derinin incelmesine bağlı olarak güneş ışınlarından daha az yararlanabilmektedir.
***
Ten rengi koyu olanlar da yine güneş ışınlarından daha az yararlanabilmektedir. Kış mevsiminde güneş ısınları daha eğik açı ile Dünya’ya gelir bu nedenle özellikle kış aylarında D vitamini yetersizliği daha çok görülür.
***
D vitamini yağ ile kaslarda depolanır bu nedenle eksikliği birkaç yıl gözükmeyebilir. Fakat D vitamini eksikliği çok yaygındır. Özellikle obezite gibi hastalıkların yaygın olduğu ülkelerde eksikliği daha çok görülür.
***
Hızlı büyüyen çocuklarda, yaşlılarda, az güneş alan coğrafyada yaşayanlarda, gebeler ve eve bağlı yaşayanlarda eksikliği daha sıktır.
D vitamini eksikliğinin multiple skleroz, ,kanser gibi hastalıklarla ilişkisi vardır. Bu nedenle yerine konması gerekmektedir.
D VİTAMİNİ FONKSİYONLARI
Kalsiyum ve fosfor mineralinin emiliminden sorumludur.
Kemik oluşumunda görev alır.
Kemik erimesini önler.
Bağışıklığın düzenlenmesine yardımcıdır.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNDE GÖRÜLEN HASTALIKLAR
Osteoporoz: Kemik erimesi olarak da bilinir. Vücuttaki toplam kemik kütlesinin azaldığı bir hastalıktır. Özellikle menopoz dönemindeki kadınlarda sık görülür.
Osteomalazi: Diğer bir adıyla kemik yumuşaması olarak bilinen ve yetişkinlerde görülen bir hastalıktır. Sık doğum yapanlarda, yetersiz ve dengesiz beslenenlerde ve güneşten fazla yararlanmayan bireylerde görülür.
Raşitizm: Çocuklarda görülen bir hastalıktır.Eklemlerde şişlik, kafa kemiği ve diğer kemiklerde yumuşama ve eğrilik ,dişlerde geç çıkma ve çıkan dişlerin eğri çıkması gibi problemlerin eşlik ettiği bir hastalıktır.
D VİTAMİNİ İÇEREN GIDALAR
- Balık
- Karaciğer
- Yumurta sarısı
- Tereyağ
gibi hayvansal kaynaklarda bulunur. Ama besinle D vitamini alımı yetersiz olduğundan birey D vitamininin temel kaynağı olan güneşten her gün yararlanmalıdır.
Sağlıklı günler dilerim...