2016 yılı ekonomik raporu
Türkiye’nin toplam borcu (İç Borç+Dış Borç) devletin yayınlamış olduğu resmi rakamlara göre sürekli artmaktadır. Ülkemizin yıllar itibariyle borç durumu aşağıda tablo da verilmiştir. Ancak 2016 yılının 3. ve 4. çeyrek verileri açıklanmadığı için değerlendirmelerde 2015 yılı rakamları esas alınmıştır. Hükümet üyeleri ve AK Parti yetkilileri bu rakamları açıklamıyor sadece IMF’ye olan borcu söylüyorlar. Vatandaşa eksik bilgi veriyorlar.
Evet, Türkiye’nin IMF’ye olan borçlarının son taksiti de Mayıs 2013’de ödendi ve böylece Türkiye’nin IMF’ye borcu kalmadı. Yetkililer Türkiye’nin IMF’ye 5 milyar dolar borç verebileceğini de söylüyorlardı ama Tablo 9’dan da görülebileceği gibi, ülkemizin gerek dış borcu ve gerekse iç borcu sürekli artıyor.
Madem Türkiye’nin hiç borcu yoktu niçin 2015 yılı bütçesinden 53 milyar TL faiz ödemesi yapıldı? Ya da madem Türkiye’nin hiç borcu yok, o halde bu senenin, 2016 yılının bütçesine 56 milyar TL faiz ödemesi niçin koyuldu?
Bu sualleri her vatandaşımız kendi kendine sormalı ve cevabını aramalıdır. İktidar partisi ve Parlamento’da grubu bulunan muhalefet partileri, Türkiye’nin bu önemli sorununu dile getirmeyince biz, Türkiye’nin dış borç, iç borç ve toplam borcunu açıklıyoruz.
Yıllar Dış borç İç borç İç borç Toplam Kişi başına
. . milyar $ milyar TL milyar $ milyar $ dolar $
2000 118.6 54.5 81.4 200.0 2.950
2001 113.6 125.6 102.0 215.6 3.310
2002 129.6 155.2 102.6 232.2 3.510
2003 144.2 202.1 134.7 278.9 4.160
2004 161.1 235.1 164.5 325.6 4.810
2005 170.7 259.8 192.8 363.5 5.280
2006 208.1 268.3 186.6 394.7 5.680
2007 250.0 273.3 209.0 459.0 6.500
2008 280.9 295.8 227.7 508.6 7.100
2009 268.9 347.4 223.5* 492.4 6.780
2010 291.9 368.9 244.7 536.6 7.250
2011 303.9 387.6 230.7* 534.6 7.140
2012 339.0 408.3 228.8* 567.8 7.500
2013 389.5 430.3 225.5* 615.0 8.010
2014 402.3 443.4 203.5* 605.8 7.904
2015 397.7 474.2 173.0* 570.7 7.280
2016 421.4 485.7 167.2* 588.6 - (2. Çeyrek)
- Dolar bazında iç borcun azalma sebebi, dolardaki yükselmesinden dolayıdır.
2009 yılı istisna tutulursa, 2001’den itibaren yıllar itibariyle Türkiye’nin dolar bazında dış borcu ve ülkemizin TL bazında iç borcu ise sürekli artmıştır. Dolar bazında iç borç 2006 ve 2009 yıllarında azalmıştır. Bu azalma 2011, 2012, 2013, 2014 ve 2015 yılları için de söz konusudur. Bu azalmanın sebebi bu yıllarda dolar kurunda meydana gelen hızlı yükselmelerdir. Yoksa Türkiye borçlarını ödediği için bir azalma değildir.
2002 yılı sonunda 129.6 milyar dolar olan dış borcun 2015’de 397.7 milyar dolara, dolar bazında 2002’de 102.6 milyar dolar olan iç borcun 2015 yılında 167.2 milyar dolara ve 2002’de 232.2 milyar dolar olan toplam borcun da 2015 yılında 570.7 milyar dolara yükseldiği görülmektedir. Toplam borcumuzu esas alarak bir değerlendirme yaparsak Türkiye, 2002’den 2015 yılı sonuna kadar geçen 13 sene zarfında 338.5 (570.7-232.2=338.5) milyar dolar daha borçlanmıştır.
Türkiye’nin zenginleştiğini ve 2002’de kişi başına düşen GSYH’nın 3.500 dolar olduğunu, 2013’de bunun 10.500 doların üzerine çıkarıldığını söyleyen AK Parti iktidarı kendileri iktidara geldiği 2002’de kişi başına düşen borç miktarının 3510 dolar olduğunu ve bu borcun 2013’de 8010 dolara yükseldiğinden hiç bahsetmemektedir.
2014 ve 2015 yıllarındaki döviz kurundaki artıştan dolayı kişi başına düşen borç miktarında düşme olmuştur. Türkiye’de fert başına düşen milli gelirin 10.500 dolar olduğu tartışılabilir, ama fert başına düşen borç miktarının 7.500-8.000 dolar olduğu tartışılamaz bir gerçektir.