AVRUPA BİRLİĞİ’Nİ KURAN ROMA ANLAŞMASI
Avrupa Birliği’nin gaye ve hedefini anlamak için Roma Anlaşması’nın siyasi, ekonomik, kültürel ve ideolojik maddelerine bakmak gerekir.
Roma Anlaşması’nın bu maddelerini dört başlık altında sıralayalım:
A) Başlangıç
B) AB’nin İlkeleri
C) Topluluğun Temelleri
D) Topluluğun Politikası
A) BAŞLANGIÇ
“Majeste Belçikalılar Kralı, Federal Almanya Cumhurbaşkanı, Fransa Cumhurbaşkanı, İtalya Cumhurbaşkanı, Altes Ruayal Lüksemburg Büyük Düşesi, Majeste Hollanda Kraliçesi,
Avrupa halkları arasında giderek daha sıkı şekilde kurulacak bir birliğin temellerini atmaya AZİMLİ olarak,
Avrupa’yı bölen engelleri kaldırarak, ülkelerinin ekonomik ve sosyal gelişmesini ortak girişimle sağlamaya KARARLI olarak,
Halklarının yaşama ve çalışma koşullarının sürekli olarak iyileştirilmesini, çabalarının asıl amacı olarak BELİRLEYEREK,
Genişlemede sağlamlığı, alışverişlerde dengeyi, rekabette dürüstlüğü sağlayabilmek için var olan engellerin kaldırılmasının uygun bir girişimi gerektirdiğini KABUL EDEREK,
Çeşitli bölgeler arasındaki farklılığı azaltıp daha az tercih edilmiş bölgelerdeki gecikmeyi kısaltarak, bunların uyumlu kalkınmalarını sağlamaya ve ekonomilerinin bütünlüğünü kuvvetlendirmeye İSTEKLİ olarak,
Ortak bir ticaret politikası sayesinde, uluslararası alışverişlerdeki kısıtlamaların giderek kaldırılmasına katkıda bulunmaya ARZULU olarak,
Avrupa ve deniz aşırı ülkeleri birbirine bağlayan dayanışmayı DOĞRULAYARAK ve Birleşmiş Milletler Yasası ilkelerine uygun olarak onların refahlarının geliştirilmesini sağlamayı ARZULAYARAK,
Bu kaynaklar birliğinin kuruluşu ile barış ve özgürlüğün korunmasını geliştirip, kendi ülkülerini paylaşan öteki Avrupa halklarını çabalarına ortak olmaya çağırmaya AZİMLİ olarak,
Bir Avrupa Ekonomi Topluluğu kurmaya KARAR VERMİŞLER…”
B) AVRUPA BİRLİĞİ’NİN İLKELERİ
Madde 1: İşbu Anlaşma ile Yüksek Akit Taraflar, aralarında bir Avrupa Ekonomik Topluluğu kurarlar.
Madde 2: Topluluğun görevi, bir ortak pazarın kurulması ve devletlerin ekonomik politikalarının giderek birbirine yaklaştırılmasıyla Topluluğun tümünde, ekonomik çabaların uyumlu gelişmesini, bir araya getirdiği devletler arasındaki sıkı ilişkilerin ve yaşama düzeylerinin dengeli ve devamlı olarak genişlemesini ve sağlamlığının arttırılmasını gerçekleştirmektir.
Madde 3: Önceki maddede gösterilen amaçlara ulaşmak üzere, işbu Anlaşmada öngörülen şartlar içinde sıra ve sürelere göre topluluğun girişimi:
a) Üye devletlerarasında malların giriş ve çıkışlarındaki gümrük vergileri ve miktar kısıtlamalarıyla öteki tüm önlemlerin kaldırılmasını,
b) Üçüncü devletlere karşı bir ortak gümrük tarifesinin ve ortak ticaret politikasının,
c) Üye devletlerarasında kişilerin, hizmetlerin ve sermayenin özgür dolaşımını sınırlayan engellerin kaldırılmasını,
d) Tarım alanında bir ortak politikanın yapılmasını,
e) Ulaştırma alanında bir ortak politikanın yapılmasını,
f) Ortak Pazar’da rekabetin bozulmamasını sağlayan bir rejimin konulmasını,
g) Üye devletlerin ekonomik politikalarını düzenlemeye ve onların ödemeler dengesindeki uyumsuzlukları gidermeye yardımcı olan yöntemleri uygulamayı,
h) Ortak Pazar’ın işleyişinin gerektirdiği ölçüde, ulusal mevzuatların yaklaştırılmasını,
i) İşçilerin çalıştırılması imkânlarını geliştirmek ve onların yaşam düzeylerinin yükseltilmesine yardımcı olmak amacıyla bir Avrupa Sosyal Fonu’nun kurulmasını,
j) Yeni kaynakların bulunmasıyla Topluluğun ekonomi yayılmasını kolaylaştırmak amacına yönelik bir Avrupa Yatırım Bankası’nın kurulmasını,
k) Alışverişleri arttırmak ve ekonomik ve sosyal kalkınma çabalarını birlikte yapmak amacıyla denizaşırı yurt ve ülkeleri ortak etmeyi kapsar.
Madde 5: Üye devletler, işbu Anlaşmadan doğan ya da Topluluk kuruluşlarının akitleri sonucu olan yükümlülükleri yerine getirmeyi sağlamaya özgü, genel ve özel nitelikteki tüm önlemleri alır. Üye devletler, Topluluğun görevini yerine getirmesini kolaylaştırır.
Üye devletler, işbu Anlaşmanın amaçlarının gerçekleştirmesini tehlikeye koyabilecek nitelikteki tüm girişimlerden kaçınır.
Madde 6: 1) Üye devletler, Topluluk kuruluşlarının sıkı işbirliğiyle, işbu Anlaşmanın amaçlarına ulaşmak için zorunlu olduğu ölçüde kendi ekonomik politikalarını karşılıklı olarak düzenler.
2) Topluluğun kuruluşları, üye devletlerin iç ve dış mali istikrarını tehlikeye koymamayı gözetir.
C) BİRLİĞİN TEMELLERİ
1) Malların Serbest Dolaşımı
Madde 9: Topluluk, mal alışverişlerinin tümünü içine alan ve üye devletlerarasındaki ithalat ve ihracata uygulanan gümrük vergileri ve eş etkili resimlerin yasaklanması ile üçüncü ülkelerle ilişkilerinde ortak gümrük tarifesinin kabulünü kapsayan bir gümrük birliği üzerine kurulur.
İşbu başlığın birinci bölümünün birinci kesimi ve ikinci bölümünün hükümleri üye devletler kaynaklı ürünlerle, üçüncü ülkelerden gelen ve üye devletlerde serbest dolaşım durumunda bulunan ürünlere uygulanır.
Madde 11: Üye devletler, hükümetlerin gümrük vergileri konusunda, işbu Anlaşma uyarınca kendilerine düşen yükümlülüklerini, tespit edilen sürelerde yerine getirmelerini sağlamak için tüm uygun önlemleri alır.
2) Gümrük Birliği
a) Üye Devletler Arasında Gümrük Vergilerinin Kaldırılması
Madde 12: Üye devletler, kendi aralarındaki ithalat ve ihracata yeni gümrük vergileri ya da eş etkili resimler koymaktan ve karşılıklı ticari ilişkilerine uyguladıklarını arttırmaktan kaçınır.
Madde 16: Üye devletler, aralarındaki ihracata uygulanan gümrük vergilerini ve eş etkili resimleri, en geç birinci devrenin sonunda kaldırır.
b) Ortak Gümrük tarifesinin konulması
Madde 18: Üye devletler, iki taraflılık temeli üzerine ve karşılıklı avantajlar sağlamayı amaçlayan anlaşmalar yaparak, gümrük vergilerini genel düzeyin altına indirmeye, uluslararası ticareti geliştirmeye ve alış-verişlerdeki engelleri azaltmaya katkıda bulunmaya hazır olduklarını bildirir ve bunun aralarında bir gümrük birliğinin kurulmasıyla yapılabileceğini savunur.
Madde 21: Konsey, Komisyon’un önerisi üzerine 19. ve 20. maddelerde öngörülen kuralların uygulaması sonucunda ortak gümrük tarifesinin iç uyumunu gerektiren düzenlemelere, özellikle o tarifenin uygulandığı çeşitli ürünlerin işlenme derecesini de hesaba katarak kalifiye çoğunlukla karar verir. (Bu maddeye gör, Millî Hükümetler, Gümrük Vergisi ve gümrük tesiri yapabilecek vergiler koyamazlar.)
Madde 25: Komisyon, B, C ve D listelerindeki bazı ürünlerin üye devletlerdeki üretiminin bir üye devletin gereç ihtiyacına yetmediğini ve bu ihtiyacın önemli bir bölümünün geleneksel olarak üçüncü ülkeler çıkışlı ithalata bağlı bulunduğunu tespit ederse, Konsey, Komisyon’un önerisi üzerine, kalifiye çoğunlukla ilgili üye devlete indirimli vergili ya da vergisiz tarife kontenjanları açar.
Bu kontenjanlar, öteki üye devletlerin zararına olarak faaliyetlerin el değiştirmesi kuşkusunu doğuracak sınırların ötesine geçemez. (Bu maddeye göre, Avrupa Birliği dışı ülkelerden ithalat Topluluk Komisyonu’nun müsaadesine bağlıdır.)
c) Üye Devletler Arasında Miktar Kısıtlamalarının Kaldırılması
Madde 30: Aşağıdaki hükümler saklı kalmak üzere ithalattaki miktar kısıtlamaları ile eş etkili tüm önlemler üye devletler arasında yasaklanmıştır.
Madde 31: Üye devletler, kendi aralarında yeni miktar kısıtlamaları ve eş etkili önlemler koymaktan kaçınır.
Bununla beraber, bu yükümlülük yalnızca Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü Konseyi’nin 14 Ocak 1955 tarihli kararlarının uygulanması ile gerçekleştirilen liberasyon düzeyinde uygulanır. Üye devletler, bu kararların uygulanmasıyla libere edilen ürünlerin listelerini, en geç altı ay sonra Komisyon’a bildirir. Böylelikle bildirilen listeler, üye devletler arasında konsolide edilir.
3) Tarım
Madde 38:
1) Ortak Pazar, tarımı ve tarımsal ürünlerin ticaretini kapsar. Tarımsal ürünlerden, toprak, hayvancılık ve balıkçılık ürünleriyle, bu ürünlerle doğrudan doğruya ilişkisi olan ilk kez işlenmiş ürünler anlaşılır.
2) Ortak Pazar kurulması için öngörülen kurallar, 39-40 (dahil) maddelerin karşıt hükümleri saklı kalmak üzere, tarımsal ürünlere uygulanır.
3) 39-46 (dahil) maddeler hükümlerinin uygulanacağı ürünler, işbu Anlaşmanın 2. ekinde yer alan listede sıralanmıştır. Bununla beraber, işbu Anlaşmanın yürürlüğe girişinden başlayarak iki yıllık bir süre içinde Konsey, Komisyon’un önerisi üzerine, bu listeye eklenmesi gereken ürünleri kalifiye çoğunlukla kararlaştırır.
4) Tarımsal ürünler için Ortak Pazar’ın işlemesi ve gelişmesi, üye devletlerde bir ortak tarım politikasının yürürlüğe konulmasıyla olur.
Devam Edecek
Avrupa Birliği’nin gaye ve hedefini anlamak için Roma Anlaşması’nın siyasi, ekonomik, kültürel ve ideolojik maddelerine bakmak gerekir.
Roma Anlaşması’nın bu maddelerini dört başlık altında sıralayalım:
A) Başlangıç
B) AB’nin İlkeleri
C) Topluluğun Temelleri
D) Topluluğun Politikası
A) BAŞLANGIÇ
“Majeste Belçikalılar Kralı, Federal Almanya Cumhurbaşkanı, Fransa Cumhurbaşkanı, İtalya Cumhurbaşkanı, Altes Ruayal Lüksemburg Büyük Düşesi, Majeste Hollanda Kraliçesi,
Avrupa halkları arasında giderek daha sıkı şekilde kurulacak bir birliğin temellerini atmaya AZİMLİ olarak,
Avrupa’yı bölen engelleri kaldırarak, ülkelerinin ekonomik ve sosyal gelişmesini ortak girişimle sağlamaya KARARLI olarak,
Halklarının yaşama ve çalışma koşullarının sürekli olarak iyileştirilmesini, çabalarının asıl amacı olarak BELİRLEYEREK,
Genişlemede sağlamlığı, alışverişlerde dengeyi, rekabette dürüstlüğü sağlayabilmek için var olan engellerin kaldırılmasının uygun bir girişimi gerektirdiğini KABUL EDEREK,
Çeşitli bölgeler arasındaki farklılığı azaltıp daha az tercih edilmiş bölgelerdeki gecikmeyi kısaltarak, bunların uyumlu kalkınmalarını sağlamaya ve ekonomilerinin bütünlüğünü kuvvetlendirmeye İSTEKLİ olarak,
Ortak bir ticaret politikası sayesinde, uluslararası alışverişlerdeki kısıtlamaların giderek kaldırılmasına katkıda bulunmaya ARZULU olarak,
Avrupa ve deniz aşırı ülkeleri birbirine bağlayan dayanışmayı DOĞRULAYARAK ve Birleşmiş Milletler Yasası ilkelerine uygun olarak onların refahlarının geliştirilmesini sağlamayı ARZULAYARAK,
Bu kaynaklar birliğinin kuruluşu ile barış ve özgürlüğün korunmasını geliştirip, kendi ülkülerini paylaşan öteki Avrupa halklarını çabalarına ortak olmaya çağırmaya AZİMLİ olarak,
Bir Avrupa Ekonomi Topluluğu kurmaya KARAR VERMİŞLER…”
B) AVRUPA BİRLİĞİ’NİN İLKELERİ
Madde 1: İşbu Anlaşma ile Yüksek Akit Taraflar, aralarında bir Avrupa Ekonomik Topluluğu kurarlar.
Madde 2: Topluluğun görevi, bir ortak pazarın kurulması ve devletlerin ekonomik politikalarının giderek birbirine yaklaştırılmasıyla Topluluğun tümünde, ekonomik çabaların uyumlu gelişmesini, bir araya getirdiği devletler arasındaki sıkı ilişkilerin ve yaşama düzeylerinin dengeli ve devamlı olarak genişlemesini ve sağlamlığının arttırılmasını gerçekleştirmektir.
Madde 3: Önceki maddede gösterilen amaçlara ulaşmak üzere, işbu Anlaşmada öngörülen şartlar içinde sıra ve sürelere göre topluluğun girişimi:
a) Üye devletlerarasında malların giriş ve çıkışlarındaki gümrük vergileri ve miktar kısıtlamalarıyla öteki tüm önlemlerin kaldırılmasını,
b) Üçüncü devletlere karşı bir ortak gümrük tarifesinin ve ortak ticaret politikasının,
c) Üye devletlerarasında kişilerin, hizmetlerin ve sermayenin özgür dolaşımını sınırlayan engellerin kaldırılmasını,
d) Tarım alanında bir ortak politikanın yapılmasını,
e) Ulaştırma alanında bir ortak politikanın yapılmasını,
f) Ortak Pazar’da rekabetin bozulmamasını sağlayan bir rejimin konulmasını,
g) Üye devletlerin ekonomik politikalarını düzenlemeye ve onların ödemeler dengesindeki uyumsuzlukları gidermeye yardımcı olan yöntemleri uygulamayı,
h) Ortak Pazar’ın işleyişinin gerektirdiği ölçüde, ulusal mevzuatların yaklaştırılmasını,
i) İşçilerin çalıştırılması imkânlarını geliştirmek ve onların yaşam düzeylerinin yükseltilmesine yardımcı olmak amacıyla bir Avrupa Sosyal Fonu’nun kurulmasını,
j) Yeni kaynakların bulunmasıyla Topluluğun ekonomi yayılmasını kolaylaştırmak amacına yönelik bir Avrupa Yatırım Bankası’nın kurulmasını,
k) Alışverişleri arttırmak ve ekonomik ve sosyal kalkınma çabalarını birlikte yapmak amacıyla denizaşırı yurt ve ülkeleri ortak etmeyi kapsar.
Madde 5: Üye devletler, işbu Anlaşmadan doğan ya da Topluluk kuruluşlarının akitleri sonucu olan yükümlülükleri yerine getirmeyi sağlamaya özgü, genel ve özel nitelikteki tüm önlemleri alır. Üye devletler, Topluluğun görevini yerine getirmesini kolaylaştırır.
Üye devletler, işbu Anlaşmanın amaçlarının gerçekleştirmesini tehlikeye koyabilecek nitelikteki tüm girişimlerden kaçınır.
Madde 6: 1) Üye devletler, Topluluk kuruluşlarının sıkı işbirliğiyle, işbu Anlaşmanın amaçlarına ulaşmak için zorunlu olduğu ölçüde kendi ekonomik politikalarını karşılıklı olarak düzenler.
2) Topluluğun kuruluşları, üye devletlerin iç ve dış mali istikrarını tehlikeye koymamayı gözetir.
C) BİRLİĞİN TEMELLERİ
1) Malların Serbest Dolaşımı
Madde 9: Topluluk, mal alışverişlerinin tümünü içine alan ve üye devletlerarasındaki ithalat ve ihracata uygulanan gümrük vergileri ve eş etkili resimlerin yasaklanması ile üçüncü ülkelerle ilişkilerinde ortak gümrük tarifesinin kabulünü kapsayan bir gümrük birliği üzerine kurulur.
İşbu başlığın birinci bölümünün birinci kesimi ve ikinci bölümünün hükümleri üye devletler kaynaklı ürünlerle, üçüncü ülkelerden gelen ve üye devletlerde serbest dolaşım durumunda bulunan ürünlere uygulanır.
Madde 11: Üye devletler, hükümetlerin gümrük vergileri konusunda, işbu Anlaşma uyarınca kendilerine düşen yükümlülüklerini, tespit edilen sürelerde yerine getirmelerini sağlamak için tüm uygun önlemleri alır.
2) Gümrük Birliği
a) Üye Devletler Arasında Gümrük Vergilerinin Kaldırılması
Madde 12: Üye devletler, kendi aralarındaki ithalat ve ihracata yeni gümrük vergileri ya da eş etkili resimler koymaktan ve karşılıklı ticari ilişkilerine uyguladıklarını arttırmaktan kaçınır.
Madde 16: Üye devletler, aralarındaki ihracata uygulanan gümrük vergilerini ve eş etkili resimleri, en geç birinci devrenin sonunda kaldırır.
b) Ortak Gümrük tarifesinin konulması
Madde 18: Üye devletler, iki taraflılık temeli üzerine ve karşılıklı avantajlar sağlamayı amaçlayan anlaşmalar yaparak, gümrük vergilerini genel düzeyin altına indirmeye, uluslararası ticareti geliştirmeye ve alış-verişlerdeki engelleri azaltmaya katkıda bulunmaya hazır olduklarını bildirir ve bunun aralarında bir gümrük birliğinin kurulmasıyla yapılabileceğini savunur.
Madde 21: Konsey, Komisyon’un önerisi üzerine 19. ve 20. maddelerde öngörülen kuralların uygulaması sonucunda ortak gümrük tarifesinin iç uyumunu gerektiren düzenlemelere, özellikle o tarifenin uygulandığı çeşitli ürünlerin işlenme derecesini de hesaba katarak kalifiye çoğunlukla karar verir. (Bu maddeye gör, Millî Hükümetler, Gümrük Vergisi ve gümrük tesiri yapabilecek vergiler koyamazlar.)
Madde 25: Komisyon, B, C ve D listelerindeki bazı ürünlerin üye devletlerdeki üretiminin bir üye devletin gereç ihtiyacına yetmediğini ve bu ihtiyacın önemli bir bölümünün geleneksel olarak üçüncü ülkeler çıkışlı ithalata bağlı bulunduğunu tespit ederse, Konsey, Komisyon’un önerisi üzerine, kalifiye çoğunlukla ilgili üye devlete indirimli vergili ya da vergisiz tarife kontenjanları açar.
Bu kontenjanlar, öteki üye devletlerin zararına olarak faaliyetlerin el değiştirmesi kuşkusunu doğuracak sınırların ötesine geçemez. (Bu maddeye göre, Avrupa Birliği dışı ülkelerden ithalat Topluluk Komisyonu’nun müsaadesine bağlıdır.)
c) Üye Devletler Arasında Miktar Kısıtlamalarının Kaldırılması
Madde 30: Aşağıdaki hükümler saklı kalmak üzere ithalattaki miktar kısıtlamaları ile eş etkili tüm önlemler üye devletler arasında yasaklanmıştır.
Madde 31: Üye devletler, kendi aralarında yeni miktar kısıtlamaları ve eş etkili önlemler koymaktan kaçınır.
Bununla beraber, bu yükümlülük yalnızca Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü Konseyi’nin 14 Ocak 1955 tarihli kararlarının uygulanması ile gerçekleştirilen liberasyon düzeyinde uygulanır. Üye devletler, bu kararların uygulanmasıyla libere edilen ürünlerin listelerini, en geç altı ay sonra Komisyon’a bildirir. Böylelikle bildirilen listeler, üye devletler arasında konsolide edilir.
3) Tarım
Madde 38:
1) Ortak Pazar, tarımı ve tarımsal ürünlerin ticaretini kapsar. Tarımsal ürünlerden, toprak, hayvancılık ve balıkçılık ürünleriyle, bu ürünlerle doğrudan doğruya ilişkisi olan ilk kez işlenmiş ürünler anlaşılır.
2) Ortak Pazar kurulması için öngörülen kurallar, 39-40 (dahil) maddelerin karşıt hükümleri saklı kalmak üzere, tarımsal ürünlere uygulanır.
3) 39-46 (dahil) maddeler hükümlerinin uygulanacağı ürünler, işbu Anlaşmanın 2. ekinde yer alan listede sıralanmıştır. Bununla beraber, işbu Anlaşmanın yürürlüğe girişinden başlayarak iki yıllık bir süre içinde Konsey, Komisyon’un önerisi üzerine, bu listeye eklenmesi gereken ürünleri kalifiye çoğunlukla kararlaştırır.
4) Tarımsal ürünler için Ortak Pazar’ın işlemesi ve gelişmesi, üye devletlerde bir ortak tarım politikasının yürürlüğe konulmasıyla olur.
Devam Edecek