1-Bugün 10 Muharrem 1436. Halk arasında Muharrem ayının 10’u olan aşure gününde temel ihtiyaç maddelerinden ve de özellikle 10 çeşit alışveriş yapılırsa, Allah’ın yıl boyunca o insanın rızkına, geçimine bereket vereceğine dair bir inanış vardır.
2-Söz konusu durumla ilgili bazı kitaplarda hadis olduğu iddia edilen bir söz nakledilmektedir. “Aşure günü aile efradına cömert davranana Allah yıl boyunca cömert davranır” şeklindeki bu rivayetin, hadis ilmiyle meşgul olan ulemanın çoğu tarafından zayıf bir rivayet olduğu kabul edilmiştir.
3-Peygamberimiz ve sahabeden böyle bir uygulama, yani aşure gününe özel alışveriş yaptıklarına dair bir bilgi ve rivayet nakledilmemiştir.
4-Dolayısıyla bu uygulama için farz, vacip zaten denemeyeceği gibi, sünnet demek için de elde yeterli delil mevcut değildir.
5-Buna karşılık gerek Konya’da, gerek başka bazı illerde itikadı ve ameli düzgün, güvenilir bazı selef alimleri, saygıdeğer hocaefendiler aile efradı ve sevenlerine bu tür bir tavsiyede bulunmuşlar, aşure günü alışveriş yapmaya teşvik etmişlerdir.
6-Aşure günü alışverişi emreden bir delil olmamakla beraber, -Cuma günü ezan vaktinde yasaklandığı gibi- aşure günü alışverişi yasaklayan, meneden bir ayet ve hadis de yoktur. Böyle olunca bu alışveriş en azından mubahtır. İbadet kabul ederek yapılmadığı sürece “bidattir” denemez.
7-Bugün alışveriş yapmak, emredilen ve nehyedilen bir husus olmayıp, müslümanlar arasına yerleşmiş bir örf, adet olarak karşımıza çıkmaktadır. İslamın temel hükümlerine aykırılık teşkil etmeyen örf ve adetleri uygulamaktan bir zarar gelmediği gibi, bunların sürdürülmesinde de İslam’a bir aykırılıktan bahsedilemez.
8-Aynı bunun gibi aşure pişirmeyi tavsiye eden bir ayet, hadis de yoktur. Bu da İslam toplumuna yerleşmiş bir adet, gelenektir. Nuh Peygamber döneminden geldiğine inanılır.
9-Sonuçta bu konuda; aşure pişiren pişirir, kendisi yer, konu-komşuya da bir ikram olarak dağıtır, pişirmeyen de pişirmez. Ne aşure yapan yapmayana “Sen de yap” demeli, ne de yapmayan yapanlara “Niçin yapıyorsun?” demelidir. Ancak bu hususta israf ve şov yapmaktan kaçınmakta yarar vardır.
Aşure günü, alışverişi de isteyen yapar, isteyen yapmaz. Yapana “Niçin yaptın?” yapmayana da “Niçin yapmadın?” demeye gerek yoktur.
10-Allah her zaman cömert ve lutuf sahibidir. Dilediğine dilediği zaman bereket ve ikramda bulunur. Bir kişi 10 Muharrem’de alışveriş yapar, ona o gün bereket verebileceği gibi, bir başkasına da bir başka gün dilediği lutuf ve ihsanda bulunabilir.
11-Aşure günü alışverişi ile Anneler Günü, Sevgililer Günü… alışverişleri arasında bağlantı kurulup bu işin kapitalist tüketime teşvik edici çevreler tarafından çıkarıldığı şeklindeki iddia biraz mesnedsiz görülmektedir. Çünkü aşure günü alışveriş uygulaması, adı geçen günlerin kutlanması bizim memleketimizde adet değilken de var olan, daha eskilere dayanan bir örftür.
12-Hem aşure günü, hem de senenin her günü müslüman ihtiyacı ölçüsünde harcama yapmalı, tüketim çılgını olmamalı, aile efradına karşı da cimri olmamalı, “vasat” yolu terk etmemelidir. Bu konuda lutfedip (!) İsra Suresi 29. ayeti okursak, inşallah doğru ölçüyü yakalamış oluruz. Ayet mealini ben de yazabilirdim ama merak edip sizi Kur’an ve tefsirini okumaya teşvik için özellikle yazmıyorum.