Rusya'nın Kudüs'ü Tataristan

İbrahim Büyükeken'in Gezi Yazısı

Rusya'nın en kalabalık 8. şehri olan Kazan'ı ziyaret edenler buraya hayran kalıyor. Kazan'ın Kremlin'i parıl parıl parlıyor. Şehri çevreleyen beyaz duvarlar ve kuleler, büyük ve modern cami ile altın çatılı kilise, Kazan nehrine ve önündeki Sovyet zamanında yapılmış altından bir uzay aracına benzeyen,, içinde sirklerin gösteri yaptığı büyük bir bina ve piramit seklinde bir alışveriş merkezine bakıyor. Kul Şerif Camii Kazan'ın en önemli sembolü. Kazan'da Tatar kültürünün yanı sıra Rus kültürüne ait nadide eserler bulmak da mümkün. Moskova'nın yanı sıra Kazan'da da Kremlin Sarayı bulunuyor. Kazan'da Rusça ve Tatarca konuşuluyor. Resmi dil Rusça. Türkçe ve Tatarca birbirine yakın diller. Köylerde hala Tatar gelenekleri korunuyor. Maaleesef yeni nesil Tatar gençlerinin bazıları anadillerini konuşamıyor. Kazan'da Tatarca yayın yapan bir televizyon kanalı da mevcut. 

ANKARA KAZAN'IN KARDEŞ ŞEHRİ

Kazan eski bir şehir olduğu için çok sayıda tarihi esere sahip. Şehirdeki bazı eserler UNESCO tarafından koruma altına alınmış. Şehirdeki eserlerin bir kısmı restore edilerek, turizme kazandırılmış. Kazan'ın görülecek en önemli yerleri ise Kremlin ve Suyunbike Kulesi'dir. Bauman Caddesi'nin sonunda yer alan Kremlin'in içinde Süyümbike Kulesi ve Kul Şerif camileri var. Şehrin diğer gezilecek bölgeleri üniversite, devamında nehir kıyısı, eski Kazan merkezi ve Merchant bölgesi, Ulusal Tatar Müzesi ve Sovyet Müzesi. Buralar mutlaka görülmeli. Kazan'da motorlarla Volga turu yapmak mümkün.  Rusya Federasyonu'nda yer alan 21 özerk cumhuriyet içinde en zengin ve en gelişmişi olan Tataristan, aynı zamanda Türkiye'nin konsolosluk açtığı tek özerk cumhuriyet. Öte yandan Tataristan'ın başkenti Kazan, Ankara'nın Rusya Federasyonu'ndaki 3 kardeş kentinden biri.  Kazan'daki 1 günlük gezim şehri tamamıyla görmeme yetmedi. Kazan'a 2. defa hatta 3. defa da gitseniz pişman olmazsınız.

TATARİSTAN'DA İSLAMİ HASSASİYET

Kazan, Rusya devleti icerisinde Tataristan Ozerk Cumhuriyetinin baskenti. Halki Kazan Tatarlari olarak geciyor. Kırım Tatarlarından farklılar. Kazan Tatarları, görünüş olarak biraz daha Ruslara benziyor. Zaten bir Rus atasözü de “Bir Rusu hamama götürüp yıkayın, altından Tatar Türkü çıkar” diyor. Tatarlarla Ruslar 200 yıldır bir arada yaşadığı için kültürleri de iç içe geçmiş durumda. Tatarlar, Çarlık ve Sovyetler dönemindeki baskılara rağmen hala kendi gelenek ve göreneklerini korumayı başarmış. Müslüman bir halk olan Tatarların dini hassasiyetleri zayıf olsa da son yıllarda yeniden dine karşı yöneliş artmış. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Tataristan'da FETÖ okullarına yıllar önce yasak getirmiş. Türkiye'den bazı dini cemaatlere ise izin veriliyor. Tatar gençleri burada Kur'an-ı Kerim'i tecvidli bir şekilde öğrenme imkanı buluyor. Son yıllarda Tatar kızları arasında başörtüsü takanların sayısı da artıyor. Tatar televizyonlarında Kur'an-ı Kerim Tatarca meailiyle birlikte yayınlanıyor.

İSLAM RUSYA'NIN BİR PARÇASI

Tataristan’ın başkenti Kazan, Rusya Federasyonu’nda adeta bir Kudüs görevi üstleniyor. Kremlin denilen meydanda Kul Şerif Camii ve Rus Ortodoks Kilisesi bulunuyor. Tatar gençleri dini nikahlarını Kul Şerif Camii’nde kıydırıyor. Rus gençleri de kendi evlendikleri zaman dini nikah merasimlerini kendilerine ait tarihi kilisede gerçekleştiriyor. Meydanı bir tarafta başörtülü Tatar gelinler ve Tatar damatlar, diğer tarafta da Rus gelinler ve Rus damatlar süslüyor. Kazan'da Çulpan Şaripova and Rail Sharipov çiftinin düğünü izleme fırsatı buldum. Genç çiftlerin fotoğraflarını çektim, kısa bir süre sohbet edip, kendilerini tebrik ettim. Genç çiftin nikahı Kul Şerif Camiinde kıyıldı.  Aynı meydan üzerinde bulunan kilisede de Rus çiftin nikahı kıyıldı. İslam Rusya'nın bir parçası. Kazan gezimde Alfiya Yakupova ve sevimli oğlu Anwar Yakupov'un yanı sıra Rüstem Hasanov da zaman zaman eşlik ettiler.

RUSYA'NIN HOŞGÖRÜ ŞEHRİ

Kazan şehri Rusya'da artan milliyetçilik ve yabancı düşmanlığına rağmen hala bir hoşgörü şehri olmaya devam ediyor. Kazan farklı dinlere ve dillere ev sahipliği yapması bakımından da Kudüs ve Saraybosna şehirlerini andırıyor. Kazan'a Türk Hava Yolları ve Tataristan Hava Yolları her gün uçuyor. THY biletleri Kazan'a oldukça hesaplı. Türkiye ile Rusya arasında yaşanan kriz döneminin sona ermesinin ardından vizelerin yeniden kalkması gündemde. Rusya Federasyonu vize almak Shengen vizesi almak kadar çok zor değil. 60 euro vize bedelini ödedikten sonra Rusya vizesini alabiliyorsunuz. Biletler ise yaz dönemleri hariç oldukça hesaplı. Kazan'ı yakından görmek ve Tatar Türklerini tanımak için Tataristan'a uçmaya değer.