Ömürlerini Konya eğitimine adadılar

Hüseyin Rahmi Buyurgan

Medrese mezunu olup daru’l-muallimine devam eden ve polislikten öğretmenliğe geçen Hüseyin Rahmi, Konya İl MEM Özlük Arşivinde bulunan tercümeihâl varakasında hayat hikâyesini şöyle anlatır: “İsmim Hüseyin Rahmi’dir. Pederimin ismi Mehmet’tir. Şöhreti Ecirzade’dir. (Validemin ismi Havva Hanım’dır). Maruf bir sülaleye mensup değilim. (Tabiiyetim) Türkiye Cumhuriyeti (olup) Türkoğlu Türküm. 1297 Rumi/1881’de Konya’nın Dolapmektep Mahallesi’nde doğdum. Konya’da elyevm “Şemsülmearif” nam-ı atiki (eski adı) “Dolapmektep” Mahallesi’nde vaki mektepte mukaddemen ulum-u diniyeyi tahsil (ilk dini eğitimi alıp) ve hıfz-ı Kur’an ettikten sonra 1310 rumiye/1894’te yedi sene kadar Konya’nın Kütüphane Medresesi’ne devam ederek ulumu Arabiye ve Farisiyeyi tahsil ettim. Medreseden bir guna (hiçbir) icazetname ve ehliyetnamem olmadığı gibi telifatım da yoktur. 1317 Rumi/1901 senede Konya’da vaki iki sınıflı Daru’l-muallimin Mektebi’ne devamla 1318/1902’de bil-ikmal birinci derece şehadetname alarak huruç ve şehadetnamemi kazaen zayi (kayıp) ettim. Zayiden aldığım tasdiknamemim sureti merbuttur (eklidir). 1318/1902 tarihinden 20 Temmuz 1320/7 Ağustos 1904 tarihine kadar yine medreseye devam ettim. 20 Temmuz 1320/6 Ağustos 1904 tarihinde terki tahsilden askere sevk ve 23 Teşrinisani 1321/6 Aralık 1905 tarihinde redif taburu çavuşluğuna tayin kılındım. 28 Haziran 1326/11 Temmuz 1910 tarihinde askeri tezkeremi alarak intikal ettim. 28 Haziran 1326/11 Temmuz 1910 tarihinden 15 Teşrinisani 1326/28 Kasım 1910 tarihine kadar ticaretle meşgul bulundum. 15 Teşrinisani 1326/28 Kasım 1910 tarihine kadar 400 kuruş maaşla Konya Merkez Polis memurluğunda bulunarak 8 Şubat 1326/21 Şubat 1911’den 8 Haziran 1327/21 Haziran (1881-1953) 106 1911 tarihine kadar İstanbul Polis Mektebi’nde tahsilde bulundum. Aynı tarihinde İstanbul’a avdetle aynı maaşla Konya Polis memurluğunda bulunarak 6 Şubat 1334/1918 tarihinde istifaen infisal ettim. 6 Şubat 1334/1918 tarihinden 1 Eylül 1336/1920 tarihine kadar Konya’da ticarette bulundum. 1 Eylül 1336/1920’den 4 Teşrinievvel/Ekim 1337/1921 tarihine kadar 250 kuruş maktu ücreti şehriye ile (aylıkla) Daru’l-irfan Mektebi hususiye muallimliğinde bulundum.

ÜÇLER MEZARLIĞI'NA DEFNEDİLDİ

4 Teşrinisani 1337/1921’de Mektebi mezkûrdan bi’l-infisal 8 Teşrinisani/Kasım 1337/1921 tarihinden 5 Teşrinisani/Kasım 1338/1922 tarihi 600 kuruş maaşı asli ile Dinek Nahiyesi Apa karyesi muallimliğine nakil ve 5 Teşrinisani/Kasım 1338/1922 tarihinden 10 Eylül 1339/1923 tarihine kadar aynı maaşla Karasınır karyesi muallimliğine nakil ve 1 Mart 1339/1923 tarihinde maaşı aslime 50 kuruş zam olunarak 650 kuruşa iblağ edildi. 1 Eylül 1339/1923 tarihinde aynı maaşla Alkaran karyesi muallimliğine tahvil edildim. 1 Mart 1340/1924 tarihine kadar maaşım 50 kuruş zamla 700 kuruş olmuştur. Elyevm karye-i mezkûrda (adı geçen köyde) ifa-yı vazife etmekteyim. Bir güna (hiçbir) rütbe ve nişanım yoktur. 1323/1907 senesinde Bulgar komitası (isyancılarını) takibinden bir madalyam vardır.”87 Hüseyin Rahmi Bey’in bundan sonra 15 Eylül 1340/1924 Çumra Küçükköy, 14 Nisan 13411/925 Konya Kızılviran, 11 Teşrinievvel/Ekim 1341/1925 Çumra Dedemoğlu, 1 Teşrinievvel/Ekim 1930 Ereğli Dedeikelur, 10 Teşrinievvel/Ekim 1936 Ereğli Yaylı ve 29 Eylül 1940 Çumra İçeri Çumra Mektebi’nde görev aldı. Bu görevde iken 12 Ocak 1941’de emekliye ayrıldı. Hüseyin Rahmi Bey, 1953’te Konya’da vefat etti kabri Üçler Mezarlığı’ndadır.

Çok yönlü bir eğitimciydi

Mahmut Celalettin

1298/1882’de Konya’nın Pürçüklü Mahallesi’nde doğdu. Babası muallim Sarı Hafız Hacı Ahmet Efendi, annesi Havva Hanım’dır. 1323/1907 senesine kadar Kadızade Medresesi’nde okudu. Ardından Konya Daru’l-muallimin’e girerek 1325/1909’da buradan mezun oldu. Mahmut Celaleddin, Konya İl MEM Özlük Arşivinde bulunan tercümeihâl varakasında hayat hikâyesini şöyle vermektedir: “İsmim Mahmut, mahlasım Celaleddin’dir. Şöhretim Sarı Hafızzade’dir. Bir sülaleye mensup değilim. Mezhebim İslam ve Türktür. Pederimin ismi Hacı Ahmet Efendi’dir. Mesleği muallimliktir. Şöhreti de Sarı Hafızzade’dir. Konya’nın Pürçüklü Mahallesi’nde 26 numaralı hanede 28 Nisan 1298 sene-i Rumi (10 Mayıs 1882), ve 21 Rebiülahir 1299 tarihinde tevellüt etmişim (doğmuşum). 1323/1907 senesi Ağustos’una kadar Konya’da Kadızade Medresesi’nde Arabi tahsil ile Konya’nın merkez Daru’l-muallimin’e dehaletle (girerek) 19 Ağustos 1325 tarihinde ba-şehadetname neşet ettim (diploma alarak mezun oldum).” Mahmut Celalettin, Kur’an-ı Kerim 10, ulumu diniye 7, Arapça 5, Farsça 5, hesap 6, lisani Osmani 7, tarih 5, coğrafya 5, kıraat 7, imla 9, ahlak 5, malumatı umumiye 5, ziraat 5, usulü tedris 5, hat 8, derslerinden imtihanlara girerek toplam 94 puanla Konya Daru’l-muallimin’den aldığı diploması şöyledir: “Mahmut Efendi, Konya Daru’l-muallimin İbtidaisinde tedrisi meşrut (eğitimi zorunlu) balada esamisi muharrer (isimleri kayıtlı) durusu (dersleri) bade’t-tahsil (eğitimden sonra) icra kılınan imtihan neticesinde her durustan (derslerden) iş’ar olunan (işaret edilen) numaraları ahzetmiş mecmuuna nazaran (toplamına karib-i ala (iyiye yakın) derecede itibar edilmiş olmakla bu şehadetname tanzim ve ita kılındı (verildi). 19 Ağustos 1325/1909. Muallimi evvel: Hüseyin Avni; muallimi sani: Süleyman.” Mahmut Celalettin, mezun olduktan sonra Sarayönü’ne öğretmen olarak tayin edildi.

FEDAKARLIKLARLA GEÇEN EĞİTİM HAYATI

“Konya Maarif Müdüriyetince 28 Şubat 1327/12 Mart 1912 tarih ve 3876/1949 numaralı tahriratıyla ve 200 kuruş maaşla Konya’nın Saidili nahiyesine merbut Sarayönü karyesi mektebi ibtidaisine tayin edilerek 2 Mart 1328/12 Mart 1912 tarihinde vazifeye mübaşeret eyledim (başladım). 1 Mart 1331/14 Mart 1915 tarihinde maaşım 250 ve 1 Mart 1335/1919 tarihinde 600 kuruş, 1 Mart 1337/1921 tarihinde 700 kuruşa iblağ edilmiştir. Mezkûr karyede ifa-yı vazife eylemekte iken vücuduma arız olan hastalık hasebiyle 16 Ağustos 1338 tarihinde infikak edip (ayrılıp) 100 kuruş tenzil-i maaşla Konya merkez Şehit Sadık Mektebi muallimliğine tahvil-i memuriyet kılındı (memuriyetim değiştirildi) ve 18 Ağustos 1338/1922 tarihinde işe mübaşeret eyledim (başladım). 1 Mart 1339/1923 tarihinde maaşım 100 kuruş zam edilerek mezkûr mektepte ifa-yı vazife eylemekteyim (görev yapmaktayım). 1 Mart 1340/1924 tarihinde maaşım 100 kuruş zam edilerek 800 kuruşa iblağ edilmiştir. Memuriyette infisalim yoktur. Memuriyetime taalluk eden husus (özel) ve suveri saireden taht-ı muhakemeye alınmadım ve ceza görmedim.”88 Mahmud Celaleddin Bey, Mart 1924 tarihinde Şehit Sadık Bey Mektebi’nde görevli idi.