Moratoryum, vadesi gelen borç para veya faizlerinin geciktirilmesi anlamına gelir. Bir ülke, sağladığı döviz gelirleri ile dövizle ödenmesi gereken dış borçlarını karşılama imkânı bulamadığı zaman, o ülkenin Merkez Bankası alacaklı ülkelere ve Milletlerarası bankalara şifreli teleksler çekerek borçlarını ödemede aciz kaldığını, müsait bir ödeme planı sağlandığı takdirde borçlarını ödeyeceğini bildirir. Moratoryum isteyen bir ülke, borcunu inkâr etmez. Ancak ödeme güçlüğü içinde olduğu için yeni ve vadesi biraz daha uzun bir ödeme plânı ister.
Moratoryum, literatüre sonradan girmiş olup yirminci yüzyılda uygulanmaya başlanmıştır. Moratoryum neticesinde borçlu ve alacaklı ülkeler arasında yeni bir ödeme plânı hazırlanır ve anlaşma sağlanınca borcun ödenmesi yoluna gidilir.
Ondokuzuncu yüzyılda bu tür anlaşmalar yapılmaya ihtiyaç duyulmaz ve alacaklı ülke, askeri birliklerini borçlu ülke üzerine gönderir ve silah zoru ile alacağını tahsil ederdi. Moratoryum bir devletin dış ödemeler dengesi bakımından iflas noktasına geldiğini ve çaresiz durumda kaldığını belirtir. Şirketler için aynı durum konkordato ilânında kendisini gösterir.
Bugün dünya ekonomileri büyük bir bunalım geçirmekte olup, bazı devletler iflasın eşiğinde bulunmaktadırlar. Bu şekilde devletlerin iflası olayı da açık bir biçimde ortaya çıkmıştır. Olayın gelişimi sonucu 1982 sonlarında ve 1983 yılına girerken çoğu devletler moratoryum ilân etme durumuna gelmişlerdir. 1983 yılında IMF’ye borçlarını zamanında ödeyemeyen ülkelerin sayısı 36’yı bulmuştur. Bu devletler dış borçlarını ödeme konusunda büyük zorluklar içinde kalmışlardır. Yine IMF’nin 1983’te yayınladığı rapora göre; Brezilya, Meksika, Arjantin, Nijerya, Ekvator ve Guatemala’nın borç ödeyemez duruma düştükleri aralarında Vietnam, Romanya, Zaire, Sudan ve Küçük Latin Amerika Ülkeleri ile Afrika ülkelerinin de bulunduğu 19 ülkenin ödeme zorluklarının daha da arttığı belirtilmiştir. Ayrıca Küba, Bolivya, Peru, Zaire gibi ülkelerde dış borç yükleri sebebiyle büyük bir ekonomik sarsıntı geçirmişlerdir.
1986 yılında da borçlu ülke ekonomilerinde dış borç ödeme zorluklarının devam ettiği görülmüştür. 1987 Şubat ayında birçok ülke dış borç ödemelerinde çaresiz kaldıklarını alacaklı ülkelere ve bankalara bildirerek, ya borç ertelemesi yoluna gitmişler ya da belirli bir süre borç ödemelerini durdurmak mecburiyetinde kalmışlardır. Mısır ve Arjantin borç ertelemesi yoluna giderken, dünyanın en çok borçlu ülkesi olan Brezilya 20 Şubat 1987 tarihinde aldığı bir kararla altı ay bir süre içinde borç ödeme taksitlerini durdurduğunu ilgili bankalara bildirmiştir.