KABRİSTANLAR MİLLETİN TAPU SENETLERİ GİBİDİR

Konya kamuoyunda tartışmalara neden olan Mevlana Müzesi Ek Binası projesi kazı yapılan bölgede rastlanan kemik ve mezar kapak taşları bulunması nedeniyle durduruldu. Yaklaşık iki metre derinlikte bulunan kemikler ve mezar kapak taşları üzerine Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nca bahçedeki inşaat faaliyetleri durdurularak, arkeolojik kazı çalışmaları başlatıldı. Uzmanlarca yapılan incelemelerde, söz konusu alanın 38 düzenli gömünün yapıldığı mezarlık olduğu tespit edildi. Konya Müze Müdürlüğü ve Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından yapılacak toplantıda, alana dair hazırlanan tespit tutanağı kapsamında konu bütün yönleriyle ele alınacak. Bölgede incelemelerde bulunan Merhaba Gazetesi Akademik Sayfalar Kurucusu Araştırmacı – Yazar Mehmet Ali Uz, “Kazı yerini inceledim. Beş değil on değil onlarca kabir dikkatlice ortaya çıkarılmış. Kabristana zaman içerisinde iki kat defin yapılmış. Kanaatimce bu ikinci kat kabir en az dokuz asırlık bir kabirdir” dedi.

‘9 ASIRLIK BİR KABİR’

Yıllar önce Konya kabristanlarını incelerken bölgede Selçuklu Dönemi’nden kalma, yeri bilinmeyen iki kabristanın bulunduğunu tespit ettiğini söyleyen Yazar Uz, “Mevlana Müzesi Ek Binası kazısında çıkan kemiklerle ilgili eski notları karıştırınca burada Sultan Bağı Mezarlığı adı altında bir mezarlığın bulunabileceğini düşündüm. Sultan Bağı ile kastedilen yer Gülbahçesi olarak bilinen ve Sultanül Ulema Baha Veled’in defnedildiği yerdir. Yani Sultan Bağı Mezarlığı Gülbahçesi’nin hemen yanındadır. Kazı yerine gittim. Görüntü dehşet verici idi. Kabristana zaman içerisinde iki kat defin yapılmış. Birinci kat kaldırılmış. İkinci katın da üç değil beş değil on değil onlarca kabir dikkatlice ortaya çıkarılmış. Kanaatimce bu ikinci kat kabir en az dokuz asırlık bir kabirdi” ifadelerine yer verdi.

“KABRİSTANLAR MİLLETİN TAPU SENETLERİDİR”

“Kabristanlar bir milletin tapu senetleri gibidir” diyen Uz, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bir dönem Konya’ya çok zulmedildi. Vakıfları talan edildi. Selçuklu döneminden kalma bütün türbeler etrafındaki arazilerle birlikte özel şahıslara satıldı. Bunları birer birer yazdık. Yirmi yıl içerisinde yirmi kabristan yok edildi. Son kaldırılan kabristanlar ve hazireler Mevlana Dergâhı Haziresi ile Alaeddin Camii Haziresi idi. Burada Konya’nın en meşhur, tanınmış şahsiyetleri ile Konya müftüleri metfundu. 1944 yılında da bütün Konyalının karşı çıktığı Şems Kabristanı kaldırıldı. Bu ata yadigârlarına saygısızlık hafızalarda derin izler bıraktı. Bu işi yapanlar dönemin Konya valisi Fuat Tuksal ile belediye başkanı Muhsin Faik Dündar’dı. Her ikisi de pek hayırla anılmadılar. Bu işlerde büyük vebal var. Çok büyük zaruret olmadıkça kabirlerinde yatanlar rahatsız edilmemelidir.

Bu konuda hassas davranmak lazım. Bunun mesuliyetini hiç kimse üstlenemez düşüncesindeyim.

Bir zamanlar Türbe’nin etrafını açmak için bütün binalar yıkılırken Dergah’ın hemen yanı başına yeni bir bina yapmanın ne kadar doğru olacağı konusuna girmek istemediğim gibi kabristanın kaldırılması ile ilgili olarak da kimseyi tenkit niyetim yok. Ben eski uygulamaların çok gerilerde kaldığını düşünerek değerli yöneticilerimizin bu konuyu halkın vicdanını rahatlatacak bir sonuca bağlayacaklarını ümit ediyorum. Her şeyde bir hayır vardır. Bu hafriyat dokuz asırlık yeri bilinmeyen tarihi bir kabristanın ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Bu tarihi kabristanın kaldırılması vebalini kimsenin yüklenemeyeceği düşünüyorum.”

"GEREKLİ TEDBİR ALINACAK"

Öte yandan Nabi Avcı, kemik ve mezar kapak taşlarının bulunması üzerine durdurulan çalışmalarla ilgili bir soruyu da yanıtladı. Konuyla ilgili Konya Koruma Kurulu'nun bugün nihai bir karar vereceğini vurgulayan Avcı, "Oranın asli hüviyetine uygun geleneklerimize ve inancımıza uygun bir biçimde muhafazası için gerekli tedbir alınacak. Alternatif yerler var. Daha evvelden Konya Büyükşehir Belediyesi'ne müze olarak yapılması düşünülen bu ek binanın şuanda çalışmaların durdurulduğu yerde değil de onun sağında daha uygun bir yerde ancak oranın da ön arkeolojik incelemesi yapıldıktan sonra yapılmasının uygun olacağını söyledik. Konya Büyükşehir Belediyesi de bu konulara duyarlı bir belediyemizdir. Ben onların bu konuda gerekli adımı atacaklarını, gerekli proje değişikliklerini geciktirmeden yerine getireceklerini biliyorum" diye konuştu.

HÂLİD ŞEN