Ülkemizde kafaları son yıllarda meşgul eden GDO(Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar) nedir?zararı var mıdır? Sorularının cevabını bu hafta köşemizde vermeye çalışacağız Biyoteknolojik yöntemlerle kendi türü dışındaki bir türden gen aktarılarak belirli özellikleri değiştirilen bitki, hayvan ya da mikroorganizmalara genetiği değiştirilmiş organizma yada transjenik  (rekombinant DNA yöntemleriyle kalıtımsal olarak değiştirilmiş) deniyor. Veya Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar; Bir canlının gen diziliminin değiştirilmesi ya da ona kendi doğasında bulunmayan bambaşka bir  karakter kazandırılması yoluyla elde edilen organizmalara kısaca GDO adı veriliyor.

Bir canlıdan diğerine gen aktarımı, bir çeşit kesme, yapıştırma ve çoğaltma işlemi olup,  genetik mühendisleri  tarafından uygulanıyor. Aktarılacak gen önce bulunduğu canlının DNA'sından kesilerek çıkarılıyor. Sonra  vektör adı verilen taşıyıcı  virüs  ile bu gen  DNA molekülüne yapıştırılıyor.

Canlılar üzerinde yapılan bu değişiklikler; canlı sağlığı,biyolojik çeşitlilik, ekolojik dengenin bozulması, ekonomik bağımlılık, canlıların yaşam hakkının elinden alınması ve canlılar üzerinde  mülkiyet hakkı tanınması açısından önemli tehdit ve riskler taşımaktadır.

GDOlar neden zararlı?

• Alerjik reaksiyona neden oluyor.

• Antibiyotik direncini zayıflatıyor.

• Toksik  etki yaratıyor.

• Normal ve  organik  tarımı tehdit ediyor.

• Ne kadar uzak alanda olursa olsun  rüzgar  ve arılar yoluyla organik ürünlere de bulaşıyor.

• GDO'lu  tarım yapılan alanlardaki haşereleri yiyen kuşların türü tükeniyor. Canlı türleri açısından tehdit oluşturuyor.

• Bioçeşitliliği yok ediyor. GDO'lu ekinler, tozlaşma  yoluyla aynı türden akrabalarının da genlerini değiştirebiliyor.

İnsan sağlığına etkileri

GDO lu bitkiler yüksek allerji riski taşıyor. Allerjenler,  genetik mühendisliği yoluyla bireylerin güvenli olduğunu düşündükleri için tüketmekte sakınca görmedikleri besinlere de aktarılabiliyor. Bu durumda  birey  allerjeni taşıdığını bilmediği besini tüketerek kendini riske atabiliyor.

11 Aralık 2003'te Rusya'da  bilim adamları son üç yıl içerisinde allerji belirtisi gösteren hastaların sayısında 3 kat artış olduğunu ve bunun altında yatan nedenin Genetiği Değişmiş Ürünler'in (GDÜ) tüketimi olabileceğini açıkladılar Araştırmalar GDO lu patateslerin fareler için toksik etki yaptığını,  bağışıklık sisteminde  bozukluklar,  viral enfeksiyon  gibi birçok etkileri olduğunu ortaya koyuyor.

1980'lerin sonunda bir Japon firması triptofan adlı bir aminoasidi bir bakteriye ürettirerek besin takviyesi olarak ABD de satışa sundu. Aylar içinde ürünü kullanan kişilerde sinir sistemini etkileyen, kas ağrıları ve kandaki bazı hücrelerin sayısında artış ile seyreden eozinofili-miyalji sendromu ortaya çıktı. Bu sorunları yaşayan 155 kişi de kalıcı hasar meydana geldi, 37 hasta yaşamını yitirdi. Yapılan inceleme sonucu genetiği değiştirilmiş bakterideki artmış triptofan üretiminin toksik bir  yan ürün oluşumuna yol açtığı ve  sendromun  toksik  madde  nedeniyle ortaya çıktığı anlaşıldı.)

Hangi ürünler GDO'lu olabilir?

Pek çok GDO lu  ürün var; mısır, patates, domates, pirinç,  soya, buğday, kabak, ayçiçeği, yer fıstığı, bazı balık türleri

Bunların dışında çalışmaların devam ettiği ürünler bulunmaktadır; Muz, ahududu, çilek, kiraz, ananas, biber, kavun, karpuz, kanola. Gibi…….