Dr. Acı: “çölyak, Özel Bir Diyetle Kontrol Altına Alınabilir”

Mersin’in Bozyazı İlçe Sağlık Müdürlüğü ve Toplum Sağlığı Merkezi tarafından Dünya Çölyak Günü kapsamında açılan stantta, vatandaşlara hastalık hakkında bilgi verilerek, broşür dağıtıldı.

Bozyazı İlçe Sağlık Müdürü ve Toplum Sağlığı Merkezi Başkanı Dr. Ahmet Hakan Acı, yaptığı açıklamada, çölyak hastalığının toplumun çok az bir kısmı tarafından bilindiğini belirtti. Hastalık hakkında toplumu bilinçlendirmek amacıyla toplumsal duyarlılığı artırıcı çalışmalara ağırlık verdiklerini ifade eden Dr. Acı, bu kapsamda ‘9 Mayıs Dünya Çölyak Günü’nde sağlık personeli tarafından vatandaşlara broşür dağıtılarak bilgilendirme yapıldığını, çalışmalarının devam edeceğini söyledi.

“ÇÖLYAK, ÖZEL BİR DİYETLE KONTROL ALTINA ALINABİLİR”

Çölyak hastalığıyla ilgili bilgi veren Dr. Acı, çölyakın genetik geçişi olan ameliyat, doğum sonrası, gebelik sürecinde, viral enfeksiyon ya da şiddetli duygusal stresten sonra tetiklenebilen bir hastalık olduğunu kaydetti. Çölyakın insan yaşamının herhangi bir bölümünde ortaya çıkabilen ve özel bir diyetle büyük sorunlara neden olmadan kontrol altına alınabilen bir hastalık olduğunu da vurgulayan Acı, “Çölyak hastalığının (Gluten Enteropatisi), bağırsaklardaki sindirimi sağlayan yapıların bozulmasına sebep olan dolayısıyla da yiyeceklerdeki besinin emilimini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir alerjik sindirim sistemi hastalığıdır. Bu hasara buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içerisinde bulunan gluten isimli bir protein neden olur. Çölyak hastalığı ile karşılaşıldığında, sağlıklı bir yaşam için gerekli olan tek şey hastalığa sebep olan gıdalardan uzak durmaktır. Dikkatli bir beslenme programıyla her sağlıklı insan gibi bu bireyler büyür, okula gider, evlenir, çocuk sahibi olur, çalışır ve yaşantısına devam edebilirler” şeklinde konuştu.

Hastalığın belirtilerinin çocuklarda, karın ağrısı, karında şişlik, ishal, huzursuzluk, iştahsızlık, enfeksiyonlarda artış ve gelişme geriliği, kusma, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama olarak görüldüğünü aktaran Acı, yetişkinlerde görülen belirtileri ise şöyle sıraladı: “Karın bölgesinde öne doğru şişkinlik, yaşa göre kilo azlığı, kas zayıflığı, kansızlık, dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacının artması, ishal, kusma, bezginlik, nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları, ağız içinde oluşan aftlar, iştahsızlık, gaz şikayetleri, eklem ve kemik ağrıları, sinirlilik, ciltte kaşıntılı döküntülerdir.”

“GLUTEN İÇERMEYEN GIDALAR TÜKETİN”

Çölyak hastalığına kan testleri, serolojik özel testler (AGA, EMA) ile ön tanı konabildiğini, ancak kesin tanının ince bağırsak biyopsisi ile yapıldığını dile getiren Acı, çölyak hastalığında gıdalara dikkat edilmesi gerektiğini, hastaların özellikle gluten içermeyen gıdaları tüketmemelerini istedi. Acı, “Çölyak hastalığında tüm sebzeler, tüm meyveler, tüm bakliyatlar, tüm katkısız katı ve sıvı yağlar, yumurta, bal, reçel, basit toz şeker, zeytin, katkısız ve unla kızartılmamış et, balık, tavuk, una batırılmamış konserve çeşitleri güvenle tüketilebilir. Mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Ayrıca kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu da kullanılabilir. Glutensiz un, makarna, şehriye, çikolata, kek, kraker, bisküvi, irmik, güllaç, tarhana ve ayrıca gluten içermeyen karabuğday rahatlıkla tüketilebilir. Glutenle işlem görmemiş ve gluten içermeyen kuruyemişler de serbesttir” diye konuştu.

Çölyak hastalarının uzak durması gereken gıda maddelerinin başında buğday, arpa ve çavdarın geldiğine dikkat çeken Acı, “Yulaf katkılı her türlü ürün, un, bulgur, bulgur pilavı, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek, çörek, gofret, simit, kraker, dondurma külahı, unlu tatlılar, gluten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma, galeta ununa, una batırılarak kızartılmış tavuk, balık gibi et ürünleri, bira, votka cin ve benzerleri, gluten içeren hazır çorbalar, köfte, pane harçları ve hazır çeşniler tüketilmemelidir. Sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez, dondurma gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bu konuda bilgi edinilmelidir. 2011 yılında değişen sağlık uygulama tebliğine göre çölyak hastalığında, gastroenteroloji uzman hekimi tarafından 1 yıl süreli rapor düzenlenerek diyetleri sebebi ile hayati öneme haiz özel formüllü un ve özel formüllü un içeren mamul ürünler örneğin makarna, şehriye, bisküvi, çikolata, gofret ve benzerleri alınabilmektedir” ifadelerini kullandı.