İlk iki yazımızda kardeş kıskançlığının sebeplerini ve belirtilerini anlatmaya çalıştık. Bu yazımızda ise çocuklarımızda kardeş kıskançlığını önlemek, azaltmak için alınacak tedbirleri anlatmaya çalışacağız. Bu tedbirleri doğum öncesi ve doğum sonrası olarak sıralayabiliriz.

Doğumdan önce kardeş kıskançlığı için alınacak tedbirler:

Öncelikli olarak çocuğunuz kardeş istediği için çocuk yapılması yanlış bir karar olacaktır. Bunun doğru zaman olup olmadığına, siz karar vermelisiniz. Arka arkaya dünyaya gelen çocukların bakımını, eğitimini yapıp yapamayacağınıza, yaş farklarının yeterliliğine, evlilik sürecinize, maddi ve manevi durumlarınıza bakarak, üçüncü bir yükü kaldırıp, kaldıramayacağınıza karar vermelisiniz.

Çocuğunuza kardeşi olacağına doğumdan önce, onu endişelendirmeden, anlayabileceği şekilde ailenin yeni bir üyesi dünyaya geleceği ifade etmelisiniz.

Çocuğu değişime hazırlamak için yavaş yavaş bazı bilgilendirmeler yapılmalı. Kardeşinin küçük olduğu için bakıma daha çok ihtiyacı olacağı, bebekle mecburen biraz fazla ilgilenmek zorunda kalacağınızı ama onu her zaman seveceğinizi, her zaman yardımcı olacağınızı söylemelisiniz.

Oda değişikliği yapılacaksa, bebek dünyaya gelmeden önce çocuğun odası ayrılmalıdır.

Kreşe, anaokuluna gitme yaşı gelmişse, kardeş gelmeden çok önce bunu planlamalısınız. Kardeşim geldikten sonra, beni evden gönderdiler düşüncesine kapılmamalıdır.

Kardeşi olmandan önce duygusal olarak güçlü bir bağ kurmalı, sevginizi hissetmeli, kabullenmeli ve kaliteli zamanlar geçirmelisiniz. Onu sevdiğinizi, her zaman seveceğinizi doğum öncesi ve sonrasında sık sık söylemeye devam etmelisiniz.

Bağlılık, bağımlılığa dönüşmüş ise kesinlikle ebeveyn-çocuk bağımlılığından kurtulmalısınız.

Doğacak bebekle ilgili bazı konularda (alınacak eşyalar, konulacak isim, vb…) çocuğun fikri alınıp, kardeşi benimsemesi sağlanabilir.

Doğumdan sonra alınacak tedbirler:

Çocukların bakımına yetişmekte zorlandığınızda, büyük kardeşin ihmal edilme durumu olacaksa, evin içinde onunla ilgilenebilecek büyüklerden yardım alın. Böylelikle dışlanmış, ihmal edilmiş hissetmemiş olur. Çocuğun evinde yaşadığı süreçlere (uyku, oyun, parka gitme gibi), rutinlerine devam edilmesi faydalı olacaktır.

Bebekler hem merak edildiği, hem sevimliliği nedeniyle daha çok ilgi çekerler. Eve ziyarete gelecek büyüklere, misafirlere önce büyük kardeşle ilgilenmelerini, kardeş kıskançlığını körükleyecek ifadelerden şaka bile olsa kaçınmalarını uygun bir dille ifade edin.

Bebeğin (kardeşinin) ihtiyaçların görürken, ondan destek alın. Kardeşi ile daha fazla vakit geçirdiğinizi düşündürtmemiş ve sorumluluk bilinci gelişmiş olur. Onunla oynadığında, size yardım ettiğinde teşekkür edip, iltifat edip, kardeşler arasındaki sevgiyi artırın. Ben dili kullanarak, bundan duyduğunuz mutluluğu dile getirin. Çok zorlandığınız zamanlarda, kendi çocukluğunuzda yaşadıklarınızı anlatarak, kendisinin yalnız olmadığını anlamasını sağlayın.

İlgilenmenizi, sevmenizi, bir şey yapmanızı istediğide, kardeşinin karnını doyurmak, altını temizlemek, onu uyutmak zorundayım diyerek devamlı bahaneler üretmeyin. Bu durum kardeşine karşı kin duyması sebebiyet verir. Bir taraftan ilginizi vermeye çalışırken, diğer taraftan sabrı öğretmeye gayret edin.

Kardeşine dokunmasına, ilgilenmesine, sevmesine fırsat verin. Kardeşine zarar verme ihtimaline karşı tedbirli olun, zarar verecek olursa kızmayın, suçlamayın. Zarar verme durumlarında, bir adım önde hareket edip dikkatini başka yöne çekin.

Aşırı hırçınlaşması, kardeşine şiddet göstermesi durumlarında aynı tepkiyle karşılık vermeyin. Ceza vermek yerine mahrum bırakmak, duygularıyla yüzleşmesini sağlamak ve yapılan davranışın neticesine birlikte karar vermek daha faydalı olabilir.

Abisi, ablası ile yarış halinde olan küçükler, genellikle eşyalarını alır, kızdırmaya çalışır. Bana vurdu, dövdü diye ağlayarak ajitasyon yapar. Bu esnada anne babalar, hep büyük kardeşe kızar, sen büyüksün idare ediver, niye böyle yapıyorsun derlerse, kardeş rekabetinin çoğalmasına sebebiyet verirler. Küçük olan her zaman haklı, her zaman mağdur olan olmayabilir. Çocuklara kim yaptı, kim başlattı yerine çözüm odaklı olup yapılan davranışın yanlışlığını anlatmaya çalışın.

Büyüklük, küçüklük, cinsiyet farklılıkları vb. sebepler nedeniyle ayrımcılık yapmayın, çocuklarınıza sevginizi, ilginizi eşit, adil dağıtmaya dikkat edin.

Kardeşleri ne olursa olsun, birbiri ile kıyaslamayın. İster çocuk, ister yetişkin olun kıyaslanmak herkes için acı vericidir. Her ikisinin farklı fıtratları, mizaçları, yetenekleri, cinsiyet özellikleri olacağını unutmayın.

Çocuğun kreşe, okula gitmek istememesi, okul başarısının düşmesi, okulda da hırçınlıklarının artması veya pasifleşmesi durumlarında çocuğunuzun aklı evde kalabilir. Annem kardeşimle neler yapıyor düşüncesi oluşabilir. O olmadığı zamanlar, farklı bir şeyler yapmadığınızı, onu evde beklediğinizi ifade edebilirsiniz.

Büyük çocuğunuzdan yetişkin gibi davranması beklentisine girmeyin. Yaşı ne olursa olsun, çocuğun çocuk olduğu bilinciyle hareket edin.

Olumlu davranışları ile ilginizi çekemeyen çocuk, olumsuz davranışlar sergilemeye başlar. Olumsuz davranışlarda, kızılsa, azarlansa bile çocuk bundan ilgi gördüğü için hoşnut olabilir. Bu durum pekişirse, devamlı kardeşine zarar vermeye başlayabilir.

Babalar eve geldiğinde önce küçük kardeşle değil, büyük kardeşle ilgilenmeli. Sonrasında tv, telefona dalıp, çocukları ihmal etmemeli. Çocuklarıyla oynayıp, kaliteli zaman geçirmeli, annenin yükünü almak için gayret göstermelidir.

Kendi streslerimizi çocuklara yansıtmazsak, evin içinde neşe, mutluluk varsa çocuklar bunlardan pozitif etkilenirler.

Kardeş kıskançlığının belirtileri çoğalmış ve siz baş etmekte zorlanıyorsanız, kardeş kıskançlığı nedeniyle çocukta oluşan olumsuz davranışlar kalıcı ve olumsuz bir karaktere dönüşmeden önce muhakkak profesyonel bir destek almanızda fayda vardır.