Ayçiçeği üretiminde çifte hüsran: Hem çiftçi hem firmalar zararda!

Ayçiçeğinde önemli üretim merkezi olan Konya Ovası’nda bu yıl ana ürün olarak ayçiçek ekimlerinin büyük kısmı çerezlik olarak ekildi. Yağlık ayçiçeği fiyatlarının tarlada düşük kalması çiftçiyi; yağlık ayçiçeğinin en az iki katı fiyat getiren çerezlik ayçiçeğine yönlendirdiği ifade edildi. Yağlık ayçiçeğinde önceki yıllara ciddi bir düşüş yaşandı. Üretimin düşmesi yağ üretimi yapan firmaları da zor durumda bıraktı.

FİRMALAR TARLA TARLA AYÇİÇEĞİ TOPLADI

Tarım Kredi Kooperatifi ve Konya Şeker gibi kuruluşlar yağlık ayçiçeği alımı yapmaya devam etti. Yağlık ayçiçeği üretimindeki düşüş piyasayı da olumsuz etkiledi. Firmalar ayçiçeği temininde büyük zorluklar yaşadı. Konya Şeker, bu yıl 10 bin ton yağlık ayçiçeği alımı yaptı. Diğer firmalarda da aşağı yukarı 10 bin ton yağlık ayçiçeği alımı yaptı. Üretimde yaşanan düşüş yağ üretimi yapan firmaları da olumsuz etkiledi. Firmalar tarla tarla gezerek, ayçiçeği alımı yaptı. 2022 yılında da yağlık ayçiçeği üretimi 2 milyon 550 bin tona ulaşarak rekor kırmıştı ancak buna karşılık fiyatların düşük olması ile çiftçi kimi azaltmış, 2023 yılında ekim alanları daralmıştı. Bu nedenle geçen sezon üretim 2 milyon 198 bin tona gerilemişti.

ÇEREZLİK AYÇİÇEĞİ ELDE KALDI

Çiftçinin büyük umutlarla ektiği çerezlik ayçiçeği üretiminde ise ürünler elde kaldı. TMO’nun da alım yapmaması nedeniyle çiftçi çerezlik ayçiçeğini depolara saklamaya başladı. Ayçiçeği üreten illerin başında Edirne geliyor. Edirne’yi Adana, Tekirdağ, Kırklareli ve Konya gibi iller takip ediyor. Son iki yıldır yağlık ayçiçeği üretiminden zarar eden çiftçiler bu yıl çerezlik ayçiçeği üretimine yönelmişti. Büyük umutlarla ekilen çerezlik ayçiçeğinde çiftçiler büyük zarara uğradı. Alımların olmaması nedeniyle çiftçiler ürünleri satacak yer bulamadı. Bazı çiftçiler sosyal medya hesaplarından paylaşım yaparak, “Tek başıma bu çekirdekleri çitleyeceğim. Kimse ürünleri satın almıyor” diyerek tepkilerini dile getirmişti.

ÇEREZLİK 25 TL’DEN SATILIYOR

Çerezlik ayçiçeği 25 TL’den satılıyor. Kabak çekirdeği 90-100 satılıyor. Marketlerde aynı çiçeği 400 TL’den satılıyor. Çerezlik ayçiçeğinin piyasadan 25 TL’den satıldığını dile getiren Konya Tarım Ürünleri ve Pancar Üreticileri Derneği (KONPADER) Başkanı Ahmet Bestil, “Çerezlik ayçiçeğini sadece kuruyemiş ile uğraşan firmalar alıyor. TMO ve tüccarlar çerezlik ayçiçeği alımı yapmıyor. Üretim fazlası olduğu için piyasada arz talep dengesi de İlerleyen dönemlerde bu fiyatların 40 TL’ye yükselmesini bekliyoruz. Çiftçilerimiz ürünlerini şimdilik satmasınlar. İlerleyen dönemlerde piyasada fiyatlar yeniden şekillenecektir” dedi.

PLANLI BİR ŞEKİLDE ÜRETİM YAPILMALI

İktidarın yanlış tarım politikaları yüzünden ayçiçeği üretiminde büyük düşüş yaşandığının altını çizen Bestil, “Önceki yıllarda ayçiçeği üretiminde rekor artış olmuştu. Çiftçimiz de iyi para kazanıyordu. Son 2-3 yıldır çiftçilerimiz ayçiçeği üretiminden zarar etti. Çiftçiler elindeki ayçiçeğini TMO’ya ve tüccarlara düşük ücretlere satmak zorunda kaldı. Hal böyle olunca çiftçimiz çerezlik ayçiçeği ve kabak çekirdeği üretimine yöneldi. Bu defa daha yağlık ayçiçeğinde üretim ciddi anlamda düştü. Türkiye ham yağ açığını kapatmak için Ukrayna ve Rusya’dan ithalat yapmak zorunda kaldı. Planlı bir şekilde üretim yapılırsa hem çiftçimiz hem de ülkemiz kazanacaktır. Gelişigüzel tarım politikaları yüzünden ülke ekonomisi ve Türk tarımı kan kaybediyor” diye konuştu.

İBRAHİM BÜYÜKEKEN